ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน....ประเมินลูกเต๋าทุกด้าน ทั้งตนเอง ผู้ปกครอง....ครู.....ปรากฏว่า อยู่ในระดับมีปัญหา..
ลูกเต๋า.....นักเรียนเลขที่ 42 ของห้องบ้านปอสี่ ซึ่งเพิ่งย้ายเข้ามาเรียนเมื่อต้นเทอมนี้เอง ลูกเต๋า...เป็นเด็กตาเศร้าๆ ท่าทางหงอยๆ พูดจาเบาๆ ถามคำตอบคำ ตอบด้วยความไม่มั่นใจ แต่บางครั้ง ลูกเต๋าไม่พอใจเพื่อนที่แกล้ง....ลูกเต๋าจะตะโกนคำหยาบใส่หน้าเพื่อน...."ลูกเต๋าพูดจาไม่ดีเลยนะลูก...พูดใหม่ซิ......" พอครูบอก ลูกเต๋าจะหน้าสลดแล้วเงียบ......
ครูให้ความใกล้ชิด พูดคุยด้วยบ่อยๆ ถามข่าวทางบ้านบ้าง คุยเรื่องอื่นๆที่ลูกเต๋าตอบด้วยความมั่นใจได้.....ดูแล้ว..ลูกเต๋าน่าจะพัฒนาได้ดีขึ้น ...จากการประเมิน.....ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน....ประเมินลูกเต๋าทุกด้าน ทั้งตนเอง ผู้ปกครอง....ครู.....ปรากฏว่า อยู่ในระดับมีปัญหา.....ดังนั้นสิ่งใดที่ลูกเต๋าประเมินตนเองในทางลบ ครูจึงเฝ้าติดตามตลอดมาเพื่อดูแลแก้ไขปัญหา
เช้าวันนี้, ลูกเต๋าหายไป........หลังจากปฏิบัติกิจกรรมหน้าเสาธงเสร็จสิ้น ก็เริ่มเข้าสอนชั่วโมงแรกชั้นปอสี่ วันนี้เด็กหายไป 2 คน คนแรก น้องนิว ป้ามาลาบอกว่าป่วย คนที่ 2 ลูกเต๋า หายไปไหน?......สอบถามเพื่อนๆได้ความว่า ลูกเต๋านำกระเป๋านักเรียนมาไว้ที่โต๊ะ แล้วก็ออกนอกโรงเรียนไปช่วงกิจกรรมหมูสีรักษ์สะอาด.....เด็กๆทุกคนทำกิจกรรมกัน แต่ลูกเต๋า, น้องป.3 , น้อง ป.2 ทั้งหมด 3 คน หายไป ส่วนน้อง ป.3 กลับเข้าโรงเรียน จึงตามข่าวจากคนที่กลับมา.....และพี่สาวของลูกเต๋าที่อยู่ ป.6
ครูหญ้าบัวและเด็กที่กลับมา.....ขี่จักรยานยนต์ออกตามหาตามจุดที่คิดว่าลูกเต๋ากับน้อง ป.2 จะไปหลายที่ แต่ไม่พบ จึงกลับเข้าไปที่โรงเรียนอีกเผื่อว่าลูกเต๋ากับน้องจะกลับมา......ยังไม่กลับ " งั้นครูไปเติมน้ำมันรถก่อนนะ".......เติมน้ำมันรถเสร็จแวะบ้านพักไปเอาหมวกกันน๊อค เสื้อคลุม ออกตามไปที่บ้านลูกเต๋า.....อย่างน้อยๆ ก็บอกยายของลูกเต๋าให้ทราบเรื่องก่อน....ซึ่งอยู่ห่างจากโรงเรียนประมาณ 7 กิโลเมตร โดยขี่รถเรียบริมฝั่งแม่น้ำป่าสักจนถึงบ้านลูกเต๋า ยายเล่าว่าเมื่อปีที่แล้วอยู่โรงเรียนเก่าลูกเต๋าก็เป็นอย่างนี้ ลูกเต๋ากับเพื่ออีกคนนั่งรถไปถึงอำเภอศรีเทพเลย.....ยายเล่าด้วยความโมโหหลาน..... และ เมื่อกลับออกมาที่หน้าบ้านเด็ก ป.2 ปรากฏว่า น้อง ป.2 กลับมาแล้ว พบแม่เด็กบอกว่า ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ 5 โทร.ว่าพบเด็กจึงไปรับแต่ลูกเต๋าไม่ยอมกลับด้วย.......พอรู้ข่าวว่าพบลูกเต๋าแล้วก็รู้สึกใจชื้นขึ้นมาแล้ว อย่างน้อยๆก็รู้ว่าลูกเต๋าปลอดภัย
กลับย้อนมาที่หมู่ที่ 9 ที่มีคนพบลูกเต๋า.......ซึ่งครั้งแรกมาแถวนี้แล้ว....ถามชาวบ้านแถวนั้นบอกว่าเห็นเด็กใส่เสื้อยืดคอกลมเดินอยู่แถวนี้น่าจะใช่.......บริเวณนั้นไม่ไกลโรงเรียนเท่าใดนัก จึงกลับเข้าโรงเรียนอีก.......ลูกเต๋ายังไม่กลับ....
จะเที่ยงแล้ว....ครูเหนื่อยใจเหลือเกิน....ลูกเต๋าอยู่ไหนนะ.....นั่งสักพัก...พี่หนูทองซึ่งเป็นแม่ครัวของโรงเรียนเห็นท่าทางครูหญ้าบัวดูเหนื่อย... พี่แกเลยบอก " พักก่อนเถอะครูกินข้าวก่อนนะ......" ขณะกำลังทานอาหารกลางวัน ฝนก็เทลงมาเหมือนฟ้ารั่ว.......บ่ายโมงก็ยังไม่หยุดตก....ลูกเต๋าก็ยังไม่พบ....การเตรียมงานเกี่ยวกับ "การอบรมพัฒนาเทคนิคการเรียนการสอนเชิงคิดวิเคราะห์ ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ" ในวันพรุ่งนี้ ของศูนย์ประสิทธิภาพการศึกษาห้วยสะแก-ระวิง ก็ยังไม่ได้ไปช่วย ในฐานะโรงเรียนเป็นเจ้าของสถานที่.....ครูหญ้าบัวดูแลการจัดสถานที่...เวที...ดอกไม้ประดับ...โอ๊ย!...ดูเหมือนยุ่งๆดีแท้ ไปดูอีกที่เพื่อนๆครูเขาจัดการไปเกือบหมดแล้ว เลยรับดูแลเรื่องดอกไม้ประดับโต๊ะต่างๆ คืนนี้จะเตรียม..ขนดอกไม้ไปไว้บ้านพักก่อน....เช้าๆ จะมาตั้งให้ก็แล้วกัน ตอนนี้ขอเวลาตามลูกเต๋าอีกรอบก็แล้วกัน
ห้าโมงเย็น, ครูกัลยาณีย์ ก็นำลูกเต๋ามาส่งที่บ้านพักครูหญ้าบัว....บอกว่าพี่หนูทองไปพบที่ศาลาวัดหนองจอก (หมู่ที่ 9) .....ลูกเต๋าลงรถของครูกัลยาณีย์มาหาครูประจำชั้นด้วยหน้าตาเศร้าๆ เหมือนสำนึกผิด.....ครูดีใจจนบอกไม่ถูกที่พบลูกเต๋า.....จึงถามไถ่ว่าไปมาอย่างไร....ลูกเต๋าเหมือนจะร้องไห้....จึงบอกว่าครูไม่ตีหรอกไม่ต้องร้อง... เล่ามาว่าไปไหนมา.....ลูกเต๋าบอกเห็นครูแล้วแต่หลบ.....เตลิดไปแอบที่ป่ามะขามหลังวัด....ถอดชุดนักเรียนทิ้งไว้ที่ป่าโน่นแน่ะ
ฝนตกลงมาไม่ขาดสาย, ครูจึงไปส่งลูกเต๋าที่บ้านโดยรถเก๋งคู่ใจของครู ถึงรู้ว่าถนนสายบ้านลูกเต๋านั้นรถเก๋งคงไปลำบาก แต่ก็ต้องไป.....ใกล้ค่ำครูก็ไม่กล้าขี่จักรยานยนต์แน่นนอน แต่ก่อนถึงบ้านครูพาลูกเต๋าแวะพบหลวงน้าของลูกเต๋าที่วัดบ้านใหม่วังสีมา ( ที่วัดแห่งนี้ก็มาตามแล้วซึ่งหลวงน้าเมตตาได้มอบจักรยานให้ลูกเต๋าเมื่อไม่นานนี้เอง)
พาลูกเต๋ามาฟังเทศน์, “........เต๋า....ทำไมถึงทำอย่างนี้....รู้ไหมว่าใครเดือดร้อนเพราะเรา....ครูบาอาจารย์ร้อนอก ร้อนใจตามหา......เป็นห่วง... เราเกิดมาก็แค่นี้ทำไมถึงทำให้ตนเองตกต่ำลงไปอีก เกิดมาต่ำต้อยแล้วจะต้องมีมานะ ตั้งใจเล่าเรียน เรียนมากๆ จึงจะทำให้ชีวิตดีขึ้น...............ฯลฯ..... รู้สึกไม่ผิดหวังเลยที่พาลูกเต๋าแวะไปนมัสการท่านก่อนกลับบ้าน ขออนุญาตท่านกลับก่อนกลัวจะค่ำ โอกาสหน้าจะพาเด็กๆไปฟังเทศน์อีก
ถึงบ้าน,ยายของเต๋าก็ใส่ไม่หยุดเช่นกันแต่เป็นรูปแบบของยาย หลานอีก 2 คนกำลังขุดหน่อไม้ที่กอไผ่ริมแม่น้ำ ซึ่งเป็นลูกพี่ลูก น้องกับลูกเต๋าที่พ่อแม่ทิ้งไว้ให้ยายเลี้ยง เพื่อให้ตานำไปขายที่ตลาดในตอนเช้า........ดูชีวิตของเด็กๆเหล่านี้ไม่มีเวลาไปเล่นเหมือนเด็กอื่นๆเลย กลับจากโรงเรียนก็ช่วยกันหาผัก หาหน่อไม้ เตรียมตัดกล้วยจากเครือเป็นหวีๆ เตรียมไว้ให้ตาไปขาย .....ซึ่งก็เพื่อปากท้องของทุกคนที่บ้านหลังนี้