เมื่อวานนี้ (๓๐ เมษายน พ.ศ.๒๕๕๒)   ฟองจันทร์โทรมาร้องไห้กับ อ.บงกช นภาอัมพรว่า จะโดนถอนสัญชาติ เราเองกำลังอยู่ในงานศพของ อ.กฤษฎา ยาสมุทร ก็ฟังกันไม่ถนัด ก็เลยให้อีเมลล์มาเล่ารายละเอียด เมื่อมีเวลา ก็เลยมาอ่านอีเมลล์และโทรกลับกัน อ.แหววทั้งขำและเป็นห่วง

         มาวันนี้ ถึง กทม.เลยอีเมลล์หารือคนมากมาย เพราะกังวลว่า คนในสถานการณ์ของฟองจันทร์จะเสียขวัญ เรามีคนสัญชาติของรัฐต่างประเทศ ที่ขาดความสัมพันธ์กับประเทศต้นทางค่อนข้างมากในประเทศไทย พวกเขามีสถานะเป็น "คนเสมือนไร้สัญชาติ" เพราะไม่ไร้สัญชาติโดยข้อกฎหมาย พวกเขามีสัญชาติของรัฐใดรัฐหนึ่งที่มีอยู่จริง เพียงแต่รัฐนั้นไม่อาจเอื้อสุขแก่เขา เพราะเขาไม่มีทั้งความสัมพันธ์กับรัฐนั้นแล้ว แต่ในขณะเดียวกัน รัฐปลายทางที่มีความสัมพันธ์อย่างแท้จริงก็มิใช่รัฐเจ้าของสัญชาติ

          เป็นโชคดีที่รัฐไทยใน พ.ศ.๒๕๕๑ เข้าใจตรงนี้ และได้บัญญัติให้คนเสมือนไร้สัญชาติที่เกิดในประเทศก่อนวันที่ ๒๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๕๓๕ ได้สิทธิในสัญชาติไทยโดยหลักดินแดนตั้งแต่วันที่ ๒๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๕๕๑ ฟองจันทร์ก็เป็นคนหนึ่งที่ได้รับการขจัดความเสมือนไร้สัญชาติ

           เรื่องราวของฟองจันทร์ในวันที่ ๓๐ เมษายน พ.ศ.๒๕๕๒ ทำให้ทราบว่า อาจมีเจ้าหน้าที่ในกรมการปกครองที่ยังไม่เข้าใจเรื่องนี้ อ.แหววก็เลยคิดว่า จำเป็นที่จะต้องหารือน้อง ๒ ท่าน ที่ทำงานใน "สนมน. - สำนักความมั่นคงภายใน กรมการปกครอง" ที่จะช่วยแก้ไขสถานการณ์ความเข้าใจผิดนี้

            อ.แหววจึงเขียนในอีเมลล์ว่า

"อุดมเขต (อ.อุดมเขต ราษฎรนุ้ย” และนก (คุณธนภัทร ณ ระนอง) คะ

ช่วยอ่านอีเมลล์ข้างล่างด้วยค่ะ เขียนโดยฟองค่ะ อ.แหววมีคำขอและเรื่องหารือดังนี้นะคะ

1.  ขอความกรุณาท่านทั้งสองอธิบายเรื่อง “คนเสมือนไร้สัญชาติ” ให้แก่เจ้าหน้าที่ตอบคุณอุดมตามข้อเท็จจริงด้วยนะคะ คงจะมีความเข้าใจคลาดเคลื่อนหรือเปล่าคะ จะเป็นที่เสื่อมเสียแก่ สนมน.นะคะ มีคนอย่างฟองจันทร์มากที่ละทิ้งประเทศต้นทางมาทำคุณประโยชน์แก่ประเทศไทย พวกเขาก็จะตกใจไปกันใหญ่ ประเด็นความมั่นคงแห่งรัฐอันเนื่องมาจากความมั่นคงแห่งประชากรก็จะเกิดไม่ได้ และกฎหมายใหม่ที่ยกร่างขึ้นก็จะดำเนินมิได้ในความเป็นจริง การถอนสัญชาติไทยโดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยคงไม่อาจเกิดขึ้นได้ตามใจชอบของพนักงานเจ้าหน้าที่ มาตรา ๑๗ แห่ง พ.ร.บ.สัญชาติ พ.ศ.๒๕๐๘ ก็กำหนดอย่างชัดเจน และต้องผ่านหลายขั้นตอน มิใช่จะเกิดขึ้นโดยการกระทำของเจ้าหน้าที่ของ สนมน.หรือคณะกรรมการกลั่นกรองสัญชาติ

2.  เพื่อทำให้แนวคิดและทัศนคติเกี่ยวกับการเสียสัญชาติไทยชัดเจนขึ้น พี่จึงตกลงใจจะจัดเสวนาวิชาการเรื่องการเสียสัญชาติไทยของคนสองสัญชาติค่ะ จะเชิญผู้ที่เกี่ยวข้องกับกฎหมายสัญชาติมาคุยกัน จะได้เกิดความชัดเจนในเรื่องนี้เสียที โดยจะเริ่มต้นเขียนบทความทางวิชาการเพื่อสรุปข้อกฎหมายนะคะ (๑) ข้อกฎหมายระหว่างประเทศ โดยพี่เอง (๒) ข้อกฎหมายไทย พี่จะทาบทามท่านสมชัย วัฒนการุณ ท่านตุลาการศาลปกครองที่เป็นเจ้าของสำนวนด้านกฎหมายสถานะบุคคล (๓) แนวคิดของกรมการปกครอง พี่จะเชิญให้ท่าน สนมน. ส่งผู้แทนเขียนเรื่องนี้นะคะ และ (๔) กรณีศึกษาเกี่ยวกับคนหลายสัญชาติในประเทศไทย ซึ่งพี่จะเชิญให้มวลมิตรของ SWIT ทำค่ะ  ประเด็นนี้ พี่จะทำเป็นประเด็นหนึ่งในการหารือท่านอธิบดีกรมการปกครอง ในโอกาสที่จะไปเยี่ยม

3.  ต้องเรียนจุดยืนว่า ไม่ได้โต้แย้งการถอนสัญชาติไทยของคนสองสัญชาติที่ละทิ้งหรือละเลยประเทศไทย แต่การขู่ประชาชนแบบดื้อๆ แบบนี้ คงยอมไม่ได้ค่ะ คนเชื้อสายต่างประเทศที่มาทำคุณประโยชน์จนเกาะเกี่ยวกับประเทศไทยอย่างชัดเจนนั้น ไม่ควรจะถูกข่มขู่

4.  และจะต้องมองการณ์ไกล คนสองสัญชาติที่อยู่ในสหรัฐอเมริกาก็มีค่ะ เรื่องของหลักต่างตอบแทนก็มี หากเราปฏิบัติต่อคนสัญชาติอเมริกันที่มาได้สัญชาติไทยแบบอมนุษย์นิยม ก็จะเป็นเหตุให้คนสัญชาติไทยที่ไปได้สัญชาติอเมริกันก็จะถูกปฏิบัติในลักษณะเดียวกัน ซึ่งก็จะไม่เป็นประโยชน์อันใดเลย โลกเปลี่ยนไปมากแล้ว ความคิดที่จะพูดอะไรก็ได้คงจะลำบากนะคะ

5.  พี่รับฟังข้อเท็จจริงเป็นอย่างอื่นด้วยนะคะ โปรดอธิบายมาเถอะค่ะ  ข้อความจริงเกี่ยวกับการเสียสัญชาติไทยของฟองจันทร์ที่เจ้าหน้าที่อธิบายก่คุณอุดม เป็นอย่างไรกันแน่ ?? เราควรจะฟังความสองด้าน ไม่อยากให้น้องสองคนเงียบไปดื้อๆ เราควรใช้เหตุผลนิยม และขอย้ำว่า อีเมลล์นี้มิใช่การเขียนมาต่อว่า

6.  พี่คิดว่า ข้อเท็จจริงนี้มีผลเพียงเตือนพี่ให้เริ่มคิดงานวิชาการในประเด็นนี้เร็วขึ้น และพี่คิดว่า สิ่งศักดิ์สิทธิเตือนให้พี่ควรเริ่มชวน สนมน.คุยเรื่องนี้ให้ชัดเจน เมื่อ Common ASEAN มาถึง เรื่องแบบนี้ก็จะมากขึ้นและซับซ้อนขึ้นค่ะ ความจริงก็คุยกับนกมาตลอดนะคะ รวมถึงเรื่องการกลับคืนสัญชาติไทย คงจะต้องผลักดันให้มีการศึกษาเรื่องทั้งสองนี้อย่างจริงจังเสียทีค่ะน้องๆ

อ.แหวว”

         นอกจากนั้น อ.แหววยังได้  ปล. ถึงบุคคลอีก ๓ ท่าน เพื่อช่วยคิด กล่าวคือ  (๑)  ขออนุญาตแนบอีเมลล์หารือให้ท่านที่เคยทำงานเกี่ยวกับกฎหมายใหม่เพื่อขจัดปัญหาความไร้สถานะทางกฎหมายได้อ่านและมีความเห็นเพิ่มเติมค่ะ (๒)  อยากฟังความเห็น อ.ด๋าว (ดรุณี ไพศาลพาณิชยกุล)  ค่ะ จะรบกวนให้เข้ามาจัดการโครงการนี้ให้ อ.แหววได้ไหมคะ และ (๓) อยากฟังความเห็น อ. หนอน (สุรพงษ์ กองจันทึก)  ซึ่งเป็นคนหนึ่งในคณะกรรมการกลั่นกรองสัญชาติค่ะ

        เรามารอคำตอบจากมวลมิตรกันค่ะ

        และนี่ก็คือ คำตอบจาก อ.ด๋าว (ดรุณี ไพศาลพาณิชยกุล) แห่งสถาบันวิจัยและพัฒนาเพื่อการเฝ้าระวังสภาวะไร้รัฐ (SWIT)

ฟองจันทร์ สุขเสน่ห์, เธอ-จะเสียสัญชาติไทยด้วยเหตุอะไร? (10 พฤษภาคม 2552)http://www.archanwell.org/autopage/show_page.php?t=1&s_id=449&d_id=448

คลิกอ่านได้ค่ะ ฟองจันทร์ และใครที่มีสัญชาติไทยแบบฟองจันทร์