เวลาที่คนคิดเห็นไม่เหมือนเรา ใครผิด? มิตตวินทุกชาดก


 สืบเนื่องจาก คนไม่มีราก แนะนำ นิทาน  อากงสอนหลาน ที่ว่า "ก็เพราะคนทุกคนมองจากมุมมองของตัวเอง เห็นในสี่งที่ตัวเองเห็น แต่ถ้าเจ้าอยากเข้าใจว่าทำไมคนอื่นเห็นอย่างที่เขาเห็น เจ้าก็เดินไปมองที่มุมของเขา แล้วเราก็จะเห็นอย่างที่เขาเห็นถ้าลองนึกภาพนะเจ้าทั้งสี่นั่งอยู่ที่เดียวกัน มองของอย่างเดียวกัน ในเวลาเดียวกัน ยังเห็นไม่เหมือนกันเลย ในอนาคตเวลาที่อยู่ในสังคมเป็นไปได้มั้ย คนก็มองสิ่งต่างๆ ไม่เหมือนกัน เพราะฉะนั้นเวลาที่คนคิดเห็น ไม่เหมือนเรา ถามว่าใครผิด?"

อากง เนี่ย สมัยก่อนต้องเคยเกิดเป็น นาย มิตตวินทุก แน่ๆ เลยจึงทำให้ สอนหลานๆ ได้ลุ่มลึกเช่นนี้ จริงๆ แล้วการมองเห็นโคมไฟ เห็นเป็นสีนั้นสีนี้ นั้นเป็นเรื่องของการมองต่างมุมจริงๆ ด้วยประการหนึ่ง อย่าว่าแต่โคมไฟเลย เพราะแม้แต่ กงจักร บางคนก็ยังเห็นเป็น ดอกบัว ไปเสียได้ เพราะฉะนั้น เวลาที่อยู่ในสังคม  คนก็ย่อมมองเห็นสิ่งต่างๆ ไม่เหมือนกัน เพราะฉะนั้นเวลาที่คนคิดไม่เหมือนเรา ใครผิด?" คำถามของ อากง นี้คงจะตอบได้ด้วย มิตตวินทุกชาดก  ที่ว่า



อรรถกถา มิตตวินทุกชาดก (1)
ว่าด้วย จักรกรดพัดบนหัว พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน ทรงปรารภภิกษุว่ายากรูปหนึ่ง จึงตรัสพระธรรมเทศนา เรื่องปัจจุบันจักมีแจ้งใน มหามิตตวินทุกชาดก ความว่า

ก็นาย มิตตวินทุกะ นี้ถูกเขาโยนทิ้งในทะเล แล้วได้ไปพบ นาง เวมานิกเปรต แห่งหนึ่ง 4 นาง  (เวมานิกเปรต คือเปรตอยู่ วิมาน ได้เสวยสุขและทุกข์สลับกันไป บางตนข้างแรมเสวยทุกข์ ข้างขึ้นเสวยสุข บางตนกลางคืนเสวยสุข กลางวันเสวยทุกข์ เวลาเสวยสุขอยู่ในวิมานมีร่างเป็นทิพย์สวยงาม เวลาจะเสวยทุกข์ต้องออกจากวิมานไป และร่างกายก็กลายเป็นน่าเกลียดน่ากลัว(2))

ไม่พอใจจึงเดินจากมาจึงพบ นางเวมานิกเปรตแห่งหนึ่ง 8 นาง แต่ก็ยังไม่พอใจจึงเดินจากมาจึงพบ นางเวมานิกเปรตแห่งหนึ่ง 16 นาง แต่ก็ยังไม่พอใจจึงเดินจากมาจึงพบ นางเวมานิกเปรตแห่งหนึ่ง 32 นาง แต่ก็ยังเป็นผู้ปรารถนายิ่งขึ้นไม่รู้จักพอ จึงเดินต่อไปข้างหน้า ได้พบ อุสสุทนรก อันเป็นสถานที่เสวยวิบากของพวกสัตว์นรก จึงได้เข้าไปด้วยสำคัญว่า เป็นเมืองๆ หนึ่ง เห็น จักรกรด พัดอยู่บนหัวสัตว์นรก สำคัญว่าเป็น เครื่องประดับ(คือดอกบัว) จึงยินดีชอบใจจักรกรด อ้อนวอนขอได้มา พอจักรกรดพัดติ้วบนศีรษะแล้วจึงรู้ว่า ที่แท้ กงจักร ที่ตนเห็นนั้นหาใช่ดอกบัวไม่ คราวนั้น พระโพธิสัตว์ ผู้เสวยพระชาติเป็นเทวบุตรเที่ยวจาริกไปใน อุสสุทนรก  นายมิตตวินทุกะนั้นเห็นพระโพธิสัตว์นั้นแล้ว  จึงกล่าว ว่า :

ข้าแต่เทพบุตรผู้เป็นนาย ข้าพเจ้าได้กระทำกรรมชื่ออะไรไว้แก่เหล่าเทพยดา เหล่าเทพยดาเบียดเบียนข้าพเจ้าทำไม นายมิตตวินทุกะได้รับทุกขเวทนา กำหนด (จดจำ) บาปที่ตนทำไว้ไม่ได้ เพราะมีทุกข์มาก จึงได้กล่าวเพ้อไป อย่างนั้น

พระโพธิสัตว์ได้ฟังดังนั้น จึงกล่าวว่า:- ท่านล่วงเลยปราสาทแก้วผลึก ปราสาทแก้วมณี ปราสาทเงิน และปราสาททอง แล้วมาที่นี้ เพราะเหตุอะไร ท่านละนางเทพธิดาเหล่านี้ คือเทพธิดา 4 นาง 8 นาง 16 นาง และ 32 นาง ในปราสาทแก้วผลึกเป็นต้นเหล่านี้ แล้วก้าวล่วงปราสาทเหล่านั้นมาที่นี้ เพราะเหตุอะไร?

นายมิตตวินทุกะกล่าว ว่า :- เชิญท่านดูข้าพเจ้าผู้ถึงความฉิบหาย เพราะความสำคัญนี้ว่า โภคสมบัติในที่นี้ เห็นจะมีมากกว่าโภคสมบัติในปราสาททั้งสี่นั้น จักมีเหลือเฟือกว่าโภคสมบัติในปราสาททั้งสี่นี้

พระโพธิสัตว์ได้กล่าวว่า:- ท่านละทิ้งนางเวมานิกเปรต 4 มาได้ นางเวมานิกเปรต 8 และละทิ้งนางเวมานิกเปรต 8 มาได้นางเวมานิกเปรต 16 จากนั้นละทิ้งนางเวมานิกเปรต 16 มาได้นางเวมานิกเปรต 32 ยังปรารถนายิ่งขึ้นไม่รู้จักพอ มายินดีจักรกรด จักรกรดจึงพัดอยู่บนกระหม่อมของท่านผู้ถูกความปรารถนาครอบงำ 

อันธรรมดาตัณหาเป็นสิ่งที่กว้างขวางอยู่ในเบื้องบน ให้เต็มได้ยาก มักเป็นไปตามอำนาจของความปรารถนา เพราะฉะนั้น ชนเหล่าใดมากำหนัดยินดีตัณหานั้น ชนเหล่านั้นจึงต้องเป็นผู้ทูนจักรกรดไว้ ดูก่อนมิตตวินทุกะ ขึ้นชื่อว่าตัณหานี้ เมื่อบุคคลซ่องเสพอยู่ย่อมเป็นของกว้างขวางอยู่เบื้องบน คือเป็นของแผ่ไป ธรรมดาตัณหาให้เต็มได้โดยยาก เสมือนมหาสมุทรมีปกติไปตามอำนาจความอยากได้ คือความปรารถนาซึ่งอยากได้อารมณ์นั้นๆ ในบรรดารูปารมณ์เป็นต้น เพราะฉะนั้น คนเหล่าใดมากำหนัดยินดีตัณหานั้นคือเห็นปานนั้น คือเป็นผู้อยากได้แล้วๆ เล่าๆ ยึดถืออยู่ ชนเหล่านั้นย่อมทูนจักรกรดนั้นไว้

ก็นายมิตตวินทุกะกำลังพูดอยู่นั่นแหละ จักรแม้นั้นก็พัดกดลงไป ด้วยเหตุนั้น เขาจึงไม่อาจจะกล่าวอีกต่อไป เทพบุตรจึงไปยังเทวสถานของตนทีเดียว

พระศาสดา ครั้นทรงนำพระธรรมเทศนานี้มาแสดงแล้ว ทรงประชุมชาดกว่า นายมิตตวินทุกะในครั้งนั้น ได้มาเป็นภิกษุว่ายาก ส่วนเทพบุตรในครั้งนั้น ได้เป็น เราตถาคต ฉะนี้แล จบ อรรถกถามิตตวินทุกชาดกที่ 9 อรรถกถา มิตตวินทุกชาดก ว่าด้วย จักรกรดพัดบนหัว จบ.


สรุป

ข้อ ก. มิตตวินทุกะ เปี่ยมด้วย ตัณหา คือความทะยานอยาก แม้นจะได้พบวิมานแก้วผลึก วิมานแก้วมณี วิมานเงิน และวิมานทอง ในวิมานนั้นแม้นจะมีนางฟ้า 4 นาง 8 นาง 16 นาง และ 32 นาง ประจำอยู่ในวิมาน แต่ มิตตวินทุกะ ก็ยังไม่พอใจ สิ่งที่ทำให้ มิตตวินทุกะ เห็นผิดเป็นชอบ เห็นกงจักรเป็นดอกบัว ก็คือ ตัณหา (ความทะยานอยาก) นั่นเอง  ตัณหามี 3 ประการ อันได้แก่ กามตัณหา ภวตัณหา วิภวตัณหา หลวงปู่แหวนท่านว่า "กามตัณหาเปรียบเหมือนเชือกผูกคอ ภวตัณหาเปรียบเหมือนปอผูกศอก วิภวตัณหาเปรียบเหมือนโซ่ผูกขา จะเอาอาวุธมีมีดหรือขวาน มาตัดมันเท่าไรมันก็ไม่ขาด ยกเว้นแต่ผู้มีปัญญาบารมี"

1.กามตัณหา ความยินดี ชอบใจ พอใจ ความรัก และ ความอยากได้ ใน อารมณ์ ทั้ง 6 ประกอบด้วย (รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ธัมมารมณ์)
2. ภวตัณหา ความอยากมี อยากเป็น อยากได้
3. วิภวตัณหา ความไม่อยากมี ไม่อยากเป็น ไม่อยากได้

พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ว่า จงเห็นตัณหาเหมือนเถาอัญชัน เอ้ยเถาวัลย์ที่พันต้นไม้ แล้วที่สุดต้นไม้ก็จะตาย จงรีบตัดรากเถาวัลย์นี้ด้วยปัญญาเถิด

ข้อ ข. คำถามที่ว่า เวลาที่อยู่ในสังคม  คนก็ย่อมมองเห็นสิ่งต่างๆ ไม่เหมือนกัน เพราะฉะนั้นเวลาที่คนคิดไม่เหมือนเรา ใครผิด? คำตอบก็คือ คนที่มองเห็นสิ่งต่างๆ ไปตามอำนาจแห่ง กิเลสตัณหา นั่นล่ะ จะทำให้เกิดการเห็นผิด (การเห็น นั้นจริงแต่สิ่งที่ถูกเห็นนั้นอาจจะไม่จริง) นั่นคือคนที่ มองเห็นสิ่งต่างๆ ไปตามอำนาจแห่ง กิเลส ตัณหา ย่อมที่จะทำให้ มองเห็นกงจักรเป็นดอกบัว ไปเสียก็ได้ นอกจากอำนาจของกิเลสตัณหา แล้ว  อำนาจของ วิบากกรรม ก็มีผลทำให้เกิดปรากฏการณ์เห็นกงจักรเป็นดอกบัว ได้อีกด้วย

ข้อ ค. ในยุคปัจจุบัน มนุสสเปโต (มนุษย์ผู้มีความทะยานอยากเหมือนเปรต) เฉกเช่น มิตตวินทุกะ ก็ยังมีให้เห็นอยู่มากมาย เขาผู้นั้น อาจมีบ้านพักข้าราชการให้อยู่อาศัย แต่เขาเหล่านั้นก็ยังอาจจะทะยานอยาก คืออยากมีบ้านเป็นของตนเองราคาหลังละ 4 ล้านบาท พอมีบ้านเป็นของตนเองราคาหลังละ 4 ล้านบาท เขาก็ยังอาจจะละทิ้งบ้านของตนเองราคาหลังละ 4 ล้านบาทนั้นไป เพื่อไปอาศัยยังบ้านใหม่ของตนที่มีราคาหลังละ 8 ล้านบ้านแทน พอมีบ้านเป็นของตนเองราคาหลังละ 8 ล้านบาท เขาก็ยังอาจจะละทิ้งบ้านราคาหลังละ 8 ล้านบาท แล้วไปอาศัยยังบ้านราคาหลังละ 16 ล้านบาท และ 32 ล้านบาท ไปอีกเรื่อยๆ ตามลำดับ

จากเดิมเขายังไม่มีรถ เขาก็อาจจะมีความทะยานอยาก คืออยากมีรถ เมื่อมีรถ 1 คันเป็นของตนเองแล้ว เขาก็อาจจะอยากมี รถยี่ห้อหรูๆ แพงๆ เพิ่มขึ้น จาก 1 เป็น 4 จาก 4 เป็น 8 จาก 8 เป็น 16 จาก 16 เป็น 32 เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ตามลำดับ

จากเดิมเขามีผัว มีเมียคนเดียว เขาก็อาจจะมีความทะยานอยาก คืออยากมีผัวมีเมีย 4 คน และจาก 4 คน ก็อยากมี 16 คน พอมี 16 คน ก็อยากมี 32 คนเพิ่มขึ้นไปเรื่อยๆ ตามลำดับ

ในที่สุด เมื่อเขาละทิ้งบ้าน ราคา 32 ล้านบาท ละทิ้ง รถทั้ง 32 คัน ละทิ้งผัวละทิ้งเมีย ทั้ง 32 คน เขาก็ย่อม มองเห็นกงจักรเป็นดอกบัว กระทั่ง น้อมนำเอากงจักรนั้นมาเพื่อพัดติ้วบนศีรษะของเขาให้ได้รับทุกขเวทนาสาหัส นี้เป็นอำนาจของ กิเลสตัณหา นั่นเอง ที่ส่งผลทำให้มนุษย์กลายไปเป็น เปรต เสียเป็นส่วนมาก หากมนุษย์สามารถชนะอำนาจของ กิเลสตัณหา ในใจตนได้ มนุษย์ ก็ย่อมที่จะไม่กลายเป็น เปรต และเขา ย่อมไม่เห็นกงจักรเป็นดอกบัว ในท้ายที่สุดเขาก็ย่อมที่จะไม่ประสบพบเจอกับเหตุแห่งความทุกข์ทรมานกาย เหตุแห่งความทุกข์ทุกข์ทรมานใจ ด้วยประการฉะนี้



อ้างอิง

(1) อรรถกถา มิตตวินทุกชาดก ว่าด้วย จักรกรดพัดบนหัว. เวปไซต์ 84000 พระธรรมขันธ์ [cited 2008 November 10].  Available from: URL; http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=793

(2) เวมานิกเปรต - เวหาสกุฎี. เวปไซต์ธรรมไทย [cited 2008 November 10].  Available from: URL;  http://www.dhammathai.org/buddhistdic/ring288.php


หมายเลขบันทึก: 222040เขียนเมื่อ 10 พฤศจิกายน 2008 21:54 น. ()แก้ไขเมื่อ 23 มิถุนายน 2012 10:11 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (16)

สวัสดีค่ะคุณกวิน

คนไม่มีรากนี่คงต้องศึกษาด้านธรรมะอีกมาก ๆ เพราะไม่เคยได้ยินได้ฟังเรื่อง มิตตวินทุกชาดก นี้มาก่อน ...^_^...

อ่านแล้วได้ข้อคิดหลายประการ

- คนไทยยังไม่ค่อยเล่านิทานอิงธรรมะ ชาดกต่าง ๆ ให้เด็ก ๆ ฟัง แต่มักเล่าเรื่องราวของต่างชาติที่เราเรียกว่า "สากล" เช่น ซินเดอเรลล่า สโนไวท์ หนูน้อยหมวกแดง เป็นต้น

- อ่านเรื่อง มิตตวินทุกชาดก แล้วก็ยังไม่พบคำตอบว่า เวลาที่คนคิดเห็น ไม่เหมือนเรา ถามว่าใครผิด?" ฮา ๆ ๆ ...ขออภัยเนื่องจากยังมีปัญญาน้อย ... ^_^...

- เป็นอันว่าได้ข้อคิดสอนใจว่า อย่าเห็นกงจักรเป็นดอกบัว ก็แล้วกันนะคะ

(^__^)

ขอบคุณคนไม่มีราก มากๆ ครับ กวินก็เคยได้ยินภาษิตนี้มาก่อนแต่ว่าไม่ทราบที่มาของชาดก ก็เพิ่งทราบวันนี้ล่ะครับ เพราะลองค้นๆ ดู เลยทำให้บทความเรื่อง จ้ำจี้มะเขือเปาะฯ ที่จะเขียน ยังไม่ได้เขียนเลยนะนี่เพราะสละเวลามาเขียนตอบ คนไม่มีราก โดยจำเพาะนะนี่ :)

อ้อ บทความเรื่อง จ้ำจี้มะเขือเปาะฯ  นี้จะเขียนตอบ คุณใบไม้ย้อนแสง ในบันทึกนี้ล่ะ

http://gotoknow.org/blog/poozazi/221892


 ติดตามอ่าน อิๆ

มีแฟนคลับทักมาว่า กวินจั่วหัวไว้แล้วไม่สรุปความ ผิดวิสัย นักวิชาการที่เขาจะพึงทำกัน ก็เลยมาเขียนสรุปความเอาไว้สักหน่อย คนไม่มีรากจะได้ ไม่ต้องอ่าน อะไรที่ยาวๆ เยิ่นเย้อนะครับ :)

แวะมาอ่านที่คุณกวินสรุปค่ะ

เข้าใจมากขึ้นแล้ว  ดีค่ะ ยาวมาก อ่านแล้วหลง (ลืม) ประเด็น สั้น ๆ ได้ใจความ ประหยัดทรัพยากรโลกค่ะ

ขอบคุณค่ะ ชอบบันทึกนี้ค่ะ

(^__^)

ขอบคุณคนไม่มีราก ที่ทำให้ กวิน เกิดความ พยายามหา บทความมาต่อล้อต่อเถียง มา ลปรร. ด้วยนะครับ (^__^)

ขอแลกเปลี่ยนด้วยคนนะครับ ^_^ ชอบอ่านนิทานชาดก

แต่บังเอิญสงสัยว่า ตัณหา ---> เห็นผิด หรือ เพราะ เห็นผิด ---> ตัณหา

เคยได้ยินว่า เพราะความเห็นผิดเราเลยเกิดกิเลสกัน รึเปล่า งง???

สวัสดีค่ะ

* มิตตวินทุ เห็นกงจักรเป็นดอกบัว

*คือเห็นผิดเป็นชอบ ......เห็นเรื่องไม่ดีเป็นเรื่องดี

* มนุษย์มีมโนธรรมก่อนมีกฎหมาย

* กฎหมายถูกกำหนดขึ้นด้วยความเห็นชอบเพื่อเป็นเครื่องมือของการอยู่ร่วมกันในสังคมอย่างมีความสุข (แลเหมือนว่าดีกว่ามโนธรรมเพราะทุกคนต้องปฏิบัติตามกฎหมาย)

* อะไรๆ บางอย่างที่ผิดกฏหมายเปลี่ยนเป็นถูกกฎหมายด้วยความเห็นชอบ (เพื่อความสุขเล็กๆน้อย เช่น หวย และบ่อนการพนัน)

* มโนธรรมไม่เคยเปลี่ยนเรื่องผิดเป็นเรื่องถูก

* ดังนั้นมโนธรรมใจร้าย!!

* จึงเห็นชอบให้ดอกบัวเป็นกงจักร......งง งง งง งง งง

* พรุ่งนี้อย่าลืมลอยกระทงสวรรค์นะคะ

ขอบคุณคุณ ออกซิเจน  ที่สอบถาม คิดว่า เป็นไปได้ทั้ง อนุโลม และ ปฏิโลม  ตามหลัก ปฏิจจสมุปบาท :)

ขอบคุณคุณพี่อาจารย์พรรณา ผู้เป็นมิตรรักอักษรา นะครับ

ใครที่เห็นผิดเป็นชอบก็ขอให้ไปสู่ ที่ชอบๆ

ใครชอบอะไรก็ขอให้ได้อย่างนั้น ก็แล้วกันนะครับ :)

สวัสดีครับ

พักหลังเริ่มเห็นนิทานสำหรับผู้ใหญ่มากขึ้น บางทีก็เอาของเดิม อย่างอีสปมาดัดแปลง เรื่องกระต่ายกับเต่านี่ได้ยินมาเยอะ จับโยงไปเรื่องการบริหารจัดการ ก็เป็นนิทานผู้ใหญ่ในยุคใหม่ คล้ายๆ ชาดก อีสป แถมท้ายด้วย นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า.... คล้ายๆ กัน เจอในฟอร์เวิร์ดเมล บ่อยขึ้นครับ

ที่คุณกวินเขียนบางเรื่องคล้ายเรื่องก็คล้ายกับนิทานผู้ใหญ่ คือ เอาของเก่ามาตีความใหม่ สนุกไปอีกแบบเหมือนกันครับ ;)

ขอบคุณอาจารย์  ธ.วั ช ชั ย  ครับ ถ้าชอบก็จะ สรรค์หามาฝาก อีก นะครับ

สวัสดีค่ะคุณกวิน ..กวีเอก

จะรวมเล่มตีพิมพ์เรื่องที่เขียน ๆ เมื่อไหร่บอกด้วยนะคะ จะตามไปอุดหนุนสัก 20 เล่มแจกเพื่อน ๆ

สบายดีนะคะ วันนี้นัดสาวไหนไปลอยกระทงคะ

เอ...ไปที่อุทยานสวรรค์หรือเปล่าคะ

ฉันก็ทำเป็น

555333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333326666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666663333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333336666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666

สวัสดีครับคุณหมอ จิ๊กกี๊ ลมอะไรพัดมาครับนี่

ขอบคุณนะครับสำหรับเรื่องที่จะอุดหนุนหนังสือของกวิน 20 เล่ม ถ้ามี สนพ. สนใจพิมพ์ขอรวมเล่มเมื่อไร กวินจะส่งให้ฟรี เลยนะครับ

วันนี้สบายดีครับสวัสดีครับคุณหมอ จิ๊กกี๊ ลมอะไรพัดมาครับนี่

ขอบคุณนะครับสำหรับเรื่องที่จะอุดหนุนหนังสือของกวิน 20 เล่ม ถ้ามี สนพ. สนใจพิมพ์ขอรวมเล่มเมื่อไร กวินจะส่งให้ฟรี เลยนะครับ

วันนี้สบายดีครับ แต่ไม่ได้ไปลอยกระทงที่ไหนหรอกครับ ที่อุทยานก็บ่ได้ไป แต่ไม่ได้ไปลอยกระทงที่ไหนหรอกครับ ที่อุทยานก็บ่ได้ไป

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท