น้องโสภา เล่าเรื่อง การดำเนินงานทันตสาธารณสุขในผู้สูงอายุ สถานีอนามัยตำบลดาวเรือง ของอำเภอเมือง สระบุรี

สอ.ดาวเรือง ห่างจากอำเภอประมาณ 6 กม. รับผิดชอบ 2 หมู่ คือ ต.ดาวเรือง และ ต.นาโฉง มี 10 หมู่บ้าน 1,755 หลังคาเรือน ประชากร 4,449 คน ผู้สูงอายุ 427 คน เป็นสมาชิกชมรม 120 คน ไม่เป็น 307 คน

การดำเนินงานทันตสาธารณสุข แบ่งเป็น 4 ด้าน คือ

• การดำเนินงานในชมรมผู้สูงอายุ ได้รับงบประมาณ จาก อบต.ดาวเรือง
  - ทุกเดือนจะจัดกิจกรรมของชมรมผู้สูงอายุ มีสวดมนต์ไหว้พระ ให้ความรู้ด้านวิชาการ ออกกำลังกาย รับประทานอาหารร่วมกัน
  - ครั้งที่ 2 จัดที่ตลาดน้ำดาวเรือง มีการให้ความรู้สุขภาพช่องปาก การตรวจสุขภาพช่องปาก พร้อมแผนการรักษา และผู้สูงอายุไปรับบริการที่สถานีอนามัย
• การดำเนินงานในคลินิกโรคเรื้อรัง เน้นให้กลุ่มนี้แปรงฟันเป็น และดูสุขภาพช่องปากให้สะอาด มีการให้ความรู้การดูแลสุขภาพช่องปากเบื้องต้น ได้แก่ สาธิตการแปรงฟันถูกวิธี โดยใช้เม็ดสีย้อมฟัน เพื่อชี้ให้เห็นสภาพช่องปากที่มีคราบจุลินทรีย์
• การดำเนินงานในชุมชน ท่านประธานชมรม และผู้สูงอายุร่วมกันคิดกิจกรรมในชมรมฯ ให้ได้รับความครอบคลุมในเรื่องบริการทันตกรรม ได้โครงการสูงวัยฟันดี ชีวีมีสุข ได้รับงบฯ สนับสนุนจาก อบต.ดาวเรือง มีกิจกรรมการตรวจสุขภาพ ด้วยการชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูง วัดความดัน ให้ความรู้ทันตสุขศึกษา การสอน สาธิตการแปรงฟัน แปรงฟันหลังอาหาร และกิจกรรมทาฟลูออไรด์วานิช ในวันนั้น
• การให้บริการผู้สูงอายุที่สถานีอนามัย จากการลงชุมชน จะมีการสำรวจคัดกรอง และแผนการรักษา ให้ถือเข้ามารับบริการที่สถานีอนามัย

กิจกรรมที่จะทำต่อไป คือ

• หมู่ที่เหลือ และเมื่อครบ 10 หมู่ จะให้ผู้สูงอายุสมัครเป็นจิตอาสา อบรมทันตกรรมเบื้องต้น คือ การแปรงฟันที่ถูกวิธี การตรวจฟันผุ เหงือกอักเสบ หินปูน และจิตอาสาจะไปดูแลเฝ้าระวังในชุมชนตนเอง จากการเยี่ยมบ้าน เพื่อดูแลเด็ก ผู้พิการ ที่บ้านด้วย รวมทั้งการดูแลเด็กในศูนย์เด็กเล็ก และผู้ป่วยโรคเรื้อรัง
• การจัดประกวดผู้สูงอายุฟันดี ในวันพ่อ

ปัญหาและอุปสรรค

• พอผู้สูงอายุในชมรม หรือชุมชน มารับการรักษาก็จะลำบาก เพราะว่าไม่สามารถมาด้วยตนเองได้
• ผู้สูงอายุขาดความตระหนักเรื่องปัญหาสุขภาพช่องปาก
• เครื่องมือทันตกรรมไม่เพียงพอกับจำนวนผู้ป่วยที่มารับบริการ ขเพราะว่าผู้รับบริการมากกว่าพื้นที่รับผิดชอบ

ข้อเสนอแนะ

• สร้างการมีส่วนร่วมขององค์การปกครองท้องถิ่น และชุมชน ในการสนับสนุนกิจกรรมในผู้สูงอายุ และงบประมาณ
• ขยายเครือข่าย สร้างแกนนำผู้สูงอายุให้มากขึ้น
• พัฒนาศักยภาพทันตบุคลากรในการให้บริการทันตกรรมในผู้สูงอายุ เรื่อง การใส่ฟันเทียม

เราได้ไปเยี่ยม อบต.ดาวเรืองกันต่อในวันนั้นค่ะ ท่านนายก อบต. มาให้การต้อนรับ

และป้าเหลย ร้องเพลงแปรงฟันให้น้องๆ สอนวิธีการแปรงฟันประกอบเพลงค่ะ

ทำนองเพลงของ บุปผา สายชล ...

“คนจน คนรวย อยากมีฟันสวยเหมือนกัน
ต้องหมั่นแปรงฟัน แล้วมันจะสวยงามดี
ฟันเน่าเหม็น เช้า-เย็น ต้องแปรงทุกซี่
เป็นคนดี ทุกคนต้องหมั่นแปรงฟัน”

รวมเรื่อง เยี่ยมชมกิจกรรมทันตฯ ที่เมืองสระบุรี