ศัพท์นี้แปลง่ายๆ ว่า การถือเอาเสียงข้างมาก ซึ่งผู้เขียนคิดว่าตรงตัวที่สุดกับคำว่า democracy แต่โบราณของไทยกลับบัญญัติศัพท์ใหม่ว่า ประชาธิปไตย มาใช้แทน... อาจไม่รู้ หรือเกรงว่า ถ้าใช้คำว่า เยภุยยสิกา นี้แล้วจะไปพ้องกับนัยเดิมซึ่งใช้ในทางพระวินัยของสงฆ์...
คำว่า ประชาธิปไตย ไม่มีใช้ในวรรณคดีบาลีเดิม ซึ่งผู้เขียนเล่าไว้บ้างแล้ว (ผู้สนใจดู ประชาธิปไตย ) บันทึกนี้จะเล่าเฉพาะประเด็น เยภุยยสิกา ตามพระวินัยสงฆ์เท่านั้น...
เยภุยยสิกา เป็นคำศัพท์ชนิด ตัทธิต (กล่าวคือ ใช้ปัจจัยลงแทนความหมายบางอย่าง) โดยแยกศัพท์ออกมาได้ดังนี้
เยภุยยะ = มาก
โส = โดย, ตาม (ปัจจัย)
อิกา = ยึดถือความเห็น (ปัจจัย)
และมีอรรถวิเคราะห์ดังนี้
................
เยภุยยสิกา หรือ การถือเอาความเห็นโดยมาก นี้ เป็นหนึ่งในองค์ประกอบของ อธิกรณ์สมถะ ซึ่งเป็นระเบียบวิธีในการดำเนินการให้ปัญหาหรือเรื่องราวในหมู่คณะ (สงฆ์) สงบระงับเรียบร้อยลงได้ มี ๗ ประการ ผู้สนใจรายละเอียดอ่านในพระไตรปิฏกได้ที่นี้
อนึ่ง เหตุที่ผู้เขียนนำเรื่องนี้มาเล่า เพราะวันนี้เลือกตั้งเสร็จสิ้นแล้ว และทุกคนก็อ้างประชาธิปไตย อ้างความชอบธรรม อ้างหลักคำสอนทางศาสนา....
ถ้านำเอาหลักการในพระไตรปิฏกตอนนี้มาประยุกต์ใช้ คิดว่าบ้านเมืองคงจะเป็นไปเรียบร้อยและเจริญก้าวหน้าได้อย่างมั่นคง...
แปลกแต่จริง ! พระบรมศาสดาตรัสไว้ดีแล้ว เหตุไฉน ? ไม่ค่อยมีใครนำมาใช้ให้บังเกิดผลเป็นรูปธรรม (แม้กระทั้งในวัด) ได้แต่เพียงเล่าเรียนกัน แล้วก็นำมาโอ้อวดถกเถียงกันเป็นส่วนใหญ่...
หรือจะเป็นดังคำของใครคนหนึ่งที่บอกว่า...
นมัสการท่าน BM.Chaiwut ครับ
ก็ถือว่าเป็นความรู้ใหม่ของผมเลยนะครับ ที่ว่า เยภุยยสิกา ก็คือ หลักประชาธิปไตย
ที่นี้ตามความคิดเห็นส่วนตัวของผม ผมว่าศาสนาพุทธเราก็มีของดีมากมาย แต่ที่ไม่ค่อยนำไปใช้ก้น คงเป็นเพราะกลัวว่าจะไม่ทันสมัยกระมังครับ จะให้ทันสมัย ต้องไปหยิบยืมมาจากต่างประเทศครับ จะได้ดูว่าเป็นผู้เจริญ เป็นผู้มีอารยธรรม
เรื่องนี้ผมว่าเป็นเรื่องที่น่าปวดใจอยู่เหมือนกันครับ เพราะที่เราดูว่าเราทันสมัย แต่ฝรั่งเขาดูว่าเรา "ทันสมัย แต่ไม่พัฒนา" ครับ
.... ขอบคุณครับ
ทันสมัย แต่ไม่พัฒนา ตามที่ท่านผอ. เล่ามาคงจะเป็น แบบไทยๆ อย่างที่เขาว่ากัน...
ปัญาของสังคมไทยคงจะอยู่ที่ การพัฒนาคน ซึ่งใครๆ ก็ว่ากันทำนองนี้ และอาตมาก็เห็นด้วย...
การพัฒนาคน ต้องเริ่มที่การศึกษา แต่ค่านิยมทางการศึกษาของเมืองไทยมิได้สร้างคนเพื่อมารับใช้ชาติหรือสังคม.... ค่านิยมทางการศึกษาของคนในสังคมไทยมีเพียงเพื่อ ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข สำหรับตนเองและคนข้างเคียงเท่านั้น
ทำท่าเครียด (.........)
เจริญพร