เนื่องมาจากเรื่องนี้ ร้อยเรียงเรื่องที่ผ่านพบ » บุญข้าวประดับดิน ของ paleeyon ทำให้สะดุดใจผู้บันทึกว่ามีสักกี่คนที่รู้ว่าวันที่ 11 ที่ผ่านมานั้นเป็นวันสำคัญของประเพณีโบราณของภาคอีสาน สายวันนั้นผู้บันทึกมีภาระที่ต้องเข้าไปประสานงานกับสหายชาญ หมอสมุนไพรจากป่า เพื่อย้ำในการเชิญให้มาร่วมงานเฮฮาศาสตร์ 3  เห็นชาวบ้านนั่งล้อมวงใต้ถุนบ้าน มีแต่สตรีทั้งแก่ สาว เยาวชน และเด็กเล็กที่คว้าขนมที่เขากำลังช่วยกันห่อเอามากิน.. เอาไปทำบุญหรือครับ ผมถามทั้งกลุ่ม ภรรยาผู้ใหญ่บ้านตอบมาว่า...ใช่ค่ะบุญข้าวประดับดินค่ะ..(ดูบุญข้าวประดับดินที่ http://www.lib.ubu.ac.th/html/report/ubontraditional/kawpradabdin-9.htm )

กลับออกมาที่สำนักงานผมสอบถามพนักงานสำนักงานที่เธอเป็นสาวชาวบ้านแต่ออกมาทำงานกับผมเย็นๆเธอก็กลับเข้าหมู่บ้าน  เธอตอบว่าทำกันทุกบ้านแหละ ที่บ้านเธอเป็นงานของตำบลที่ตกลงกันว่าปีนี้จะไปรวมกันที่วัดใด ปีหน้าก็หมุนไป แต่เธอไม่ได้เข้าร่วมงานนั้นเพราะต้องรีบมาทำงาน 

ผมกลับมาถึงที่พักในเมืองผมลองสอบถามพนักงานสาวของที่พักว่า น้องคนสวย..รู้ไหมว่าวันนี้เป็นวันสำคัญอะไรของทางอีสานบ้านเรา..เธอมองหน้าผมแบบ งงๆ ไม่คิดว่าผมจะเริ่มแบบนี้ แล้วเธอก็พูดว่า เอ..วันสำคัญอะไรหรือคะ ไม่รู้ซิ.. อ้อ อ้อ วันอะไรนะ..ข้าวประดับดินอะไรนี่แหละค่ะ.. หนูเป็นเขาทำบุญตักบาตรกันแต่หนูไม่ได้ทำหรอกค่ะ ต้องรีบมาทำงานค่ะ 

ตกค่ำผมเปิดทีวี เขากำลังระลึกวัน 911 กันที่อเมริกา และใครต่อใครในที่พักก็พูดถึงเรื่อง 911 กัน แต่ไม่ได้พูด วันที่ 11 ในฐานะวันสำคัญของประเพณีของไทยอีสานครับก็เลยนึกถึงเรื่อง Fade in และ Face out ขึ้นมา เพราะกรณีวันเดือนดับ หรือบุญเดือนเก้า หรือบุญข้าวประดับดินนี้กำลังเป็น Face out ของวัฒนธรรมประเพณีไทย เหมือนกับหลายๆวัฒนธรรมประเพณีที่ต่างก็ Face out เช่นกัน ตามสภาพความเป็นชุมชน ความเป็นชนบท 

ที่ใดที่เป็น “ชนบทมากๆ” หรือเป็น “สังคมเปิดน้อย” ความคงอยู่ของวิถีปฏิบัตินี้ที่เป็นฮีตที่สำคัญยังดำเนินไปค่อนข้างเข้มแข็ง ตรงข้ามจะจางลง หรือ Face out มากขึ้นในชุมชนที่เปิดมาก จนถึงสังคมเมืองก็เปิดเต็มที่วิถีปฏิบัติของฮีตมีน้อย หรือมีแต่เฉพาะกลุ่มคนเฒ่าคนแก่ หรือปฏิบัติกันแค่พิธีกรรมเท่านั้นแต่ไม่ได้เข้าใจมากนัก   

ขณะเดียวกันสังคมเมืองที่เปิดนี้ก็จะเกิด Fade in ของวัฒนธรรมใหม่ของตะวันตก หรือของสังคมโลกาภิวัฒน์มากขึ้น และ “การ Fade in ของวิถีใหม่นี้ก็ขยายวงกว้างมากขึ้น เข้าไปกินพื้นที่สังคมชนบทมากขึ้น” ตามยุคสมัย หากสังคมทั้งเมืองและชนบทไม่รู้เท่าทัน ไม่มีสติ ไม่ได้ตั้งคำถาม ก็จะเพียงเป็นผู้ที่เคลื่อนไหวไปบนสายพานชีวิตเท่านั้นเอง เมื่อโลกหมุนก็เพียงหมุนไปตามโลก แยกแยะไม่เป็น กลั่นกรองไม่ได้ มากไปจนถึงหลงใหลว่านั่นคือ วิถีของการพัฒนาแล้ว  

ท่านสังเกตบ้างไหมครับว่ามีอะไร Face out และ Fade in ในบ้านท่าน ในหมู่บ้านท่าน ในสังคมท่านบ้างครับ

ที่แน่ๆผมเห็น วันบุญข้าวประดับดิน กำลัง Face out และ วันวาเลนไทน์ วันฮาโลวีน กำลัง Fade in ครับ

(รูปเหล่านี้เอามาจาก www ด้านบน)