เริ่มโครงการสร้างเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุฯ
เมื่อ 25 มค.49 เรามีการคุยกันครั้งแรก ของทีมงาน (มีทันตแพทย์ นักวิชาการ จากกองทันตฯ + นักวิชาการกลุ่มผู้สูงอายุ จากสำนักส่งเสริมสุขภาพ + ทันตแพทย์ นักวิชาการ จากศูนย์อนามัย 3 ศูนย์) เพื่อการส่งเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุฯ โดยเราทำงานภายใต้กรมอนามัย มีช่องทางที่เข้าสู่กลุ่มผู้สูงอายุ ผ่านเครือข่ายตรงของเรา คือ ศูนย์อนามัยเขต เรามีศูนย์ที่อยากทำกิจกรรมนี้ 3 ศูนย์ คือ
- ศูนย์อนามัยที่ 4 ราชบุรี
- ศูนย์อนามัยที่ 5 นครราชสีมา
- ศูนย์อนามัยที่ 10 เชียงใหม่
เราสรุปว่า สิ่งที่เราต้องการคือ ผู้สูงอายุสามารถดูแลรักษาสุขภาพช่องปากของตัวเองได้ แต่ว่า ผู้สูงอายุของเรานั้น มีทั้งกลุ่มที่ยังแข็งแรงพอ ที่จะสามารถทำความสะอาดช่องปากด้วยตัวเองได้ และที่ต้องอาศัยผู้อื่นช่วยดูแล เราจึงเลือกที่จะจัดกิจกรรม ในแง่ของการส่งเสริมป้องกันก่อน โดยเลือกกลุ่มผู้สูงอายุที่รวมกลุ่มกัน อยู่ในชมรมผู้สูงอายุ เพราะคิดว่า คนที่มารวมกลุ่มกันนั้น มีความสนใจในกิจกรรมอยู่แล้ว ถ้าเพิ่มการรับรู้เรื่อง การดูแลสุขภาพเข้าไปด้วย ก็น่าจะทำแล้วได้ผล แต่ด้วยวิธีการใดนั้น เราคงต้องหาวิธีการที่ดี และเหมาะสมกับแต่ละกลุ่มต่อไป
ตอนนี้เราจึงค่อนข้างจะมุ่งไปที่ กลุ่มผู้สูงอายุที่อยู่ในชมรมผู้สูงอายุ
สิ่งที่ต้องดำเนินการต่อมา ก็คือ ศูนย์อนามัยจะต้องเป็นผู้ประสานการดำเนินงานในพื้นที่ เรามีข้อมูลจากศูนย์อนามัยที่ 10 เชียงใหม่ ว่า ที่ลำปาง มีกิจกรรมสำหรับผู้สูงอายุที่ดี ทั้งในส่วนของโรงพยาบาลศูนย์ และโรงพยาบาลชุมชน (แจ้ห่ม, ห้างฉัตร) ศูนย์ได้ไปพูดคุยกับจังหวัดบ้างแล้ว ว่าสนใจเข้าร่วมโครงการไหม ขอให้ดำเนินการในพื้นที่สัก 2 PCU เขาก็บอกว่า เอา 3 PCU ได้ไหม ... แค่ได้ฟังคำนี้ คณะทำงานก็ตกใจ + ดีใจ ตกใจ เพราะว่า ไม่คาดคิดว่าเขาจะขยายพื้นที่ ... ดีใจ เพราะ แสดงว่า มันคงเป็นเรื่องง่ายของเขานะ ... ยังไงก็สรุปว่า ดีใจ พร้อมกับคิดว่า เออ ... จะมีที่อื่นอย่างนี้อีกไหมนะ เราจะดีใจมาก และพร้อมที่จะเป็นผู้สนับสนุน ในด้านใดก็ได้ที่เขาต้องการ
ตอนนี้ ศูนย์จะเป็นแมวมอง และคัดเลือกพื้นที่ ใน 3 เขต เขตละประมาณ 6 จังหวัด ซึ่งกิจกรรมของเราคงจะอยู่ที่ ชมรมผู้สูงอายุ ใน PCU นั่นเอง ... ในตอนนี้ ศูนย์คงต้องไปประสานต่ออีกยาวเลย ทั้งกับจังหวัด + หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งตัวชมรมผู้สูงอายุ และผู้สูงอายุเองด้วย
เรื่อง สุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุ บางคนอาจจะคิดว่า เป็นเรื่องที่ไกลตัว ไม่ถึงตาย แต่ว่า ถ้าจะมองในแง่ของสุขภาพแล้ว น่าจะเห็นความสำคัญของสุขภาพช่องปากมากกว่า เพราะว่า ช่องปาก เป็นช่องทางผ่านของอาหารการกิน การพูด การปฏิสัมพันธ์ ถ้ามีสุขภาพดีซะอย่าง กิจกรรมอย่างก็ต้องมีความสดใส สดชื่นตามมา และสุดท้ายที่สุขภาพจิตก็ย่อมจะดีไปด้วย
ความเห็น (2)
นายรุ่งศักดิ์ ศิรินิยมชัย
คิดว่า เรื่องการส่งเสริมสุขภาพช่องปากในผู้สูงอายุ มีจุดสำคัญอยู่ 2 เรื่องใหญ่ๆ ค่ะ คือ
- ผู้สูงอายุที่ดูแลสุขภาพช่องปากตนเองได้
- ผู้สูงอายุที่ดูแลสุขภาพช่องปากตนเองไม่ได้ ต้องมีคนช่วยดูแล ซึ่งอาจจะเป็นผู้ที่เจ็บป่วยเรื้อรัง พิการ หรือมีปัญหาสุขภาพจิต หรืออื่นๆ
ตอนนี้ เราทำโครงการให้ผู้สูงอายุข้อ 1 เป็นผู้นำเรื่องการส่งเสริมสุขภาพ และอาจเอื้อไปถึงผู้ที่มีสุขภาพช่องปากไม่ดีในอนาคตต่อไป เพราะว่า ปัจจุบันความตระหนักของผู้สูงอายุต่อช่องปากของผู้ที่สามารถดูแลได้ด้วยตนเอง ก็ยังไม่ดีพอ เพราะว่า ยังขาดความสนใจเท่าที่ควร ยังมีผู้สูงอายุที่ไม่แปรงฟันทุกวัน และสุขภาพช่องปากไม่ดีอยู่
แต่ผู้สูงอายุในข้อ 2 ก็สำคัญค่ะ เพราะว่า กลุ่มนี้มักมีสุขภาพช่องปากที่ไม่ดี และอาจเป็นตัวสะท้อนให้เกิดความรุนแรงของโรคทางกาย หรือทางจิต ที่เป็นอยู่ ให้ทรุดลงได้ ซึ่งกลุ่มนี้ความจริงก็สำคัญนะคะ และปัจจุบัน ก็มีทีมพยาบาล หรือบุคลากรสาธารณสุขที่ดูแลกลุ่มนี้อยู่แล้ว แต่ก็มักเน้นเรื่องโรคที่เป็นเสียมากกว่า ... จุดนี้ละค่ะ ที่อยากฝากเรื่องของการดูแลช่องปากเข้าไปด้วย ก็จะสามารถส่งเสริมให้ผู้สูงอายุที่มีสุขภาพจิตที่ดีขึ้นด้วยค่ะ
ต่อไปจะลองหารูปภาพช่องปากของผู้สูงอายุที่เป็นโรคเรื้อรังเหล่านี้มาให้ดูค่ะ ว่า แล้วช่องปากของเขาจะมีลักษณะอย่างไรได้บ้าง และเราควรช่วยเขาดูแลตรงไหนให้ดีขึ้นค่ะ
หรือถ้าต้องการข้อมูลอะไรเพิ่มเติม บอกมาได้นะคะ เพราะว่า อยากรู้เหมือนกันค่ะ ว่า แล้วทางการพยาบาลมีความต้องการอะไรเพิ่มเติม ทางทีมของเราจะได้คุยกัน และหาองค์ความรู้ด้านนั้นๆ มาแลกเปลี่ยนค่ะ