ตามที่กระทรวงสาธารณสุขได้เร่งรัดในการพัฒนาศักยภาพการบริการของหน่วยบริการปฐมภูมิ   เพื่อเพิ่มคุณภาพการให้บริการสาธารณสุขและให้ประชาชนสามารถเข้าถึงบริการปฐมภูมิอย่างทั่วถึงครอบคลุมทุกพื้นที่ และการบริการด้านเภสัชกรรมในหน่วยบริการปฐมภูมิรวมทั้งในชุมชน   จึงจำเป็นที่จะต้องส่งเสริมให้มีการใช้ยาเป็นไปอย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ ลดการเจ็บป่วยหรือเสียชีวิตจากการใช้ยาที่ไม่เหมาะสม การสนับสนุนความสามารถในการเข้าถึงข้อมูลด้านยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพ ซึ่งการจัดการความปลอดภัยด้านยาเป็นหน้าที่ร่วมกันของบุคลากรสาธารณสุขทุกระดับที่ต้องมีการทำงานเชื่อมโยงกันตั้งแต่ระดับครอบครัว ชุมชน และสถานบริการ จะทำให้การดูแลผู้ป่วยต่อเนื่องและมีความครบถ้วนสมบูรณ์ อันจะนำมาซึ่งความปลอดภัยของผู้ป่วย

    สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดขอนแก่น จึงได้จัดทำโครงการพัฒนาระบบยาในหน่วยบริการปฐมภูมิและความปลอดภัยด้านยาในชุมชนจังหวัดขอนแก่น ซึ่งดำเนินการโดยภาคีเครือข่ายด้านสาธารณสุขในจังหวัดขอนแก่น ภายใต้งบประมาณที่ได้รับจัดสรรจากสำนักงานหลักประกันสุขภาพ  สาขาจังหวัดขอนแก่น  จำนวนเงิน 1,927,500 บาท (หนึ่งล้านเก้าแสนสองหมื่นเจ็ดพันห้าร้อยบาทถ้วน) ผลการดำเนินการตั้งแต่เดือน พฤศจิกายน 2552 – สิงหาคม 2553 สรุปได้ดังนี้

การดำเนินการ 

                แบ่งกิจกรรมการดำเนินงานเป็น 5 ส่วนดังนี้

                1. การพัฒนาระบบบริหารเวชภัณฑ์ในหน่วยบริการระดับปฐมภูมิ

1)            ใช้ KM ในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระบบบริหารเวชภัณฑ์ในชุมชน

2)            ให้ความรู้ทางวิชาการด้านการบริหารเวชภัณฑ์แก่บุคลากรที่เกี่ยวข้อง

3)            จัดทำกรอบบัญชียาและกำหนดแนวทางการใช้ยาเพื่อใช้ในหน่วยบริการระดับปฐมภูมิ

4)            จัดระบบการดูแลและควบคุมกำกับการบริหารเวชภัณฑ์ที่มีประสิทธิภาพในระดับ CUP

5)            จัดทำแนวทางการบริหารจัดการห่วงโซ่ความเย็นอย่างมีประสิทธิภาพระหว่างสถานบริการ

6)            การประเมินผลและBenchmark ระหว่างหน่วยบริการ

7)            การให้รางวัลสำหรับหน่วยบริการที่ดำเนินการบริหารเวชภัณฑ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

                2. .การพัฒนาระบบบริการทางเภสัชกรรมในหน่วยบริการระดับปฐมภูมิ

                                2.1 จัดการอบรมฟื้นฟูความรู้ให้แก่บุคลากรทางการแพทย์ที่ให้บริการแก่ผู้ป่วยในหน่วยบริการปฐมภูมิ  ได้แก่

• การให้การบริบาลด้านเภสัชกรรมแก่ผู้ป่วยในชุมชน
• การจัดการความปลอดภัยของการใช้ยาของผู้ป่วย และในชุมชน
• การเฝ้าระวังและรายงานอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาและการแพ้ยา
• การคุ้มครองผู้บริโภคด้านยาในชุมชน

                                2.2 จัดอบรมเรื่องการใช้ยาเบื้องต้น อาการแพ้ยา การเฝ้าระวังการใช้ยากลุ่มโรคเรื้อรังให้กับแกนนำสุขภาพและผู้ประกอบการ

                3 . การพัฒนาระบบการติดตามดูแลผู้ป่วยในชุมชน

                จัดระบบการติดตามดูแลผู้ป่วยและการบริบาลเภสัชกรรมแก่ผู้ป่วยโรคเรื้อรังในชุมชน  ได้แก่

                                3.1 กำหนดเกณฑ์ในการคัดเลือกผู้ป่วยที่ต้องติดตามดูแลการใช้ยาอย่างต่อเนื่อง

                -โรคเบาหวานที่มีโรคแทรกซ้อนและผลการรักษาไม่ดี

                - ผู้ป่วยได้รับยาวาร์ฟาริน

                                3.2 การจัดทำแนวทางในการติดตามดูแลผู้ป่วยในโรคเรื้อรังตั้งแต่สถานบริการจนถึงชุมชน

                                3.3  ติดตามดูแลผู้ป่วยและให้การบริบาลเภสัชกรรมแก่ผู้ป่วยในชุมชนอย่างต่อเนื่องตามเกณฑ์ที่กำหนด

                                3.4 ประเมินประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการติดตามดูแลผู้ป่วยและการบริบาลเภสัชกรรมในชุมชน

                                3.5 สรุปบทเรียนในภาพรวมของการติดตามดูแลผู้ป่วยและการบริบาลเภสัชกรรมในชุมชน

                4. การจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ (KM)

                                4.1 จัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ (KM) เพื่อให้ได้รูปแบบการจัดบริการปฐมภูมิทางเภสัชกรรมที่ดี

                                4.2 การให้รางวัลรูปแบบการทำงานที่ดี

                5. การพัฒนาเครื่องมือเพื่อศึกษาระบบยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพของชุมชน

5.1    การพัฒนาองค์ความรู้ให้แก่เภสัชกรและเจ้าหน้าที่อื่นๆในการศึกษาระบบยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพในชุมชน 

5.2    ลงพื้นที่เพื่อศึกษาปัญหายาและผลิตภัณฑ์สุขภาพในชุมชน 

• การศึกษาปัญหายาและผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชน 
• การติดตามให้คำแนะนำโดย  วิทยากรพี่เลี้ยง

5.3    วิเคราะห์ประเมินผล

กลุ่มเป้าหมายในการดำเนินงาน

                1. การพัฒนาระบบบริหารเวชภัณฑ์ในหน่วยบริการระดับปฐมภูมิ

                1.1 PCU ทุกแห่งจำนวน 184 แห่ง

• PCU ทั่วไป 152 แห่ง
• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพระดับตำบล  27  แห่ง

1.2    เภสัชกร เจ้าพนักงานเภสัชกรรม และเจ้าหน้าที่ PCU จำนวน 220 คน

                2. การพัฒนาระบบบริการทางเภสัชกรรมในหน่วยบริการระดับปฐมภูมิ

                2.1 PCU ทุกแห่งจำนวน 184 แห่ง

• PCU ทั่วไป 157  แห่ง
• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพระดับตำบล  27  แห่ง

                2.2 เภสัชกร เจ้าพนักงานเภสัชกรรม และเจ้าหน้าที่ PCU จำนวน 220 คน

                2.3 แกนนำสุขภาพในชุมชน (อสม. แกนนำสุขภาพครอบครัว แกนนำสุขภาพชุมชน แกนนำสุขภาพระดับตำบล)และผู้ประกอบการร้านยา ร้านชำ จำนวน 400 คน

                3.การพัฒนาระบบการติดตามดูแลผู้ป่วยในชุมชน

                3.1 เภสัชกร เจ้าพนักงานเภสัชกรรม ทีมสหวิชาชีพ และเจ้าหน้าที่ PCU จำนวน 220 คน

                3.2  ผู้ป่วยในชุมชน จำนวน 500 คน

• โรคเบาหวานที่มีโรคแทรกซ้อนและผลการรักษาไม่ดี ทุกอำเภอ
• ผู้ป่วยได้รับยาวาร์ฟาริน ในเขตอำเภอเมืองขอนแก่น

                4. การจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ (KM)

                4.1 เภสัชกร เจ้าพนักงานเภสัชกรรม ทีมสหวิชาชีพ และเจ้าหน้าที่ PCU จำนวน 220 คน

                5. การพัฒนาเครื่องมือเพื่อศึกษาระบบยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพของชุมชน

                5.1 เภสัชกร จำนวน 30 คน

                5.2 พื้นที่วิจัยในชุมชนจำนวน 11 ชุมชน ได้แก่  พื้นที่สสจ. รพ.ขอนแก่น สีชมพู ชุมแพ น้ำพอง อุบลรัตน์ ภูเวียง บ้านฝาง บ้านไผ่ พระยืน พล

กิจกรรมที่ดำเนินการ