เปิดโลกการเรียนรู้ด้วยกิจกรรม เทคนิคการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญในยุคปฏิรูปการเรียนรู้

เทคนิคการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญในยุคปฏิรูปการเรียนรู้

รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ

 

CIPPA Model

                C -  Construct       การให้ผู้เรียนสร้างความรู้ด้วยความรู้ด้วยตนเอง โดยการศึกษาค้นคว้า หาข้อมูล ทำความเข้าใจ คิดวิเคราะห์ แปลความ ตีความ สร้างความหมาย สังเคราะห์ข้อมูล และสรุปเป็นข้อความรู้

                I  -  Interaction  การให้ผู้เรียนได้มีปฏิสัมพันธ์ต่อกัน แลกเปลี่ยน และเรียนรู้ ข้อมูล ความคิด ประสบการณ์ ซึ่งกันและกัน

                P  -  Participation  คือ การให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมทั้งในด้านร่างกาย อารมณ์ ปัญญาและสังคม ในการเรียนรู้ให้มากที่สุด

                P  -  Process and  Product  การให้ผู้เรียนได้เรียนรู้กระบวนการ และมีผลงานจากการเรียนรู้

                A  -  Application   การให้ผู้เรียนนำความรู้ที่ได้ไปประยุกต์หรือใช้ในชีวิตประจำวัน

 

การศึกษาเป็นรายบุคคล (Individual Study)

ครูหรือผู้เรียน เป็นผู้กำหนดหัวข้อปัญหา หรือโครงงานตามสาระการเรียนรู้ที่กำหนด โดยผู้เรียนต้องศึกษา วิเคราะห์ สรุปอ้างอิงและสรุปข้อความรู้บนพื้นฐานของการวิเคราะห์ และประเมินผลกระบวนการ

ครูต้องใช้เทคนิคการประเมินในด้านการให้ข้อมูลป้อนกลับ และการตรวจแก้งาน โดยใส่ไว้ในสื่อที่ผู้เรียนใช้ หรือใช้ร่วมกันไปกับกระบวนการเรียนรู้ของนักเรียน ครูมีบทบาทช่วยให้ผู้เรียนได้พัฒนาทักษะและนิสัยการเรียนรู้อย่างอิสระ โดยจัดสิ่งแวดล้อมในชั้นเรียนให้ส่งเสริมความเป็นอิสระ ให้ผู้เรียนมั่นใจในตนเอง อยากรู้อยากเห็นและปรารถนาที่จะเรียนรู้ โดยครูอาจจัดชั้นเรียนเป็นศูนย์การเรียน จัดชุดกิจกรรมการเรียนรู้ (Learning Activity Packages)

การศึกษาเป็นรายบุคคล สามารถปรับใช้ได้ในหลาย ๆ สถานการณ์ ตั้งแต่การเรียนในชั้นเรียนที่มีครูคอยควบคุม จนถึงการฝึกทักษะการศึกษาค้นคว้าในห้องสมุดที่ผู้เรียนต้องกำกับการเรียนรู้ของตน โดยหัวข้อที่ศึกษาจะเป็นไปตามข้อกำหนดของรายวิชาหรือไม่ก็ได้ ครูอาจใช้วิธีนี้กับผู้เรียนทั้งห้องเรียน กับกลุ่ม หรือกับผู้เรียนแต่ละคนก็ได้

กิจกรรมที่ครูสามารถเลือกใช้ให้ผู้เรียนปฏิบัติในการศึกษาเป็นรายบุคคล มีดังนี้

•        รายงาน  การระดมพลังสมอง การค้นคว้าอย่างอิสระ  เรียงความ  การแก้ปัญหา  การเรียนเสริม โครงงาน  การตัดสินใจ  ศูนย์การเรียน  แบบจำลอง  คู่สัญญา  ชุดกิจกรรมการเรียนรู้

 การทำนิตยสาร  การสืบค้น  คอมพิวเตอร์ช่วยสอน ชุดการสอน เกม การมอบหมายงานเป็นรายบุคคล

 การจัดการเรียนการสอนแบบเน้นการปฏิสัมพันธ์ (Interactive Instruction)

เน้นการอภิปราย การแบ่งปันความรู้ การแลกเปลี่ยนความคิดเห็น การถาม-ตอบ และการทำงานกลุ่มย่อยแบบร่วมมือกัน เพื่อกระตุ้นให้ผู้เรียนมีปฏิกิริยา และตอบสนองต่อความรู้ประสบการณ์ และความคิดเห็นของครูและเพื่อนๆ  ผู้เรียนจะได้ฝึกการจัดระบบความคิด การโต้แย้งอย่างมีเหตุผล และการพัฒนาทักษะทางสังคม

กิจกรรมที่ใช้ในการจัดการเรียนการสอนแบบเน้นการปฏิสัมพันธ์

•        การโต้วาที   กลุ่ม Buzz    การอภิปราย   การระดมพลังสมอง  การเรียนแบบร่วมมือ

       การประชุมแบบต่าง ๆ   กลุ่มแก้ปัญหา  กลุ่มติดบทบาทสมมต

การจัดการเรียนการสอนแบบเน้นประสบการณ์ (Experiental Instruction)

เป็นวิธีการส่งเสริมการรับความรู้จากประสบการณ์ และการสะท้อน (Reflection) ความคิดเห็นที่มีต่อสิ่งต่างๆ ทั้งด้านเทคนิควิธีการปฏิบัติของผู้เรียนแต่ละบุคคล และกระบวนการเรียนรู้ ผู้เรียนจะได้ตรวจสอบการเรียนรู้ของตน และได้รับประสบการณ์ด้านอารมณ์ความรู้สึกที่จะนำมาปรับความรู้สึก เจตคติ และค่านิยมของตน

ประสบการณ์ที่ผู้เรียนได้รับจากการเรียน

•        เกม (Game)ละคร (Action or Dramatization) บทบาทสมมุติ (Role-Play)สัมภาษณ์
  (Interviewing

การจัดการเรียนการสอนแบบร่วมมือ (Cooperative Learning)

เน้นการจัดสภาพแวดล้อมทางการเรียนให้แก่ผู้เรียนได้เรียนรู้ร่วมกันเป็นกลุ่มเล็ก ๆ

แต่ละกลุ่มประกอบด้วยสมาชิกที่มีความรู้  ความสามารถแตกต่างกัน แต่ละคนมีส่วนร่วมอย่าง แท้จริงในการเรียนรู้ และใน ความสำเร็จของกลุ่ม ทั้งโดยการแลกเปลี่ยนความคิดเห็น การแบ่งบันทรัพยากรการเรียนรู้ รวมทั้งการเป็นกำลังใจแก่กันและกัน คนที่เรียนเก่งจะช่วยเหลือคนที่อ่อนกว่า สมาชิกในกลุ่มไม่เพียงแต่รับผิดชอบต่อการเรียนของตนเองเท่านั้น หากแต่จะต้องร่วมรับผิดชอบต่อการเรียนรู้ของเพื่อนสมาชิกทุกคนในกลุ่ม  ความสำเร็จของแต่ละบุคคลคือความสำเร็จของกลุ่ม

องค์ประกอบหลักของการเรียนแบบร่วมมือ

1.        การพึ่งพาอาศัยกันในทางที่ดี (Positive Interdependence)

2.        การสร้างทีมในการทำงาน (Team formation)

3.        ความรับผิดชอบ (Accountability)

4.        ทักษะทางสังคม (Social Skills)

5.        โครงสร้างและการจัดโครงสร้างการเรียนรู้ (Structures and Structuring of Learning)

ประโยชน์ของการเรียนแบบร่วมมือ (Advantages of Cooperative Learning)

•        นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนดีกว่าการเรียนแบบอื่น

•         สร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่าง

•         สมาชิกทุกคนมีโอกาสคิด พูด  แสดงออกแสดงความคิดเห็น ลงมือกระทำอย่างเท่าเทียมกัน

•         เสริมให้นักเรียนรู้จักช่วยเหลือซึ่งกันและกัน

•         ทำให้รู้จักรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่นการร่วมคิด การระดมความคิด

•         ส่งเสริมทักษะทางสังคม

•         เสริมทักษะการสื่อสาร ทักษะการทำงานเป็นกลุ่ม สามารถทำงานร่วมกับ
  ผู้อื่นได้

การเรียนแบบร่วมมือสามารถนำมาใช้ได้กับการเรียนทุกวิชาและทุกระดับชั้น และจะมีประสิทธิผลยิ่งกับกิจกรรมการเรียนรู้ที่มุ่งพัฒนาผู้เรียนในด้านการแก้ปัญหา การกำหนดเป้าหมายในการเรียนรู้ การคิดแบบหลากหลาย การปฏิบัติภารกิจที่ซับซ้อน การเน้นคุณธรรม จริยธรรม การเสริมสร้างประชาธิปไตยในชั้นเรียน ทักษะทางสังคม การสร้างนิสัยความรับผิดชอบร่วมกัน และความร่วมมือภายในกลุ่ม

การเรียนการสอนแบบเพื่อนช่วยเพื่อนพัฒนาการเรียนรู้(Friends help Friends)

กิจกรรมเพื่อนช่วยเพื่อนเป็นโอกาสให้นักเรียนเรียนเก่ง เกิดความภูมิใจในตนเอง มีเมตตา รู้จักมีน้ำใจช่วยเหลือผู้ที่อ่อนแอกว่า หรือผู้ที่เรียนรู้ได้ช้ากว่าและนักเรียนเรียนอ่อนได้รับความช่วยเหลือให้บรรลุเป้าหมายพร้อมเพื่อนในเวลาที่กำหนด 

วิธีจัดกิจกรรม

1.        สมาชิกในกลุ่มมี 4 – 6 คน กำหนดหน้าที่ของแต่ละคนในกลุ่มให้ชัดเจน

2.        นักเรียนแต่ละกลุ่มทำกิจกรรมที่ได้รับมอบหมาย โดยมีการช่วยเหลือระหว่างเด็กเก่งและเด็กอ่อนหรือเด็กที่เก็บตัว ไม่ชอบพูดหรือแสดงออก โดยกำหนดเกณฑ์การทำงานร่วมกัน เช่น ศึกษาใบความรู้ อภิปราย ซักถาม และนำเสนอความรู้

3.        สมาชิกแต่ละกลุ่มแข่งขันกันทำงานให้มีประสิทธิภาพ และรวดเร็วเพื่อ เป็นกลุ่มตัวแทนของห้องในการรับการตรวจสอบ แก้ไข และรับรองความถูกต้องจากครูผู้สอน

4.        สมาชิกที่ได้รับการรับรองความถูกต้องของชิ้นงานแล้ว แยกย้ายกันไป ดูแล ตรวจสอบ แก้ไข และรับรองความถูกต้องแก่กลุ่มอื่น ๆต่อไป

ประโยชน์

1.        ส่งเสริมให้ผู้เรียนได้มีโอกาสช่วยเหลื่อซึ่งกันและกัน

2.        นักเรียนที่เก่งได้มีโอกาสพัฒนาศักยภาพของตนเอง

3.        นักเรียนที่เรียนอ่อนหรือนักเรียนที่ไม่กล้าแสดงออกได้รับความช่วยเหลือ ดูแลอย่างใกล้ชิดจากสมาชิกในกลุ่ม

4.        นักเรียนทุกคนมีความรับผิดชอบ

5.        นักเรียนได้ฝึกความเป็นผู้นำ

6.        มีบรรยากาศการเรียนที่สนุกสนาน

การจัดการเรียนการสอนแบบบูรณาการ

บูรณาการ หมายถึง การนำศาสตร์ต่าง ๆ ที่มีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกัน มาผสมผสานกันเพื่อประโยชน์ในการดำเนินการ การจัดเรียนการสอนแบบบูรณาการ จึงเป็นการนำเอาความรู้สาขาวิชาต่าง ๆ ที่สัมพันธ์กันมาผสมผสานกัน เพื่อให้การจัดการเรียนการสอนเกิดประโยชน์สูงสุด  การเรียนการสอนแบบบูรณาการจะเน้นองค์รวมของเนื้อหา มากกว่าองค์ความรู้ของแต่ละรายวิชา และเน้นที่การสร้างความรู้ของผู้เรียนมากกว่าการให้เนื้อหาโดยตัวครู

ลักษณะสำคัญของการบูรณาการ

1.        เป็นการบูรณาการระหว่างความรู้และกระบวนการเรียนรู้

2.        เป็นการบูรณาการระหว่างพัฒนาการทางด้านความรู้และทางด้านจิตใจ

3.        เป็นการบูรณาการระหว่างความรู้และการปฏิบัติ

4.        เป็นบูรณาการระหว่างสิ่งที่อยู่ในห้องเรียนกับสิ่งที่เป็นอยู่ในชีวิตจริง

5.        เป็นบูรณาการระหว่างวิชาต่าง ๆ

ประเภทของบูรณาการ

แบบสหวิทยาการ (Interdisciplinary

กำหนดหัวข้อ (Theme) ขึ้นมานำความรู้จากวิชาต่าง ๆ มาเชื่อมโยงให้สัมพันธ์กับหัวเรื่องนั้น บางครั้งเรียกการบูรณาการแบบนี้ว่า สหวิทยาการแบบมีหัวข้อ(Thematic Interdisciplinary Studies) หรือ สหวิทยาการแบบเน้นการประยุกต์ใช้ (Application-First Approach)

แบบพหุวิทยาการ  (Multidisciplinary)

เป็นการนำเรื่องที่ต้องการจะบูรณาการไปสอดแทรก (Infusion) ในวิชาต่าง ๆ บางครั้งเรียกการบูรณาการแบบนี้ว่า การบูรณาการแบบเน้นเนื้อหา (Discipline-First Approach)