ว่าด้วย ...ภูมิปัญญาเป็นสมบัติของใคร


เมื่อถึงเวลาตายไป ถ้ามิได้เผยแพร่ภูมิปัญญาให้คนรุ่นหลัง ก็เปรียบเสมือนได้ขโมย ตำราและภูมิปัญญาจากโลกมนุษย์ไป

    ผู้เขียนมีประสบการณ์ในการเดินป่ามาพอสมควร ป่าในภาคใต้หลายแห่ง ได้ร่วมไปทัศนามาแล้ว หลายเทือกเขา พอมีเรื่องเล่าสู่กันฟัง หลายครั้งที่พูดคุยกันเรื่องเดินป่า ก็มักหยิบยกป่าต้นน้ำ พะโต๊ะมาคุยให้ฟัง เพราะได้ไปเรียนรู้ ไปนั่งฟัง นอนฟัง หัวหน้ารักษาป่าต้นน้ำ คุณ พงศา ชูแนม ขายความคิดให้ฟัง ก็ซื้อสินค้ามาขายต่อ

  วันนี้  20 สิงหา น้องจากโรงพยาบาลพะโต๊ะเข้ามาแสดงความเห็นไว้ในบันทึก ใจหวนนึกถึงป่าต้นน้ำ  นึกถึงทีมนักกระบวนการของป่าต้นน้ำ  คืนหนึ่งที่ได้ไปพักที่ศาลากลางน้ำ "อกาลิโก"(สถานที่ไม่จำกัดเวลา) ขณะที่น้องๆนักนิยมไพรจากพัทลุงหลับไหล ก็ได้ออกเดินชมสถานที่ยามราตรีสู่ "นวชีวัน"

  จึงรำพึงในคืนนั้นไว้ดังนี้   "ศาลา นวชีวัน เป็นศาลาประชุมรูปโดม ชั้นบนเป็นที่พักอาศัย ณ.ที่นี้ คงการเข้าค่ายหรือการประชุม เพราะอุปกรณืเครื่องเสียงและ วารสารทั้งภาพวาดวางอยู่ยังไม่ได้เก็บ ส่องไฟฉายไปทั่วบริเวณห้องเสาต้นใหญ่กลางห้อง มีข้อความในเนื้อไม้  เขียนไว้อย่างงดงามอ่านดูได้ความว่า..........

               ภูมิปัญญา  

        เป็นทรัพยากรที่สำคัญยิ่ง  

           ในมวลมนุษยชาติ  

           ตั้งแต่มนุษย์เกิด จนถึงตายไป  

             ได้เก็บความรู้   ประสบการณ์ ทักษะ ความคิดคำนึง 

      จนเป็นภูมิปัญญาติดตัวอยู่ 

              เมื่อถึงเวลาตายไป 

           หากมิได้เผยแพร่ภูมิปัญญา  

                  ให้อนุชนรุ่นหลัง 

          ก็เปรียบเสมือนได้ขโมย   

      ตำรา และภูมิปัญญาจากโลกมนูษย์ไป 

          นับเป็นเรื่องสูญเสียโอกาส 

             ของมนุษย์ที่เกิดมาทีหลัง   เป็นอย่ายิ่ง  ..........

                      พงศา

                      ป่าไม้

                       สายน้ำ

                       ชีวิต   

ภูมิปัญญาเป็นสมบัติของลูกหลาน มีภูมิปัญญาเอาออกมาให้ลูกหลานได้เรียนรู้กันตั้งแต่วันนี้ ก่อนที่จะสายไปเพราะภูมิปัญญาไม่ใช่ของเรา......

หมายเลขบันทึก: 289322เขียนเมื่อ 20 สิงหาคม 2009 13:14 น. ()แก้ไขเมื่อ 12 กุมภาพันธ์ 2012 08:52 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (34)

บางคนเขาก็หวงนะครับ

ครับท่านรอง

ถึงจะหวงอย่างไรก็สมควรถ่ายทอดเอาไว้ให้ลูกหลาน

 ภูมิปัญญาและตำราแพทย์ หลายเรื่องที่สูญหายไปในชุมชนพร้อมกับผู้เฒ่าที่จากไป

 บางเรื่อง อ่านจากตำรา กับตามผู้เฒ่าไปเก็บตัวยา เห็นความแตกต่างในเรื่องการเรียนรู้ครับ

ปัจจุบันเรามองภูมิปัญญามีค่าเป็นเงิน 

 แต่คนในอดีต ภูมิปัญญาคือ ทาน ยิ่งให้ยิ่งงอกครับท่าน

เห็นด้วยค่ะ

ภูมิปัญญามีค่ามากกว่าสิ่งที่เรียกว่า"เงิน"

  • ทุกสิ่งมิใช่ของเรา ร่างกาย สมบัติ เงินทอง ตายไปแล้วเอาไปไม่ได้ ภูมิปัญญาก็เช่นกัน เป็นของธรรมชาติ เป็นของโลก เป็นของมวลมนุษย์ต่างหาก ยิ่งให้ยิ่งงอกด้วยซ้ำ..
  • หากทุกคนคิดอย่างนี้ได้ โลกเราน่าอยู่ขึ้นอีกเยอะ ใช่มั้ยครับ?
  • "การให้อิ่มเอมใจกว่า..ยืนยัน" ขอบคุณสาระดีๆครับ
  • กำลังโสกันกับทีมดูงานถึงการทำป่าชุมชนของพ่อหลวงที่พะเยาและเชียงใหม่ครับ...
  • คักอีหลี...

สวัสดีครับคุณแสงระวี ศรีเสน

ยินดีร่วมแลกเปลี่ยนในแวดวงวรรณกรรมครับ นักเขียนบ้านเรา ได้รางวัลซีไรต์แล้วหลายคน น่าหยิบยกงานของท่านเหล่านั้นมาคุย ให้เกิดปัญญา นักเขียนรุ่นหลังจะได้มีแนวทางครับ

หวัดดีหัวเช้าคะพี่บัง

5 5 เพิ่งรู้ว่าพี่บังนี่ดีหลายอย่างจริง ... งั้นจะได้ถามเรื่องเดินป่าต่อไปนะ ... ป่าเขาหลวง นครฯ นี่พรือมั่งพี่บัง ไม่เคยเดินป่าทางใต้เลย

มีแต่ไปเดินป่าแถวเหนือ ตะวันตก เส้นทางเด็กๆอย่างภูกระดึง เขาหลวง สุโขทัย โหดสุดก็เส้นบุกเบิก อช. ตาก ที่ประทับใจ

พี่บังผู้เชี่ยวชาญถ้าว่างๆ ก็เอาภาพเดินป่ามาให้ชมมั่ง อิอิ ถ้ามีเวลานะ เพราะว่าเห็นยุ่งๆเรื่องเรียน ... เก่งหลายอย่าง ชื่นชม เป็นกำลังใจค่ะ

สวัสดีครับ "เมื่อถึงเวลาตายไป ถ้ามิได้เผยแพร่ภูมิปัญญาให้คนรุ่นหลัง ก็เปรียบเสมือนได้ขโมย ตำราและภูมิปัญญาจากโลกมนุษย์ไป" อันนี้ดีมาก  คงจะเป็นบาปมากมาก  มีเท่าไรในหัวไอ้เรืองต้องเอาออกมาให้หมด.....อิอิ.อิ  ขอบพระคุณขอให้มีความสุขครับ

สวัสดีครับอาจารย์ ธนิตย์  ผมตามครูหมอเฒ่าเข้าป่าไปช่วยหาเครื่องยา บ่อย ได้เห็นวิธีเก็บตัวยา หลายอย่างต้องดูแบบองค์รวม คือต้องดูวันเดือน ปีเกิด ธาตุอาหาร  ของผู้ป่วย แต่ภูมิปัญญาเหล่านี้มาหายไปตอนใหนไม่ทันเฉลียวคิดครับอาจารย์

สวัสดีครับท่านเกษตรจังหวัด นั่งคุยนั่งคิดอยู่กับทีมอนุรักษ์ในประเด็นว่า งานที่ทำเราบอกชาวบ้านว่าเรารู้ แท้จริงแล้วเรายังไม่รู้ อย่างเช่น พันธ์ข้าว ที่เรารู้เพียงสองสมาอย่าง แต่ที่ไม่รู้อีกมากมาย ไม้ไผ่ก็เช่นกัน เรารู้จักไผ่กี่ชนิด ที่ไม่รู้มีเท่าไหร่ ที่สูญพันธ์ไปแล้ว ขอบคุณท่านเกษตร และโครงการป่าต้นแบบที่ต่อไปต้องเรียนรู้เรื่องไผ่ครับท่าน

 พงศา ป่าไม้ สายน้ำ ชีวิต 

ป่าไม้ สายน้ำ ชีวิต พงศา

สายน้ำ ชีวิต ป่าไม้ พงพนา

ชีวิต พงศา ป่าไม้ สายธาร

   ล้วนแล้วแต่เกี่ยวข้องและผูกพันกับมนุษย์

         ด้วยความคิดถึงครับ

                      รพี

     

สวัสดีค่ะ  แวะมาทักค่ะ  คิดถึงนะคะสบายดีหรือเปล่าคะ

ช่วงนี้งานเยอะจัง

  • สวัสดีค่ะ แวะมาชื่นชมผลงานดี ๆ ค่ะ
  • ขอบคุณวันที่  20 สิงหา 52 ที่ทำให้เราให้รู้จักกันทางเรื่องเล่า
  • บรรยายได้ดี (คนพะโต๊ะเองยังรู้ไม่ลึกซึ้งเท่ากับบังเลย)

หวัดดีหัวค่ำ ยามมุ๋งมิ๋ง คุณปู ครับ คุณเสกสรรค์ ประเสริฐกุล  เคยกล่าวไว้ว่า คนเราถ้าไม่ไปทะเล ด้วยกัน ไม่ไปเดินป่าด้วยกัน ก็ไม่รู้ซึ้งถึงจิตใจของกัยและกัน  หากินเลมาตอนอยู่พังงา ทั่วอันดามัน พอมาอยู่พัทลุงก็ โชคดีที่ได้รู้จักทีมเดินป่าครับ ป่าเขาหลวงนครก็น่าสนใจ แต่ถ้าให้สวยแบบทรหด ต้องหลังคาตึก ที่เชี่ยวหลานสุราษฎ์  หรือเส้นทางคลองนาคา มาคลองแสง  หรือโตนพันเมตรเหมืองโชนที่คุระบุรีนี่ก๊สวย  ถ้าง่ายๆสบายๆก็ เขาเจ็ดยอดพัทลุง บรรยาสวยมาก ขึ้นไปถึงยอดเขา ตอนมุ๋งมิ๋ง นั่งว่าจังหวัดไหนค่ำก่อนกัน ตรัง พัทลุง สงขลา โดยแลกากแสงไฟที่สว่างก่อน  ถ้าสนใจเขาเจ็ดยอดบอกมามีทีมงาน ชมรมคนรักเขาช่วยบริการคนกันเองครับ

ช่วงที่ผ่านมา  ได้มาที่ gotoknow เป็นครึ่งเดือน  สบายดีนะคะวอญ่า

แวะมาทักทายค่ะ

รักษาสุขภาพนะคะ

สวัสดีครับท่านผอ. คนโบราณมีภูมิปัญญา เขาใช้ภูมิปัญญาเป็นทาน รักษาไข้ไม่เรียกค่ารักษา  และรักษาแบบองค์รวมคือ กาย จิต วิญญาณ จึงได้รับการศรัทธาจากทุกคนในชุมชน

คิดเหมือนท่านวอญ่าเลยคะ  กลัวภูมิปัญญาชาวบ้านแต่อดีตกาลหายไป กับการสิ้นใจของบรรพบุรุษ  เพราะทุกคนหันไปสนใจสิ่งใหม่ๆ ที่พัฒนาไปไกล  มีแต่พัฒนา แต่ไม่เน้นรักษา ภูมิปัญญาดีดีเอาไว้ ก็กลัวว่าภูมิปัญญาชาวบ้านจะหายไปพร้อมกับคนแก่ หรือบรรพบุรูษ ผู้มีความสามารถ อีกไม่ช้า

ทำอย่างไร จะมีใครมาสืบสานไว้ ให้เราหนอ

สิ่งดีดีเหล่านี้ได้เอื้อให้บรรพบุรุษเราอยู่ได้ แบบอาศัยธรรมชาติ อยู่มาจนเท่าทุกวันนี้ ด้วยภูมิปัญญา ไม่ว่าป่าไม้ สายน้ำ สัตว์ป่า สมุนไพร

 แต่ลูกหลานพากันมองข้าม ไม่เรียนรู้หรือสืบสานบรรพบุรุษตน ให้เพิ่มเติม  แล้วก็เคียงคู่กันไปกับวิทยาการสมัยใหม่หนอ ได้แต่รำพึงคะ  คงจะต้องร่วมมือกัน เก็บและศึกษาสิ่งดีดีนี้ไว้ ตลอดไป     คิดถึงเสมอ ที่เข้าไปเยี่ยม บทความคอยคะ

"รพี กวี ชีวิต ปฐพี

ยินดี แลก เปลี่ยน เรียน รู้

พงศา ป่าไม้ สายน้ำ ชีวิต เป็นอยู่

มิตร เพื่อน เกลอ สหาย

ล้วนมากมาย เรื่องราวเรียนรู้มวลมิตรผูกพัน ปัญญา

ด้วยคาระวะ ท่านรพีที่มาเยือน

สวัสดีครับครู ป้อม สบายดีครับ ยิ่งมีสุขเพราะเข้าสู่การถือศิลอด ที่รอคอยมาตลอดปีครับครู

สลามครับคุณบุษรา ลุกขึ้นกินข้าวซูโฮณได้แล้วครับ คืนแรกของการถือศิลอด ได้นมาซตะรอเวียธมาแล้วด้วย รีบตักตวงผลบุญครับ วันหลังจะเล่าเรื่องพ่อตามังเครให้ฟังครับ

(ขอบคุณพรัเจ้า ขอบคุณวันที่ 20 ที่นำพาให้มา ลปรร กันครับ

ตั้งใจมาเยี่ยม...

อ่านความเห็นต้นๆ ทำให้นึกว่า คำว่า ภูมิปัญญา รู้สึกว่าจะกว้างเกินไป เพราะความถนัดความชำนาญส่วนตัว งานเขียน การแสดงละเล่น ฯลฯ ก็อาจจัดเป็นภูมิปัญญาได้ ...

ภูมิปัญญา ทุกประเภทย่อมมีการลักขโมย แอบอ้าง หรือลอกเลียนภูมิปัญญาก็มีมาตั้งแต่โบราณ...

อีกอย่างแม้การตระหนี่ หรือการห่วงแหนภูมิปัญญาก็มีมาตั้งแต่โบราณเช่นเดียวกัน... ก็เอานิทานมาฝากสักสองเรื่องพอที่จะนึกได้ตอนนี้...

เจริญพร

คิดถึงท่านวอญ่า นึกว่ามีเรื่องใหม่เขียน จะเข้ามาอ่านคะ ไม่เป็นไร รู้ว่าคิดถึงก็แล้วกัน สว.ให้กำลังใจ สว.คะ                                              

                                        

                                      มีความสุขทุกวันนะคะ

เข้ามาสวัสดีครับท่านวอญ่า  สบายดีหรือครับ 

 

 

"ด้วยสายธารหลั่งไหลไมขาดสาย

ด้วยห่วงใยให้กำลังใจตลอดมา

ด้วยเชื่อมั่นพลังใจในศรัทธา

ด้วยเพราะว่ามีสิ่งดีดีมาแบ่งปัน" จึงหมั่นมาหา ...ขอบคุณ คุณสายธาแห่งศรัทธา

สวัสดีครับคุณ สุ เข้าไปอ่านนิทานธรรมของท่านพระคุณเจ้าพระมหาชัยวุธมาสองเรื่อง

คือทำลายหนอนมะม่วง กับจะฆ่าช้างทำประสาท ได้เห็นธรรมชาติว่าทุกสิ่งล้วนมีที่เกิดแต่เราไปไม่ถึงรากถึงแก่น จึงต้องมีคน ชี้ทางธรรม นำทางถูก ทำให้ไม่หลงทาง "เพราะมีสิ่งนี้ สิ่งนี้จึงมี"

สวัสดีค่ะ  แหมมีอะไรแปลกหลายอย่างนะคะ

นมัวการพระคุณเจ้า พระมหาชัยวุธ แวะเข้าไปอ่านั้งเรื่องแล้วครับ เป็นสัจจะธรรมแต่อดีตกาล มาจนถึงปัจจุบัน ในเรื่องทำลายหน่อมะม่วง ที่บ้านปลูกมะพร้าวน้ำหอม  หอมได้อยู่ปีสองปี ก็กลายพันธ์เป็นพร้าวเบา เพราะอยู่ไกล้พร้าวเบาและพร้าวพื้นบ้านนี่เอง ด้วยความขอบคุณพระคุณเจ้าที่มาเติม จะได้นำไปเล่าต่อในโอกาสอันควรครับ

สวัสดีครับคุณ สุ ไม่ได้เขียนเรื่องใหม่ครับแวะมาดูความเคลื่อนไหวแล้วรีบไป เตรียมสอบ ระบาดวิทยาประยุกต์ ต้องขยันครับ แล้วจะแวะไปเยี่ยมคุณสุครับ

สวัสดีครับคุณ ก้ามกุ้ง สบายดีครับ แต่ภารกิจรัดตัวมากไปหน่อย ค่อยแวะไปเยี่ยมครับ

"ขอบคุณน้องลีที่นำบุญมาบอกกล่าว

ถึงเรื่องราวของน้องซอแขระกลาง

ถิ่นห่างไกลไม่ห่างเกินช่วยกันสร้าง

เติมช่องว่างสร้างโอกาสให้ให้ซอแขระ "......โปรดแวะมา

สวัสดีครับครู ป้อม  สบายดีครับห่างหายไปเพราะภาระกิจ กลับมานำเสนอสิ่งใหม่ให้ได้แลกเปลี่ยนกันครับ

  • เพราะเหตุนี้ พี่จึงเกรงบาปจะเกิดขึ้น หากมิได้บอกเล่าเรื่องราวบางอย่างที่รับรู้และสืบทอดเจตนารมย์ของผู้เฒ่า ผู้แก่เอาไว้เลย
  • ลูกหลาน เหลน โหลนภายหน้า ต้องฉลาดกว่ายุคเรา
  • จะติฉินนินทาเอาได้ว่า รู้อะไรแล้วไม่สืบสานต่อ
  • ทำให้ต้องมานับหนึ่งใหม่ อิอิ
  • จริงม้ายหน่องบาว

สวัสดีครับพี่ต้อย มาเสียดึกน่ะครับ รักษ์สุขภาพครับ พี่

ใช่แล้วครับพี่ ยึดแนวทางปฎิบัติ "ทำดีไว้สอนลูก สิ่งถูกต้องไว้สอนหลาน"มีปัญญาก้มาบอกกล่าวกันครับ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท