+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
การเกิดสุริยุปราคา
|
|
|
เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดเวลากลางวัน
เนื่องจากดวงจันทร์โคจรมาอยู่ ณ
ตำแหน่งระหว่างดวงอาทิตย์กับโลก
ขนาดปรากฏของดวงจันทร์และของดวงอาทิตย์บนฟ้ามีขนาดประมาณครึ่งองศาเท่ากัน
ดวงจันทร์จึงสามารถบังดวงอาทิตย์ได้
เงาของดวงจันทร์จึงทอดมาที่โลก
คนบนโลกที่อยู่บริเวณที่เงาทอดไปถึงจะเห็นดวงอาทิตย์เว้าแหว่งหรือมืดมิดไปถ้าเห็นดวงอาทิตย์แหว่งเป็นเสี้ยวเรียกว่า
สุริยุปราคาบางส่วน (Partial solar eclipse)
ถ้าเห็นดวงอาทิตย์เป็นวงแหวนมีดวงจันทร์กลมอยู่กลางเรียกว่า
สุริยุปราคาวงแหวน (Annular solar eclipse)
ถ้าดวงอาทิตย์ปรากฏมืดมิดมีแสงจางๆ อยู่โดยรอบเรียกว่า
สุริยุปราคาเต็มดวง (Total solar eclipse)
ซึ่งเห็นได้เฉพาะผู้ที่อยู่ภายใต้เงามืดของดวงจันทร์
คนที่อยู่ภายใต้เงามัวของดวงจันทร์จะเห็นเป็นสุริยุปราคาบางส่วน
ในกรณีที่ดวงจันทร์อยู่ห่างโลกจนเงามืดทอดไม่ถึง
มีแต่เงามัวส่วนที่อยู่ถัดจากปลายเงามืดออกไปเท่านั้นที่ตกถึงผิวโลก
คนบนโลกบริเวณนี้จะเห็นเป็นสุริยุปราคาวงแหวน |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
เนื่องจากดวงจันทร์และโลกเป็นวัตถุทึบแสง
และมีขนาดเล็กกว่าดวงอาทิตย์ เงาของดวงจันทร์หรือเงาของโลกจึงมี
2 ลักษณะ คือเงามืด (Umbra)
และเงามัว (Penumbra)
เงามืดเป็นอาณาเขตที่แสงอาทิตย์ส่องไม่ถึงเลย
ในขณะที่บริเวณเงามัวแสงอาทิตย์ส่องไปถึงได้บ้าง
ดังนั้นบริเวณเงามัวจึงสว่างกว่าบริเวณเงามืด
และคนที่อยู่ภายใต้เงามัวจะเห็นดวงอาทิตย์ไม่มืดมิดส่วนคนที่อยู่ใต้เงามืดจะเห็นดวงอาทิตย์ปรากฏมืดมิดทั้งดวง |
|
|
|
|
|
ขณะที่ดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์จนมืดมิดนั้น
ดวงจันทร์ได้บังเพียงพื้นผิวของดวงอาทิตย์เท่านั้น
แต่ไม่อาจบังบรรยากาศของดวงอาทิตย์ได้เพราะบรรยากาศของดวงอาทิตย์แผ่กระจายออกไปไกลหลายช่วงของขนาดดวงอาทิตย์
ซึ่งในเวลาปกติจะมองไม่เห็นเนื่องจากมีความสว่างน้อยดังนั้นบรรยากาศของดวงอาทิตย์จึงปรากฏให้เห็นเป็นแสงเรืองรอบๆ
วงกลมดำของดวงจันทร์ เรียกว่า แสงโคโรนา
เป็นภาพที่สวยงามมากและหาดูได้ยาก
จะเห็นได้เฉพาะเมื่อเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงเท่านั้นปรากฏการณ์สุริยุปราคาเต็มดวงเกิดนานอย่างมากไม่เกิน
7 นาที 31 วินาที |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
สุริยุปราคาเต็มดวง 24 ตุลาคม
2538
|
|
อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี
เลนส์ 600 มม. F 8 SPEED 1/30
ผู้ถ่ายภาพ: นายศิลปชัย จันทร์กุญชร
เวลา 10 : 50 น
|
|
|
|
|
|
|
|
|
เราสามารถดูสุริยุปราคาเต็มดวงได้ด้วยตาเปล่า
แต่ถ้าเป็นสุริยุปราคาบางส่วนหรือสุริยุปราคาวงแหวนห้ามมองด้วยตาเปล่าเด็ดขาดเพราะอาจทำให้ตาบอดได้
ต้องดูผ่านแผ่นกรองแสง เช่น แผ่นไมลาร์
(แผ่นกรองแสงที่สร้างขึ้นมาโดยเฉพาะ) กระจกรมควันเทียน
ฟิล์มถ่ายรูปขาวดำที่ล้างแล้วซ้อนกันหลายๆ แผ่น เป็นต้น
นอกจากนั้นยังอาจถ่ายภาพดวงจันทร์และแสงโคโรนาของดวงอาทิตย์
รวมทั้งบริเวณโดยรอบดวงอาทิตย์เพื่อค้นหาดาวเคราะห์
หรือดาวหางที่อยู่ใกล้ดวงอาทิตย์ได้ด้วย
|
|
|
|
|
|
การวัดตำแหน่งดาวฤกษ์ดวงหนึ่งเบื้องหลังดวงอาทิตย์ขณะเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงเมื่อวันที่
29 พฤษภาคม พ.ศ. 2462 ที่ประเทศบราซิล
ชี้ให้เห็นว่าตำแหน่งปรากฏ
และตำแหน่งที่แท้จริงของดาวฤกษ์ดวงนั้นไม่ตรงกัน
ทั้งนี้เพราะแรงโน้มถ่วงของดวงอาทิตย์ดึงแสงดาวฤกษ์ทำให้แสงโค้ง
ขณะผ่านใกล้ดวงอาทิตย์
นับเป็นการพิสูจน์ทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไปของไอน์สไตน์เป็นครั้งแรก |
|
|
|
|
|
สุริยุปราคาเต็มดวงในประเทศไทยเกิดขึ้นไม่บ่อยนัก ในระยะเวลา
127 ปี นับตั้งแต่ พ.ศ. 2411 เป็นต้นมา
มีสุริยุปราคาเต็มดวงเกิดขึ้นเพียง 5 ครั้งเท่านั้น
ทั้งๆ ที่มีสุริยุปราคาเกิดขึ้นทุกปี
แสดงว่าไม่ค่อยเกิดซ้ำที่เดิม
จึงนับว่าสุริยุปราคาเต็มดวงมีความสำคัญ
น่าสนใจและน่าตื่นเต้นมากสำหรับคนไทย
สุริยุปราคาเต็มดวงทั้ง 5 ครั้ง ดังกล่าวคือ |
|
|
|
|
|
1.
สุริยุปราคาเต็มดวงหว้ากอเกิดเมื่อวันที่ 18
สิงหาคม พ.ศ. 2411 จุดกลางของเงามืดผ่านบ้านหว้ากอ
อำเภอเมือง จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เห็นนานประมาณ
6 นาที
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงคำนวณสุริยุปราคาครั้งนี้และได้เสด็จพระราชดำเนินไปทอดพระเนตรที่หว้ากอด้วยพระองค์เอง
จนต้องสิ้นพระชนม์เพราะทรงติดไข้ป่าเมื่อวันที่ 1
ตุลาคม พ.ศ.2411 |
|
|
|
|
|
2.
สุริยุปราคาเต็มดวงเมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ.
2418 เกิดในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
เห็นมืดมิดนาน 4 นาที 42 วินาที
ตัวอย่างตำบลที่เห็นคือแหลมเจ้าลาย จังหวัดเพชรบุรี |
|
|
|
|
|
3.
สุริยุปราคาเต็มดวงโคกโพธิ์เกิดในรัชสมัยพระบาทสมเด็จ
พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ.2472
เห็นมืดมิดนาน 6 นาที จุดกลางของเงามืดผ่านอำเภอโคกโพธิ์
จังหวัดปัตตานี พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
และสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี
พระบรมราชินีได้เสด็จไปทอดพระเนตรด้วย
สุริยุปราคาเต็มดวงโคกโพธิ์เป็นสุริยุปราคาชุดเดียวกันกับสุริยุปราคาเต็มดวงในสมัย
รัชกาลที่ 5 |
|
|
|
|
|
4.
สุริยุปราคาเต็มดวงบางปะอิน
เกิดในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช
เมื่อวันที่ 20 มิถุนายน พ.ศ. 2498
เห็นมืดมิดนาน 6 นาที
เขตที่เห็นเต็มดวงมีหลายจังหวัดรวมทั้งกรุงเทพฯ ด้ว |
|
|
|
|
|
5.
สุริยุปราคาเต็มดวงเมื่อวันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ.
2538
เกิดในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช
เขตที่เห็นเต็มดวงอยู่ในท้องที่ของจังหวัดต่างๆ
ตั้งแต่ตากลงไปถึงบุรีรัมย์ รวม 11
จังหวัดโดยเห็นเต็มดวงนานต่างๆ กันเกือบ 2 นาที
นอกจากเขตนี้เห็นสุริยุปราคาบางส่วนทั่วประเทศ |