รอบนี้เป็นโครงการน้องใหม่อีก 1 โครงการที่หนองกี่ค่ะ ... หมอหน่องมาเล่าให้ฟัง

โครงการส่งเสริมทันตสุขภาพในผู้สูงอายุ อำเภอหนองกี่

… เราก็หวังให้เขารักฟัน เราก็ต้องส่งเสริมก่อน ก็หวังในผู้สูงอายุของเรามีความสุข ยิ้มได้ และเคี้ยวอาหารได้ตามอัตถภาพวัยค่ะ ... หมอหน่องเริ่มเรื่องเล่า

วัตถุประสงค์

1. เพื่อให้ผู้สูงอายุมีความเข้าและตระหนักถึงความสำคัญของการมีทันตสุขภาพที่ดี
2. เพื่อให้ผู้สูงอายุสามารถดูแลตนเองเพื่อให้มีทันตสุขภาพที่ดีได้อย่างเหมาะสมตามวัย … สำคัญที่เขาต้องป้องกันตัวเอง ดีที่สุด

เป้าหมาย ... ผู้สูงอายุในชมรมผู้สูงอายุ ตำบลบุกระสัง อำเภอหนองกี่ จังหวัดบุรีรัมย์ จำนวน 60 คน … ชมรมผู้สูงอายุที่นี่ได้รับรางวัลระดับประเทศ ตอนนั้น ดิฉันได้ไปดูตอนที่เขารับรางวัล ก็เห็นว่าเขาเข้มแข็ง และมีผู้นำกลุ่มที่มีศักยภาพเพียงพอที่จะถ่ายทอดความรู้ให้แก่ผู้อื่นได้ ก็เลยไปบอกว่าเขาก่อนว่า จะมีโครงการจากจังหวัดนำมาเพื่อเป็นประโยชน์กับ คุณลุง คุณตา คุณป้า คุณอาทุกคน

รูปแบบการดำเนินงาน

• จัดกลุ่มเรียนรู้เพื่อเพิ่มศักยภาพของผู้สูงอายุ … เราเชื่อว่าทุกคนมีความรู้อยู่ในตัว และจะทราบกันหรือไม่ว่าที่ทำอยู่ ถูกหรือผิด หรือส่งผลดี ไปถ่ายทอดกับคนอื่นได้ด้วย เช่น แปรงฟันเหมือนกัน และทำไมฟันอยู่นานไม่เท่ากัน ก็จะได้รู้ว่า แต่ละคนมีการดูแลสุขภาพฟันกันยังไง
• พัฒนาทักษะในการดูแลสุขภาพช่องปากด้วยตัวเอง … เดิมทีอาจจะแปรงได้ดีอยู่แล้ว ก็ทำให้ถูกต้องยิ่งขึ้น
• การเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์และไม่เป็นอันตรายต่อฟัน
• ชี้แจงถึงความเชื่อเก่าๆ ที่ส่งผลร้ายต่อทันตสุขภาพ … เชื่อว่ากินหมากแล้วฟันจะแน่น เชื่อว่า แปรงฟันวันละครั้งก็พอ หรือเชื่อว่า แก่ไปฟันจะหลุดเองได้ ปล่อยมันไปเถอะ เราก็จะได้ชี้แจงว่า ความจริงนั้นคืออะไร
• การตรวจฟันด้วยตนเอง และวิธีแปรงฟันที่ถูกต้อง … เป็นแกนหลักของเรา ที่เราต้องการให้เขาทราบ

วิธีดำเนินการ

1. ให้ความรู้ด้านทันตสุขภาพ

• อวัยวะในช่องปาก เป็นอย่างไร สภาพปกติเป็นอย่างไร
• โรคที่เกิดขึ้นกับเหงือก และฟัน รวมทั้งโรคที่เกิดจากการรับประทานอาหารไม่ถูกต้อง … เป็นการมองสุขภาพร่างกายร่วมไปด้วย
• วิธีป้องกันและรักษาปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้น ... เบื้องต้นจะทำยังไง และสุดท้ายถ้าทำอะไรไม่ได้ให้มาหาหมอ
• การแปรงฟันที่ถูกวิธี และให้ความมั่นใจแก่ผู้สูงอายุในการที่จะเป็นผู้เผยแพร่ความรู้นี้แก่ลูกหลานในหมู่บ้าน

2. แบ่งกลุ่มชุมชนเพื่อค้นหาปัญหาทันตสุขภาพ ในชุมชนของตน … เป็นกลุ่มละ 12 คน
 
3. ร่วมกันค้นหาปัญหาที่สำคัญที่สุด 5 อันดับแรก และร่วมกันกำหนดแนวทางแก้ไข โดยใช้มติของประชาคม ... กระซิบ!! (เราคาดว่าส่วนใหญ่การแก้ไขปัญหาที่ ที่ประชุมสรุปได้ส่วนใหญ่จะออกมาในเชิงว่าให้เจ้าหน้าที่เป็นผู้รักษาให้ หรือเจ้าหน้าที่เป็นฝ่ายจัดการ ดังนั้น เราจะกระตุ้นให้กลุ่มพยายามคิดแนวทางที่จะร่วมดูแลและแก้ปัญหาด้วยตัวเองด้วย)

4. ทันตบุคลากรตรวจสภาพช่องปากของผู้สูงอายุ เพื่อ

• บอกถึงสภาพในปัจจุบัน และการรักษาที่ควรได้รับ
• ให้ผู้สูงอายุสามารถฝึกตรวจฟันให้ผู้อื่นได้ด้วย
• ให้คำปรึกษา และตอบข้อซักสงสัยต่างๆ

5. ฝึกทักษะในการแปรงฟันอย่างถูกวิธี

• ย้อมสีฟัน
• สาธิตวิธีแปรงฟันโดยทันตบุคลากรก่อน
• แล้วให้ฝึกปฏิบัติเป็นรายกลุ่มโดยให้จับคู่กัน ให้คนหนึ่งดูคนหนึ่งแปรงก่อน เพื่อจะได้รู้ว่าตนเองหรือเพื่อนทำไม่ถูกอย่างไร และควรจะแก้ไขอย่างไร
• จับคู่กันตรวจฟันอีกครั้ง จากที่ตอนต้นได้สอนไปแล้ว

6. จัดตั้งแกนนำทันตสุขภาพในกลุ่ม ... เป็นผู้ทำกิจกรรมต่างๆ เพื่อ

• ให้คำแนะนำแก่สมาชิกในกลุ่ม
• จัดกิจกรรม ให้สมาชิกในกลุ่มได้รับการตรวจฟันด้วยตนเองอย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 ครั้ง
• เป็นแกนนำในการเผยแพร่ความรู้นี้ไปยังผู้สูงอายุคนอื่น ที่ไม่ได้มาร่วมกิจกรรมในวันนี้
• หรือจะเผยแผ่ความรู้ไปยังกลุ่มอื่นๆที่ให้ความสนใจ เช่น เด็กนักเรียน หรือศูนย์เด็ก

การประเมินผล

• ประเมินผลหลังจากดำเนินโครงการแล้ว 3 เดือน
• หากได้รับผลที่ดี จะรุกสู้ขั้น 2 หลังจากดำเนินโครงการแล้ว 6 เดือน