ผู้ที่ดื่มสุราอาจไม่ใช่ผู้ติดทุกรายไป แต่หากดื่มแล้วอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพและอันตรายต่อผู้อื่นได้ หน้าที่ของบุคลากรสุขภาพคือ แนะนำให้ผู้ป่วยหยุดดื่ม หากยังคงดื่มอยู่ ทำอย่างไรให้ลดการดื่มลงเพื่อลดความเสี่ยง และทำอย่างไรที่จะป้องกันไม่ให้ดำเนินไปสู่ขั้นสุดท้ายของการติดสุราได้

ผลกระทบต่อสุขภาพ

1 กลุ่มโรคที่เกิดจากแอลกอฮอล์โดยตรง เช่น Alcoholic psychosis, Alcohol dependence, Alcohol abuse, Alcohol gastritis, Alcohol liver cirrhosis เป็นต้น

2 กลุ่มโรคที่ได้รับอิทธิพลจากแอลกอฮอล์ เช่น Cancer, Stroke, Hypertension, Heart failure, Depression เป็นต้น

3 กลุ่มผลกระทบต่อสุขภาพแบบฉับพลัน เช่น Accidental injury, Poisoning, Suicide, เป็นต้น 

การออกฤทธิ์ของแอลกอฮอล์

1 ส่วนประกอบของ alcohol ที่ใช้ดื่มกันคือ ethyl alcohol หรือ ethanol

2 ประมาณร้อยละ 80-90 ของ alcohol ถูกดูดซึมที่ลำไส้เล็ก

3 ระดับ alcohol ในเลือดขึ้นสูงสุด ประมาณ 30-90 นาที

4 ร้อยละ 90 ของ alcohol ถูกกำจัดที่ตับ ที่เหลือถูกขับออกทางไตและทางปอดโดยไม่เปลี่ยนรูป

5 alcohol กระตุ้นระบบ dopamine และ opioid ในสมอง

การดื่มแบบมีความเสี่ยงต่ำ

1 ไม่ดื่มสุรามากกว่า 2 ดื่มมาตรฐานต่อวัน

2 ไม่ดื่มมากกว่า 5 วันต่อสัปดาห์ หรือ ใน 1 สัปดาห์ต้องมีวันที่ไม่ดื่มเลยอย่างน้อย 2 วัน

3 ไม่ดื่มสุราเมื่อ

- ขณะที่กำลังขับขี่ยานพาหนะหรือปฏิบัติงานขณะที่เครื่องจักรกำลังเดินอยู่

- ตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร

- รับประทานยาที่มีปฏิกิริยากับสุรา

- ภาวะโรคที่อาจแย่ลงได้เนื่องจากสุรา

- ไม่สามารถหยุดหรือควบคุมตนเองในการดื่มสุราได้

ดื่มมาตรฐาน (standard drink) คืออะไร

- DRINK ในแต่ละประเทศแตกต่างกันตามลักษณะเครื่องดื่มที่เป็นที่นิยม และคิดเป็นปริมาณแอลกอฮอล์บริสุทธิ์

- WHO กำหนดดื่มมาตรฐานไว้เท่ากับแอลกอฮอล์ 10 กรัม

- การคำนวณดื่มมาตรฐานจะต้องทราบความเข้มข้นของแอลกอฮอล์ที่ดื่ม (% หรือ ดีกรี) และปริมาณที่ดื่ม (ซีซี)

วิธีการคำนวณปริมาณแอลกอฮอล์ในการดื่ม

การวัดปริมาณแอลกอฮอล์ในการดื่มเป็นหน่วยมาตรฐานสามารถแปลงปริมาตรแอลกอฮอล์ไปเป็นกรัมได้ โดยแต่ละมิลลิลิตรของเอทานอลจะมีแอลกอฮอล์บริสุทธิ์ 0.79 กรัม ดังนั้นจึงใช้ตัวเลข 0.79 นี้เป็นตัวแปลงหน่วยของเอทานอล โดยใช้สูตร

" ปริมาตร (ml)x ดีกรี/100 x 0.79 = gm alcohol "

ตัวอย่าง เช่น

- เบียร์ 1 กระป๋อง (300 มิลลิลิตร) เข้มข้น 5 % = 330x0.05x0.79 = 13 กรัม

- ไวน์ 1 แก้ว (140 มิลลิลิตร) เข้มข้น 12 % = 140x0.12x0.79 = 13.3 กรัม

- เหล้า 1 ก๊ง (40 มิลลิลิตร) เข้มข้น 40% = 40x0.40x0.79 = 12.6 กรัม

เมื่อเข้าใจวิธีการคำนวณแล้วก็คงพอจะทราบนะคะว่าเราควรจะดื่มปริมาณเท่าไรหรือดื่มแบบมีความเสี่ยงต่ำ

- เบียร์ (5%) 3/4 กระป๋อง/ขวดเล็ก = 1 drink

- เบียร์ (3.5%) 330 มล. (1 กระป๋อง/ขวดเล็ก) = 1 drink

- เบียร์ (5%) 1 ขวดใหญ่ = 2.5 drink

- เบียร์ (6.4%) 1/2 กระป๋อง/ขวดเล็ก  1/3 ขวดใหญ่ = 1 drink

- ไวน์ (12%) 1 แก้ว 100 มล. = 1 drink

- ไวน์คูลเลอร์ (5%) 1 ขวด 275 มล. = 1 drink

- สุราสี/ขาว 35 ดีกรี 2 ฝาใหญ่ (30 มล.) = 1 drink   ,สุรา 1 แบน (350มล.) = 12 drink , 1/2 แบน = 6 drink ,  1 ขวด (700 มล.) = 24 drink , 1/2 ขวด = 12 drink

เมื่อทราบแล้วอย่าลืมนะคะว่าคนส่วนใหญ่มักไม่ทราบปริมาณการดื่มของตนที่ชัดเจน และมักประมาณการดื่มต่ำกว่าความเป็นจริง และเครื่องดื่มแต่ละชนิดแต่ละยี่ห้อมีขนาดบรรจุที่แตกต่างกัน ข้อมูลที่ได้เป็นเพียงการประมาณการดื่มเท่านั้น ที่สำคัญที่สุดถ้าไม่ดื่มเลยจะเป็นผลดีต่อสุขภาพของเราและคนรอบข้างนะคะ

ครั้งต่อไปจะมาพูดถึงการดื่มแบบมีความเสี่ยงค่ะ หวังว่าข้อมูลเหล่านี้คงจะเป็นประโยชน์สำหรับบุคลากรสุขภาพและผู้ที่สนใจนะคะ    

สุปราณี  คอยดอน

-

-