ภาพจาก http://www.pantip.com/cafe/chalermthai/newmovie/mastercommander/farside.html

ผมเคยเขียนบันทึกเรื่องเกี่ยวกับเรื่อง การสร้างภาวะผู้นำด้วยภาพยนตร์เรื่อง Master & Commander ไว้ตั้งแต่เริ่มเขียน Blog ใหม่ๆ เมื่อประมาณปีที่แล้ว http://gotoknow.org/blog/attawutc/216929  วันนี้มาเขียนเรื่องนี้อีกครั้งเนื่องจากผมค้นพบวิธีการอบรมที่แตกต่างไปจากครั้งที่แล้ว ซึ่งครั้งที่แล้วผมพยายามดำเนินรอยตามหลักการสุนทรียสนทนา (Dialogue) ครั้งนั้นผมแยกเรื่อง “การคิดเป็นระบบ” ออกมาต่างหาก มาครั้งนี้ด้วยความบังเอิญของการจัดการฝึกอบรมหลักสูตรพี่เลี้ยงพนักงานขับรถไฟฟ้า (TC Mentor) ซึ่งมีการจัดตารางการอบรมเรื่อง “การคิดเป็นระบบ” ไว้ในช่วงเช้า และในช่วงบ่ายเป็นการอบรมเรื่อง “ภาวะผู้นำ” ผลการอบรมผมพบว่าผู้เข้าอบรมมีแนวคิดในการช่วยกันสร้างองค์ความรู้จากการดูหนังได้อย่างบูรณาการมากขึ้น ผู้เข้ารับการอบรมเกิดการเหนี่ยวนำจุดประกายความรู้ได้กว้างและลึกมากขึ้น (ผมเข้าใจว่าน่าจะเป็นการเกิดเกลียวพลวัตขององค์ความรู้ (Power Innovation)) ตัวผมเองในฐานะวิทยากรก็เกิดการเรียนรู้ร่วมกับผู้เข้าอบรมไปด้วยอย่างกลมกลืน

 ภาพจาก http://www.pantip.com/cafe/chalermthai/newmovie/mastercommander/farside.html

ลักษณะของการอบรมเรื่อง “การคิดเป็นระบบ”ในช่วงเช้าผมใช้หลักการทั่วไปตามการอบรมในรูปแบบของ MIAP  คือ “เร้าความสนใจ ให้เนื้อหา พาประเมินผล ยลความก้าวหน้า”  ตั้งแต่เรื่องสมองซ้ายขวา การคิดด้วยหมวก 6 ใบ การคิดแบบต่างๆ และพุทธวิธีการคิดการบริหาร ซึ่งแต่ละเนื้อหาจะมีการทำกิจกรรมเพื่อประเมินผลของแต่ละเนื้อหา เพื่อวัดและประเมิน KUSA ของผู้เข้ารับการอบรม จนเป็นที่พอใจ

หลังจากนั้นช่วงบ่ายผมจะจัดห้องอบรมให้เป็นโรงหนังนั่งสบายๆ มีของว่างเป็น น้ำหวาน และของทานเล่นเหมือนอยู่ในโรงหนัง เช่น ข้าวโพดคั่ว น้ำผลไม้กล่อง เป็นต้น แต่มีข้อแม้ว่า หลังจากจบการดูหนังแล้ว ทุกคนจะต้องเขียนบอกเล่าความรู้สึก และสิ่งที่ได้จากดูหนังเรื่องนี้ ว่าได้อะไรจากตอนไหนของเรื่อง และจะนำไปใช้ประโยชน์ในชีวิตการทำงานและชีวิตประจำวันได้อย่างไร

หลังจากดูหนังจบ ผมก็ให้แต่ละคนไปพัก และกลับมารวมกัน เป็นกลุ่ม กลุ่มละ 3-4 คน แล้วให้แต่ละคนเขียนองค์ความรู้ของแต่ละคนบนกระดาน ตามที่ผมได้ชี้แจงไปตั้งแต่แรก โดยต้องให้ได้อย่างน้อยคนละ 2 ความคิดเห็น เมื่อได้เนื้อหามาแล้ว ก็ให้แต่ละคนอธิบายในสิ่งที่เขาได้เขียนไว้ทีละคน โดยผมจะเป็นคนคอยสรุปเนื้อหาให้ หรือบางครั้งอาจจะเชื่อมโยมไปยังเนื้อหาอื่นๆ ตามบริบทของหนังในตอนนั้นๆ

 จากกิจกรรมดังกล่าวผมมีตัวอย่างเนื้อหา บรรยากาศ ซึ่งเป็นการอบรมหลักสูตรพี่เลี้ยงพนักงานขับรถไฟฟ้า (Train Controller Mentor) รุ่นที่ 4 มาให้ดูตามภาพข้างล่างนี้

หลังจากที่ทุกคนได้แสดงความคิดเห็นและมีเนื้อหาสรุปออกมาแล้ว ผมจะให้ตัวแทนหัวหน้าห้องและผู้ช่วย ทำการรวบรวมเนื้อหาทั้งหมด สรุปให้กับทุกคนรวมทั้งผมด้วย

จากเนื้อหาดังกล่าวผมพบว่าผู้เข้าอบรมสามารถบูรณาการบรรสานองค์ความรู้ เชื่อมโยงได้กว้างและลึกกว่าการอบรม 3 รุ่นที่ผ่านมา จึงคิดว่าน่าจะใช้วิธีการอบรมในแนวนี้ในรุ่นต่อๆ ไป หรือในหลักสูตรอื่นๆ แต่อย่างไรก็ตาม ต้องทำความเข้าใจกับต้นสังกัดและผู้บริหารให้เข้าใจด้วย ซึ่งผมมีแนวคำตอบไว้เบื้องต้นว่าส่งที่ได้จากการฝึกอบรมครั้งนี้แบ่งออกเป็นประสิทธิภาพและประสิทธิผลดังนี้ คือ

v   ประสิทธิภาพ : เนื้อหาที่สรุปรวมรวมได้จากการสร้างองค์ความรู้ร่วมกัน

v    ประสิทธิผล : การนำเนื้อหาที่สรุปรวมรวมได้จากการสร้างองค์ความรู้ร่วมกันไปปฏิบัติให้เห็นอย่างเป็นรูปธรรม มีการวัดประเมินผลชัดเจน ทั้งนี้ต้องได้รับความร่วมมือจากต้นสังกัด เช่น การวัดทัศนคติด้วยการแอบสังเกตพฤติกรรม หรือจากการตั้งกล้องแอบถ่าย เป็นต้น