เอกลักษณ์ของชาติ กับการพัฒนาหลักสูตรขั้นพื้นฐาน


เอกลักษณ์ไมใช่เรื่องที่เราบอกคนอื่น แต่เป็นเรื่องที่คนอื่นบอกเรา

      ได้รับแต่งตั้งให้เป็นกรรมการสภาวัฒนธรรมของอำเภอปากพะยูน เมื่อวันที่ 5 สิงหาคม 2552 พอวันที่ 6 สิงหาคมงานเข้าทันที ได้รับเชิญจาก "สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเซีย ตำบลศาลายา อำเภอพุทธมลฑล จังหวัดนครปฐม  ให้เข้าร่วมประชุมเวทีระดมความคิดเห็น และเสนอแนวทางเรื่อง

   "การศึกษาและพัฒนาการจัดการเรียนรู้เอกลักษณ์ของชาติ ในหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พศ. ๒๕๔๑ และพศ.  ๒๕๕๑"  ณ.ห้องประชุมสภามหาวิทยาลัย ทักษิณ ชั้น ๒ อาคารบริหารและสำนักงานกลาง วิทยาเขต พัทลุง 

   ไปถึงห้องประชุมเห็นท่านประธานสภาวัฒนธรรมจังหวัด ท่านสานิตย์ เพชรกาฬ นั่งอยู่ในห้องประชุมแล้ว  สอดส่ายสายตาทอทั่วห้องประชุมสำรวจคนคุ้นชิน" ทีมวิจัยเชิงประปฎิบัติการระบบบริหารจัดการเครือข่ายกองทุนสวัสดิการชุมชนระดับอำเภอเพื่อการพึ่งพาตนเองอย่างยั่งยืน"(กรณีศึกษาอำเภอปากพะยูน) นำทีมโดยหัวหน้าโครงการ อจารย์เทพรัตน์ จันทพันธ์ อาจารย์  บุญเลิศ จันทระ จากสถาบันทักษิณคดีศึกษา น้องผึ้ง ชูใจ สหัสดี จากมหาวิทยาลัยราชภัฎสงขลา  มากันครบทีม อาจารย์ จรูญ หยูทอง ผู้มีอุปการะคุณต่อผู้เขียนเสมอมา  อาจารย์ ดร.(ไทย) บุญธรรม เทอดเกียรติชาติ แห่งมหาวิชชาลัยชุมชนศิลปินพื้นบ้านศรีวิชัย (ผู้เขียนยังไม่ได้ส่งการบ้านอาจารย์ บุญธรรมเรื่องของศาสนาอิสลาม) 

   อาจารย์ เอี่ยม ทองดี จากสถาบันวิจัยภาษา มหาวิทยาลัย มหิดล ดำเนินการชวนคุย ชี้ให้เห็นความเหมือนที่ต่างกันระหว่าง เอกลักษณ์ และวัฒนธรรมของชาติ ว่า"เอกลักษณ์ของชาติหมายถึง ลักษณะที่แสดงถึงความเด่น ความดีงามเฉพาะที่ร่วมกันของชาติไทย เกี่ยวกับชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ การปกครองประธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข (สำนักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติ 2552)โยนโจทย์ให้เวทีได้แลกเปลี่ยนระดมความคิด ภายใต้ กติกา

1. ในวิชาชีพหน้าที่การงานหรือที่ท่านเชี่ยวชาญได้ปฏิบัติอยู่มีลักษณะเป็นอย่างไร 

 2. ให้นำความรู้ที่ทำมาแล้ว หรือกำลังทำ หรือคิดจะทำนำมาเล่าสู่กันฟัง 

 3. ฟังคนอื่นพูด แบ่งเวลา ให้โอกาส ไม่ชี้ผิด ชี้ถูก ไม่คัดค้าน

 ผู้เข้าร่วมประชุม ล้วนเป็นนักการศึกษา และศาสนา มีภูมิรู้กว้างขวาง แสดงความเห็นกันเต็มที่ในช่วงเช้า

 อ.  บุญเลิศ บอกว่าธรรมะ และชาติต้องทำให้ท้องถิ่นมีความเป็นชาติ วัฒนธรรมท้องถิ่นหรือชาติ มักถูกลางครอบงำ  ยกปริศนาคำทายมาให้เห็นเอกลักษณ์ท้องถิ่นว่า"อะไรเอ่ย ยิ่งฝังยิ่งหมิน* ยิ่งกินยิ่งมัน 

อ.บุญธรรมบอกว่า เอกลักษณ์ คือความเป็นภราดรภาพ เป็นพลังข้ามพ้นเชื้อชาติ ศาสนา ความเป็นภราดรภาพต้องนับญาติอย่าให้ขาด หลอมจริตให้ละลายกลายเป็นจารีต นพลักษณ์ "นับญาติให้ถูกต้องแม่นยำ นับเป็นประจำอย่าให้ขาด "

 อ.เทพรัตน์ เอกลักษณ์เปลี่ยนรูปได้แต่อย่าเปลี่ยนราก ต้องอ่อนน้อมต่อธรรมชาติ ต้องอ่อนโยนต่อวิถี 

ช่วงบ่ายเปิดโอกาสให้ทุกคนได้พูดสุดท้ายสรุปรายการโดยอาจารย์ จรูญ หยูทอง แห่งสถาบันทักษิณคดีศึกษาว่าเอกลักษณ์ มีสองระดับคือความไม่รู้ ไม่เข้าใจ เอาแน่ไม่ได้ แม้แต่วันชาติก็เอาแน่ไม่ได้  เด็กๆเข้าใจว่าประเทศไทยคือเสาธง เพราะต้องร้องเพลงชาติหน้าเสาธง การเปลี่ยนแปลงเพราะอะไร  ระบบรัฐสภา สร้างอัตลักษณ์ส่วนกลาง  การศึกษาถูกแยกจากชุมชน  โรงเรียนเป็นของผู้อำนวยการ เราถูกกระแสลมพัดกลับ กระแสพอเพียงสู่ชุมชน ทั้งๆที่ชุมชนพอเพียงมาก่อน สูญเสียความเชื่อมั่นทางสังคม  ครอบครัว เราบอกไม่ได้ว่าสามีของแม่กับพ่อของลูกเป็นคนเดียวกันหรือไม่(พ่อข่มขืนลูก) 

"เอกลักษณ์ไม่ใช่เรื่องที่เราไปบอกคนอื่น  แต่เป็นเรื่องที่คนอื่นบอกเรา"

 เวทีวันนี้ผู้เขียนได้กำไรเพราะเอาแต่รับไม่ได้จ่ายออกบอกความคิดตัวเองให้คนอื่นฟัง 

 *ยิ่งฝังยิ่งหมิน(เหม็น) ยิ่งกินยิ่งมัน =ลูกเนียงเพาะ

 

หมายเลขบันทึก: 285116เขียนเมื่อ 8 สิงหาคม 2009 20:52 น. ()แก้ไขเมื่อ 19 มิถุนายน 2012 11:17 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (43)

สวัสดีค่ะ

  • มาของลูกเหนียงทานด้วยคนเป็นไร
  • รักษ๋าสุขภาพนะเกลอ
  • หลานนาเซีย..เป็นอย่างไรบ้าง
  • ตามพี่คิมมาครับท่านวอญ่า
  • เข้ามาอ่านบันทึกดี ๆ ที่ให้ข้อคิดหลาย ๆ อย่างครับท่านวอญ่า

 

สวัสดีค่ะ  ท่านวอญ่า

  • ชาติไทยเราดำรงความเป็นเอกราชมาช้านาน
  • แต่ ณ ปัจจุบันเกิดอะไรขึ้นเล่าสภาพของสังคมที่บูดเบี้ยว
  • พ่อข่มขืนลูก,พระเสพเมถุน,มีเพศสัมพันธ์ก่อนวัยอันควร,ปัญหาอาชญากร,คอรัปชั่นโกงกินชาติบ้านเมือง,การแบ่งพรรคแบ่งพวก,การไม่เห็นหัวผู้ใหญ่,การทำร้ายบิดามารดา,พี่น้องฆ่ากันตายเพราะแย่งมรดก, โดยเฉพาะปัญหาการศึกษาไทย..
  • เปลี่ยนกันจริงอ้างกันจัง..อยากให้ใส่ใจกับการให้การศึกษาเด็ก
  • ที่มีครูเป็นสื่อกลางในการถ่ายทอดความรู้สู่เป้าหมายตามมาตรฐานการศึกษาชาติ  แต่มาตรฐานครูมีใครวัดบ้างคะ
  • วิจัยชั้นเรียนเห็นมีแต่โทษไปโทษเด็ก อ่านงานดูแทบไม่มีสาเหตุจากครูผู้สอน เคยไหมไปนั่งพูดคุยรับฟังปัญหาเด็ก
  • คุยกับเขาด้วยความเมตตา รับฟังปัญหาไม่ใช่มือไม่พายเท้าราน้ำไปว่าคนที่เขาทำ...นั่นเพราะการสั่งสมลักษณะนิสัยดั้งเดิมมา  ถูกสอนแบบใดก็จะสอนนักเรียนแบบนั้น ต่อให้อบรมเพียงใด ช่วยติดตามประเมินผลทีเถอะค่ะ คำตอบที่แท้จริงคงอึ้งไปตามกัน...แป๋มเองอยากให้ส่งเสริมการรักชาติมาก่อนสิ่งอื่นค่ะ
  • เด็กบางคนร้องเพลงชาติไม่จบ  ร้องผิดร้องถูก สักแต่ว่าร้อง
  • สมัยเรียนประถมจนมัธยมต้นวิชาดนตรีมีกิจกรรมให้นักเรียนร้องเพลงปลุกใจให้รักชาติ เช่น ความฝันอันสูงสุด  หนักแผ่นดิน  วอลส์นาวี ฯลฯ จนทำให้นักเรียนรู้สึกหดหู่ สงสาร เห็นใจทหารตำรวจที่ทำหน้าที่ในการปกป้องประเทศ และสัญญาว่าจะเป็นคนดีช่วยเหลือประเทศชาติเมื่อโตขึ้น..
  • แต่ปัจจุบันดูสิคะ...ทหารตำรวจที่ปฏิบัติหน้าที่ ณ สนามชายแดน เสี่ยงต่อชีวิต มีบ้างไหมที่ผู้ใหญ่จะมีกิจกรรมส่งกำลังใจไปให้พวกเขาบ้าง  แป๋มเป็นลูกทหารเข้าใจดีค่ะ ขอแค่กำลังใจให้พวกเขาก็พอใจแล้วค่ะ....เศร้าค่ะ....
  • อยากให้มีภาพยนต์ที่ส่งเสริมคุณธรรมแล้วโรงเรียนก็พาไปดูให้งานเขาเรียงความออกมา สมัยของแป๋ม เรื่อง น้ำพุ อยู่กับก๋ง ลูกอีสาน  ครูบ้านนอก...ซึ่งได้อ่านมาจากหนังสือนอกเวลาแล้วซึ้งค่ะ ทำให้ปลูกฝังการอยากเป็นคนดีอย่างแรงกล้านับจากนั้น 
  • ตัวแบบที่ดีก็หายากในยุคปัจจุบัน  ดังนั้นประวัติศาสตร์ชาติไทยที่พระมหากษัตริย์ทรงนำทัพออกรบกับข้าศึกควรนำมาส่งเสริมให้มาก  ฝึกถามตอบเชิงเหตุเชิงผล  หากเหตุการณ์นั้นเกิดในช่วงนี้นักเรียนคิดว่าผลแห่งการสู้รบจะเป็นเช่นไร, ทำไมพันท้ายนรสิงห์จึงยอมตาย  ทั้งที่อุบัติเหตุเกิดจากการสุดวิสัย, ทำไมชาวบ้านบางระจันจึงสามารถต้านทัพพม่าจนพ่ายกลับไปไม่เป็นท่า ทั้งที่ชาวบ้านมีไม่มาก  อาวุธก็แทบไม่มีอาศัยหยิบฉวยจอบเสียมมาเป็นอาวุธสู้กับพม่าที่มองดูแล้วยากที่จะชนะได้...
  • พูดแล้วก็น้ำตาซึมค่ะ สงสารบรรพบุรุษท่าน...สำหรับครูแป๋ม
  • ขอยืนยันอยากให้รณรงค์เรื่องการรักชาติมาก่อน เพราะการส่งเสริมคุณธรรมแม้จะเป็นสิ่งที่ดีงามค่อยเป็นค่อยไปให้เขาตระหนักเองอย่าไปบังคับข่มเหงจิตใจจงให้เขาเห็นดีเอง
  • แต่ที่รอไม่ได้แล้วคือ.."การส่งเสริมให้รักชาติ ศาสตร์ กษัตริย์"
  • ทำเถอะค่ะ  เพราะมันเป็นเรื่องเร่งด่วน หากเขารักชาติ สิ่งดีงามในใจเขาจะตามมาเอง..ขอให้กำหนดเป็นวาระแห่งชาติจะได้ไหม..ขอให้ช่วยกันดูแลเด็กก่อนเขากำลังเคว้งคว้าง สับสนค่ะ
  • ขอบคุณค่ะ..ที่จริงมีหลายเรื่องที่อยากจะพูดค่ะ พิมพ์ไปคงได้เท่านี้เพราะพิมพ์ไม่ค่อยเก่ง ..และหากครูแป๋มกล่าวในสิ่งที่ไม่สมควรหรืออาจไปกระทบผู้ใดต้องขออภัยไว้ล่วงหน้าด้วยนะคะ เป็นเจตนาที่บริสุทธิ์ใจจริงๆค่ะ.

กุ้งนางเเวะมาทักทายหลังจากที่ห่างบล็อกไปนาน ขอบคุณข้อคิดดีดีค่ะลุง

  • บังหีมเขียนดีจัง ชอบมากเลย
  • เอกลักษณ์คือสิ่งที่คนอื่นบอกว่าเราเป็นไม่ใช่บอกคนอื่นว่าฉันเป็น เม่นบ่ค่ะ
  • น้องเข้าใจถูกเปล่าค่ะ

เข้ามาเรียนรู้ด้วยครับ

ตามครูแป๋มมาอีกทีครับ  เห็นบังไปชวนน้องเขาไว้ครับ  ตามมาอ่าน

น่าจะเชิญชวนคุณครูทุกๆท่านบ้างนะครับ  จะได้ช่วยกันคิดช่วยกัน

แนะนำ  เหมือนบังบอกจุดมุ่งหมายให้ครูแป๋มมาร่วมชี้แนะที่นี่ครับ 

หวัดดีค่ะ บัง

หนูรีมาแล้ว...วันนี้มีเรียนกวนรวนเกียนมาฝากค่ะ

ขอบคุณค่ะ

  • ขิ้ดถึ้งพี่บ่าวจ้า
  • หายไปไหนเหอ ไม่มาตอบ...
  • บายดีน๊า
  • เห็นของฝากข้างบนแล้ว
  • ชักเป็นห่วงรอบเอวบังซะแล้ว...อิอิ
  • อย่างไรก็อย่าลืมดูรอบเอวไว้นะบังนะ
  • ...........
  • แวะมาเยี่ยมเยียนค่ะ
  • อาจจะมีเรื่องขอปรึกษาเฉพาะกิจมานะค่ะ
  • ..........
  • ฝากความรักและห่วงใยให้หลานตัวน้อยด้วยค่ะ

สวัสดีคะท่านบังวอญ่า

สบายดีนะคะ เหมือนหมอเจ๊บอก ห่วงรอบเอวท่านบังนะคะ

ชวนมาทานส้มตำที่เมืองขอนแก่นนะคะ

สวัสดีครับเกลอ ช่วงนี้เรียนหนัก เรียน ระบาดประยุกต์ ไม่มีทุนเดิมทางสาธารณสุขเลย จึงต้องใช้ความขยันเข้าช่วย

ลูกเนียง ฝังทรายคือการใช้ภูมิปัญญาแบบดั้งเดิมของชาวบ้านที่ถนอมอาหารไวกินนานๆครับ

สบายดีครับเกลอ

สวัสดีครับคุณ ก้ามกุ้ง ขอบคุณครับที่มาแวะเวียนกันบ่อยๆ มีกำลังใจในการสร้างงานครับ 

เอกลักษณ์ของชาติ เอกลักษณ์ท้องถิ่น ช่วยกันสร้างเอกลักษณ์ครับครู

>>"พิมญดากวีหวานมามาดใหม่

>>มาด้วยใจอันดีงามนามแบ่งปัน

>>โอบ อุ้ม เอื้อ แอบ อิง อาทร ให้แก่กัน

>>ขอบคุณท่านพิมญดามา"อุ่นรัก"....... ขอบคุณครับ

สวัสดีพี่บาววอญ่า-ผู้เฒ่า-natachoei--

  • ต้องยกนิ้วหัวแม่มือให้พี่บาวเราเก่งจริงๆ
  • ให้กำลังใจสู้สู้ครับ

สวัสดีครับคุณครู แป๋ม ที่กรุณามาช่วยเติมเต็มในหลายประเด็น

 ในเรื่องวัฒนธรรมและเอกลักษณ์ของชาติ รวมทั้งหลักสูตรการเรียนการสอน ทำให้มีมุมมองที่กว้างลึกขึ้น ซึ่งเรื่องนี้ต้องศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติม

ขอบคุณมากครับครู

มาเป็นกรรมการได้ไม่นาน.. มีงานเข้ามาเร็วนะคะ

ยินดีต้อนรับเข้าสู่วงการศึกษาค่ะ

สลามครับน้องฟูอ๊าด นบีสอนว่า ในช่วงวัยที่ สี่อายุห้าสิบปีขึ้นต้องคืนทุนให้สังคมครับท่าน

สวัสดีครับ กุ้งนาง ไม่ได้ไป ขอนแก่นหลายวันแล้วจริงๆ แล้วจะแวะไปเยี่ยมครับ

สวัสดีครับน้อง น้องเข้าใจถูกแล้วครับ  น้องมีเอกลักษณ์อย่างไร บังต้องเป็นคนบอก ไม่ใช่น้องเที่ยวบอกทุกคนว่าน้องมีเอกลัษณ์อย่างไร

(ตอไดได้ทะกัน จะได้แลกเปลี่ยนพูดคุยกันน่ะน้อง อยากเรียนรู้การถอดบทเรียนครับ)

สวัสดีครับท่านรอง คงมีวาสนาได้ไปพบกันเรียนรู้แลกเปี่ยนแบบ วันบาย วัน ด้วยมีความฝันอยู่ครับ

สวัสดีครับท่านผอ.ประจักษ์ ขอบคุณคำอวยพร ครับท่าน

ขอให้ท่านมีความสุขเช่นกันครับ

มาชม

ได้คำภาษาปักษ์ใต้เพิ่มนะนี่

อิ อิ อิ

คนอยู่สถาบันทักษิณ ฯ หลายคนรู้จักกันดีละ...

สวัสดีค่ะ

  • แวะมาทบทวนภาษาใต้บ้านเรา
  • หลานนาเซียเป็นบ้างคะ  สบายดีนะคะ

สวัสดีครับคุณ ธนวิทย์ ขอบคุณมากครับที่ให้คำแนะนำชวนคุณครูมาแลกเปลี่ยนในประเด็นเอกลักษณ์ของชาติ จะได้ความรู้และมุมมองที่กว้างขึ้นครับ

  • ปรากฎว่า
  • รู้จักท่านนี้ครับ
  • ฮ่าๆๆ
  • อาจารย์ จรูญ หยูทอง

>>"ดีใจจังนั่งยิ้มเห็นรวนเกียน

>> น้องหนูรีแวะเวียนนำมาฝาก

>>จากหน้าถ้ำนำมาไกลให้ลำบาก

>>ขอบคุณมาก น้ำใจใส่เรียนกวน.".....

สวัสดีน้องลีโตชิบา

มาถามหาพี่บ่าวว่าไปใหนไม่มาตอบ

เพราะขัดข้องทางเทคนิค เรื่องที่ชอบ

แต่มาตอบไม่ได้ เพราะเครือข่ยหม้านสัญญาณ.....แฮะๆเน็ตล่มจ๊ะ

 

สวัสดีครับคุณหมอเจ๊แซ่เฮคนงาม

กำลังลดรอบเอวอยู่ครับหมอ (ผู้นำต้องเปลี่ยนแปลงก่อน)

ยิ่งปลายสิงหา ถึงต้อเดือนกันยา ลดเพื่อบุญ ลดน้ำหนักแล้วได้บุญ น่าจะเป็นโครงการสักโครงการครับ

ยินดีมากครับได้เรียนรู้ไปด้วย คนเครืออข่ายต้องขยันหาความรู้ครับ

แฮะๆๆ ติดหลานสาวครับ กำลังน่าชมครับหมอ

ชวนชาวปากยูนให้เข้าไปอ่านงานของหมอ จะได้ต่อติดทางความคิดครับ

สวัสดีครับคุณ ประกาย ขอบคุณส้มตำอิสานคงต้องแวะไปทานให้ถึงที่ ขอบคุณความหวังดีที่ห่วงไยในรอบเอว กำลังจัดแผนชีวิตตัวเองในการทำงานเพื่อตัวเองครับ

"เหมือนแรงหนึ่งผลักดันให้ฉันเขียน

ที่วนเวียนพบผู้คนสนทนา

 ได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้ เจรจา 

ได้ปัญญามาเพิ่มเสริมพลัง .....

.เพราะแรงเชียร์จากท่านอาจารย์ชัยวุธ เอาอีกเอาอีกครับ

สวัสดีครับน้องบ่าว คนgis อย่ายอแรงต๊ะ เดียวพลัดต้นยอ เอวหัก เวที่พลังชีวมวล ที่ม.ทักษิณ วันที่ แปด ก็น่าสนใจ มีเวลาจะเล่าให้ฟังครับ

สวัสดีครับครู อวรรณ สภาวัฒนธรรมปากพะยูนประชุมมีมติรับเป็นเจ้าภาพ"งานประเพณีแห่พระของอำเภอปากพะยูน "คงได้งานอีกแล้วครับ ได้ทำงานกับครู คงมีความรู้เพิ่มขึ้นครับ

สวัสดีครับอาจารย์ ยูมิ ได้ข่าวว่าเข้ากรุงคงได้เรื่องเล่ามาให้อ่านกันอีกแล้ว จะคอย จะคอย จะข้อย อ่านครับ

สวัสดีครับครูอิง

 ภาษาบ้านเราคุยกันมันได้แรงอกดีครับ แต่ถ้าไม่แท้ก็ฟังออกไม่หมดเหมือนกันเพราะแต่ละจังหวัดจะมีลักษณะจำเพาะของตังเองอยู่สูงมาก

 อิอิหลานสาวกำลังโตวันโตคืน (วันก่อนชมหลานว่าลูกหมา แม่ทำท่าไม่พอใจ ต้องอธิบายความกันยืดยาวทำไมถึงเรียกลูกหมา)

เมื่อหลายปี.ที่ผ่านมามีคนโดนงูกะปะกัดมาเวรดึก หมอถามอาการเขาไม่ยอมบอกว่างูกัด เบาบอกว่าปดฟาด ย่านปด(เสาวคนธ์)ฟาดเอา ร้อนถึงผู้เฒ่าต้องมาเล่าความให้หมอฟัง ว่าที่เขาไม่บอกว่างูกัด เพราะเขาเชื่อว่าคนที่โดนงูกัดเป็นคนมีเคราะห์กรรม  ฝ่ายหมอก็ปล้ำให้เขาบอกตรงว่างูกะปะกัด ผมต้องให้ญาติเอางูมายืนยันถึงได้ฉีดยา

เป็นเรื่องที่  อิ้หัวเราะก้าไม่ได้  อิ้ร้องให้ก้าไม่ออกครู คนบ้านนอกมีอะไรที่มองดีๆแล้วมีความสวยงามในความหมาย ..

.ชิงหมีตายเปลาเพราะปดฟาด

ผมจะให้ผู้เชียวชาญมาตอบครับ

สลามครับท่านเบดูอิน จะรอครับท่านพร้อมคำอ่านด้วยตามการบ้านตามที่อ.บุญธรรมต้องการครับ

สลามครับท่านเบ มีกิจกรรมของ รรศาสนูปถัมภ์ปากพะยูน กำลังรอเอาภาพมาให้ชมครับ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท