ยืนถนัดไฉน ; อัศนี พลจันทร (นายผี)


โคลงดั้นวิวิธมาลี


ตีนโตแม้ไม่ต้อง          ทรงตัว
ยามย่องยืนยันมัน-       ไม่ล้ม
ตีนเล็กไต่ลวดมัว-        ทำประหม่า
มันจะเค้เก้ ก้ม-            กัดดิน

ฐานใหญ่ยอดเล็กแล้ว    มั่นเหลือ
สูงสกิดเกาอมรินทร์       เล่นได้
ฐานย่อมยอดใหญ่เจือ-   จริตหยิ่ง
ตาตุ่มสูงต้องใต้-           ตุ่มเสมอ



ที่มา รำลึกถึงนายผี จากป้าลม / วิมล พลจันทร 2463-2545. กรุงเทพฯ : ดอกหญ้า, 2533.




จริงๆ โคลงดั้นบทนี้ (โคลงดั้น 2 บท ถือเป็น 1 บท) นายผีแต่งแฝงนัยยะทางการเมือง คนตีนเล็ก=พวกผู้ดี (ตามความเชื่อของจีน แต่ในโคลงดั้นนั้น หมายถึง รัฐาธิปัตย์) คนตีนโต นั้นหมายถึง ไพร่ฟ้า ประชาชน แต่จะไม่ขอแปลโดยอิงการเมืองดีกว่า ซึ่งก็จะได้ความว่า

-คนตีนโตเดินไปไหนมาไหน ย่อมไม่ พะวงเรื่องการทรงตัว
-ยามจะย่อง จะยืนจะยัน มันก็ไม่ล้ม คือล้มได้ยาก
-แต่คนที่มีตีนเล็ก แล้ว ยังชอบ เดินไต่ลวด แล้วยัง ขาดความมั่นใจ (ประหม่า)
-แน่นอนว่าจะต้อง ล้มลงมานอนเค้เก้ เอาปากกัดกิน (ล้มปากกระแทกดิน)

-การสร้างพีรามิด( Pyramid ) /เจดีย์ ย่อมสร้างให้ฐานใหญ่ ยอดเล็ก จึงจะเกิดความมั่นคง ในโครงสร้าง
-สร้างสูงถึงสวรรค์ก็สร้างได้ (ยอดสูง จนไปสะกิดพระอินทร์ได้)
-แต่ถ้าการสร้างพีรามิด( Pyramid ) /เจดีย์ สร้างแบบ ฐานเล็ก(ขนาดย่อมเยาว์) แต่ส่วนยอดมีขนาดใหญ่ คนทักท้วงก็ไม่ฟัง เปี่ยมไปด้วย ความหยิ่งในดวงจริต เอ้ย ดวงจิต
-สร้างไป ก็สูงได้ไม่เกินตาตุ่ม

การดำเนินชีวิต ก็เหมือนกัน หากสร้างรากฐานให้กับชีวิตมั่นคงด้วยศีลธรรมเสียแล้ว ความล้มทลาย ย่อมไม่เกิดขึ้น หรือเกิดขึ้นได้ยาก

คนที่มีตีนเล็ก (อันมีอยู่มากมายในโลกนี้) คนพวกนี้ยังชอบใช้ชีวิตแบบโลดโผน คือเอาชีวิตไปแขวนอยู่บนเส้นลวด (ซึ่งพ้องเสียงกับคำว่า รวด รวดเร็ว รวดร้าว) ไม่รู้จะตกลงมาเมื่อไร คนมองดูก็ได้แต่หวาดเสียวแทน ถ้าเดินไต่ลวดผ่านไปตลอดรอดฝั่ง คงได้ลง Guinness World Records  แต่ก่อนจะตกลงมา อยากตะโกนถามว่า จะให้ไปจองวัดไหน?