รอบนี้ คุณเจียมจิตต์ กับคุณจารุพรรณ จากชมรมผู้สูงอายุบ้านนางเหล้า อ.สทิงพระ มาเล่าให้ฟังค่ะ ... เป็นการทำงานทันตสุขภาพในระดับสถานีอนามัย ที่ไม่มีเจ้าหน้าที่ทันตบุคลากรประจำ

ชมรมผู้สูงอายุบ้านนางเหล้าตั้งอยู่ที่สถานีอนามัยบ้านนางเหล้า มีสมาชิก 136 คน กิจกรรมหลักก็คือ

• การส่งเสริมสุขภาพกาย สุขภาพจิต
• การอนุรักษ์วัฒนธรรม และถ่ายทอดภูมิปัญญา ได้แก่ วงมโนราห์ กลองยาว การสานเตร็ง (สำหรับจับปลา)
• การใช้เวลาให้เป็นประโยชน์
• อาชีพเสริม ทำรายได้ให้กับผู้สูงอายุ ได้แก่ การทำดอกไม้จันทน์ ผลิตภัณฑ์จากไม้ไผ่
• จิตอาสา ผู้สูงอายุจะมีจิตอาสา ในเรื่องของสาธารณประโยชน์ การเยี่ยมเยียนผู้สูงอายุที่เจ็บป่วย ไม่มีผู้ดูแล การดูแลเด็กในศูนย์เด็กเล็ก
• กิจกรรมเครือข่าย ได้แก่ การดูแลบุตรหลานในศูนย์เด็ก เล่านิทาน ร้องเพลงกล่อมเด็ก

ชมรมมีการประชุมกัน ทุกวันที่ 20 ของเดือน มีเรื่องการส่งเสริมสุขภาพจิต สวดมนต์ การให้ความรู้จากเจ้าหน้าที่ ตรวจวัดความดัน ทันตสุขภาพ ... ชมรมจะมีการออกกำลังกายทุกวันที่วัด เวลาประมาณ ตี 4 ครึ่ง ... ผู้สูงอายุได้รับสวัสดิการในเรื่อง การเจ็บป่วย ฌาปนกิจสงเคราะห์

งานส่งเสริมทันตสุขภาพในชมรมผู้สูงอายุ

การไปทำงานผู้สูงอายุ เราจะมีข้อมูลเรื่องสภาวะสุขภาพที่พึงประสงค์ของผู้สูงอายุ พบว่า ผู้สูงอายุมีฟันใช้งานมากกว่า 20 ซี่ (รวมฟันแท้ และฟันเทียม) มีเพียงร้อยละ 58

วัตถุประสงค์ของโครงการ ได้แก่ สมาชิกชมรมผู้สูงอายุมีสุขนิสัยที่ดีในการดูแลสุขภาพช่องปาก และคาดหวังให้ผู้สูงอายุมีจิตอาสาในการดูแลสุขภาพช่องปากให้กับคนอื่นด้วย

วิธีการดำเนินการคือ

• นำผลจากการประเมินสุขภาพช่องปากไปเล่าให้ผู้สูงอายุฟัง
• เชิญเจ้าหน้าที่จากโรงพยาบาล และทันตบถคลากรมาตรวจสุขภาพ ... ทำให้ได้รู้ว่า เขามีปัญหาเรื่องสุขภาพช่องปากมาก ในเรื่องของฟันผุ เหงือกอักเสบ
• กิจกรรมที่ทำ ได้แก่
  - ให้ความรู้ในเรื่องของงานทันตฯ เวลาประชุมประจำเดือน ดยเจ้าหน้าที่ ใน สอ.
  - เชิญทันตบุคลากร ที่ รพ.สทิงพระ มาให้ความรู้เรื่องในช่องปาก อาหาร การดูแลสุขภาพช่องปาก การฝึกทักษะการแปรงฟัน การบริหารลิ้นและใบหน้า
  - สร้างแรงจูงใจ โดยการประกวดผู้สูงอายุฟันดีปีละครั้ง ในวันปีใหม่
• ในเรื่องของการป้องกันและการรักษา จากผลที่ทาง รพ.สทิงพระ มาตรวจ จะมีใบสรุปว่า ผู้สูงอายุมีปัญหาในช่องปาก เรื่องอะไร ต้องรับการรักษาอะไร และมีใบนัดให้มารักษา
• ทำกิจกรรมต่อเนื่อง คือ ให้ความรู้เรื่องทันตฯ ในวันประชุมประจำเดือน โดยจิตอาสา โดยมีการอบรมผู้สูงอายุจิตอาสาก่อน เพื่อให้เขาเป็นคนให้ความรู้ต่อ

ในศูนย์เด็กเล็ก

• ผู้สูงอายุจะร้องเพลงกล่อมเด็ก และเล่านิทาน โดยเสริมเรื่องของทันตฯ เข้าไปด้วย เช่น อะไรที่เกี่ยวกับการดูแลฟัน คนที่กินแบบนี้แล้วฟันจะดี
• สอ. ได้จัดทำ โครงการสองวัยใส่ใจสุขภาพปากและฟัน โดยชมรมผู้สูงอายุ จิตอาสา โดยมาสอนเรื่องการดูแลสุขภาพช่องปาก ในศูนย์เด็ก และมีกิจกรรมแปรงฟันร่วมกัน ตอนประชุมประจำเดือน ร่วมกับผู้สูงอายุด้วย เพราะว่า ชมรมผู้สูงอายุอยู่ใกล้กับ ศูนย์เด็กเล็ก

กิจกรรมในชมรมผู้สูงอายุ

• ผู้สูงอายุมีการแปรงฟันในชมรมฯ
• ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหาร จากขนมหวาน เป็น ผลไม้ โดย ใครมีกล้วย มะละกอก็เอามา เป็นการฝึกเรื่องของอาหารที่เหมาะสมกับผู้สูงอายุ ให้ผู้สูงอายุได้ดูแลฟัน

สิ่งที่จะทำต่อไป

• จัดกิจกรรมแปรงฟันแก่ผู้สูงอายุใน และนอกชมรมฯ ในวันพระ ชาวบ้านก็จะหิ้วปิ่นโตไปวัด ไปเลี้ยงพระเสร็จแล้ว จะเข้าประชุม เป็นการจัดกิจกรรมให้กับ ผู้สูงอายุที่ไม่ได้เป็นสมาชิกชมรมด้วย หรืออาจนิมนต์พระคุณเจ้ามาร่วมกิจกรรมด้วย ก็จะได้เรื่องของวัดส่งเสริมสุขภาพอีกอย่างหนึ่ง
• ผู้สูงอายุดูแลบุตรหลานในเรื่องของสุขภาพช่องปาก โดยขยายเครือข่าย ไปดูแลที่บ้าน และในโรงเรียน โดยเฉพาะเด็กปฐมวัย และเด็กอนุบาล

รวมเรื่อง แลกเปลี่ยน และ เรียนรู้ เรื่องเล่าชมรมฯ ภาคใต้