๖๑๙.กิจกรรมแบบบ้านบ้าน


          วันหยุดจะตื่นเช้ากว่าวันธรรมดาประมาณ ๓๐ นาทีหรือบางครั้งก็ ๑ ชั่วโมง  เพราะมีเวลาพักผ่อนตอนกลางวันหรือตอนบ่าย ๆ และเข้านอนอาจดึกกว่า  แต่ความเป็นนิสัยก็ไม่สับสน  เพราะเป็นคนหลับง่ายถึงเวลาตื่นนอนก็ตื่นง่าย

          วันนี้ตื่นนอนตี ๔ แต่หยุดไปขี่จักรยาน  เพราะฝนตก  ได้แต่ออกกำลังกายในร่ม อ่านหนังสือเกี่ยวกับเรื่องราวที่น่าสนใจของ "หมอเขียว ใจเพชร" ทำข้าวต้มปลาแบบ ๑ ชาม เพื่อนบ้านมาตามไปทานข้าวจำเป็นต้องปฏิเสธเพราะอิ่มแล้วนั่นเอง  ทำความสะอาดบ้าน เข้าเน็ตรอบเช้า ๓๐ นาที

         ตอนกลางวันเลี้ยงลูกให้ชาวบ้าน  พาไปตัดผมทั้งเด็กและคนแก่คือฉัน  ครั้งนี้ฉันตั้งใจจะเปลี่ยนร้านและเปลี่ยนช่างอีกแล้ว  เพราะร้านเดิมหาที่จอดรถลำบาก คราวนี้ตั้งใจไปเริ่มต้นที่ร้านใหม่ที่ห้างเพราะหาที่จอดรถสะดวก  "ช่างผมทุกคนของฉันส่วนมากล้วนเป็นสาวประเภทสองแทบทั้งนั้น"  ช่างคนใหม่หล่อนถามฉันว่า "คุณพี่จะตัดทรงอะไรฮะ"  ฉันบอกเขาว่า "แบบไหนก็ได้ตามใจช่างค่ะ"  ทำให้หล่อนนิ่งสนิทอยู่พักหนึ่ง

        กิจกรรมที่บ้าน  ได้สำรวจต้นไม้รอบรั้วบ้านสองด้าน  เพราะบ้านมีทำเลอยู่หัวมุมทำให้ได้เปรียบเพื่อนที่ติดถนนสองด้าน ส่วนใหญ่จะออกไปดูบวบ  มะม่วง และผักข้างรั้ว  เห็นมันเติบโตรู้สึกดีใจ  ตอนเย็นหากมีเวลาก็ไปดูมันหายไป  แรก ๆ ก็รู้สึกเสียใจ เสียดาย แต่ภายหลังรู้สึกเป็นสุขที่มีคนเอาไปทานได้  เพราะเราทานไม่ทัน

 

           ฝั่งถนนด้านทิศเหนือ  มีบวบซึ่งได้ความอนุเคราะห์เมล็ดพันธุ์จากอาจารย์ขจิต ฝอยทอง  ปลูกติดกับต้นสะเดาซึ่งซื้อต้นมา ๒ ต้นราคาต้นละ ๑๐ บาท เมื่อปลูกบวบแล้วมีปัญหาเรื่องการเลื้อยของเถาว์บวบ  จึงจ้างคนมาทำร้านด้วยไม้ไผ่  แรก ๆ ร้านดูสวยงามเป็นระเบียบ  ภายหลังผู้คนที่มาแวะเอาบวบถือโอกาสดึงไม้ไผ่มาสอยบวบ  แล้วไม่สามารถเก็บไว้ตามเดิม  ร้านบวบก็กลายเป็นเกะกะดูไม่เป็นระเบียบ  ก็ปล่อยไปก่อนจนกว่าบวบจะหมดรุ่น  ผู้ที่ทำแบบนี้น่าจะเป็นคนที่มาขายของและผ่านไปมา  สำหรับคนในซอยเขามีบันไดมาวางและปีนขึ้นไปค่อย ๆ ตัด 

         เถาว์บวบนับว่าเป็นต้นไม้เถาว์ที่มีความอ่อนแอมากที่สุด  โดยเฉพาะเถาว์ที่มีดอก หรือมีลูกเล็ก ๆ หากเราไปโดนหรือทำให้เถาว์กระทบกระเทือนนิดเดียวเท่านั้น  เถาว์ก็จะเหี่ยวเฉาไป  ยกเว้นลมพัดตามธรรมชาติ

        บวบลูกที่ยาวที่สุดวัดได้ ๑๓๗ เซนติเมตร  ได้ดูแลรักษาและเก็บเมล็ดพันธุ์แจกจ่ายไปให้กับผู้ที่ผ่านไปมา  ให้ซาเล้งไปปลูกที่บ้าน ให้คนขายน้ำ ขายไม้กวาดและคนขายไก่ย่าง   ส่วนอีกลูกหนึ่งกำลังทนุถนอมว่าจะเอาไว้แกะเมล็ดแจกอีก  แต่ช้ากว่าคนอื่นที่เขาอยากได้  ตอนนี้กำลังรอลูกใหม่อีกหลายลูก

         บางวันที่มีบวบลูกอ่อนพอทำอาหารได้จำนวนมาก  จึงต้องเก็บไปฝากครูที่โรงเรียน  แต่ละครอบครัวนำไปแกงบ้าง  ต้มจิ้มน้ำพริกบ้าง  แต่มีครอบครัวหนึ่งบอกว่านำไปผัดใส่ไข่  ทุกคนลงความเห็นว่า "มีกลิ่นหอม รสหวาน น่าทาน"

        มุมบ้านมีต้นมะรุมและต้นมะม่วงโชคอนันต์ที่มีผลออกให้ทานตลอดปี  ชาวบ้านที่ผ่านไปมาชื่นชอบมาก  เจ้าของบ้านไม่อยู่เขาจะเรียกขอจาก "เจ้าเฉินหลง" ผู้เฝ้าบ้าน  ข่า มะกรูด  กระเพรา โหระพา ผักหวานบ้าน ผักปังเขียว ผักปังแดง มะเขือ พริกขี้หนู

        โชคดียังมีมะม่วงสุกให้เหลือเก็บได้ ๕๕ ลูก  แบ่งไปให้เพื่อนบ้านและเหลือใส่ตระกร้าวางไว้ที่โต๊ะหน้าบ้าน  หากเพื่อนบ้านที่ผ่านไปมาอยากจะทานก็เข้ามาหยิบโดยไม่ต้องขอให้เปลืองน้ำลาย  เลือกหยิบได้ตามต้องการ  เพราะเป็นวัฒนธรรมที่พวกเราอยู่กันมานาน

              ฝั่งถนนด้านหน้ามีต้นวาสนา  ปลูกไว้สำหรับบังแดดเพราะเป็นต้นไม้โตเร็ว มีมะลิดอกใหญ่มาก ชะอม ผักเหลียง ได้มาจากคุณวอญ่า หน้าตาเฉย และแคดอก  เพื่อนบ้านมักจะถือตะกร้าและกรรไกรมาตัดตามที่ต้องการ  แกงหรือต้มแล้วก็หอบหิ้วมาทานรวมกันอีก

           การที่ใครจะมาเด็ดผักหรือผลไม้ไปทานนั้น  ว่าตามกฏหมายก็ไม่สามารถเอาผิดได้อยู่แล้ว นอกจากกฏมนุษยธรรมมีความเห็นอกเห็นใจคนปลูก เมื่อเก็บผักแล้วควรเก็บสิ่งของให้เข้าที่  ผักเหล่านี้ปลูกไว้นอกรั้วบ้าน  หากจะเฝ้าหวงก็ไม่เกิดประโยชน์อะไร แก่ เน่า เสียทิ้งไป เพราะส่วนใหญ่หากไม่ใช่วันหยุดก็ไม่มีเวลามาปรุงอาหารทานเอง

          ที่ต้องปลูกทุกอย่างไว้นอกรั้วบ้าน เพราะบ้านเป็นพื้นที่แคบเพียง ๘๐ ตารางวา  ได้ปรับปรุงเป็นพื้นที่ใช้สอยอยู่อาศัยของคนและคุณหมา ๆ และกลัวว่าเจ้าหมาจะสกปรก  จึงจำเป็นต้องปูกระเบื้องเต็มพื้นที่  ในบ้านจึงได้แต่ปลูกพืชผักในกระถางได้แก่คะน้า สระแหน่ มะเขือ พริก ผักปัง กระเพรา และตำลึง

         ตอนเย็นวันนี้ไม่ขี่จักรยาน แต่เปลี่ยนเป็นเดิน  เพราะได้หยุดทักทายเพื่อนบ้านต่างซอย  มีผู้เฒ่าผู้แก่ที่รู้จักมักคุ้น ได้ถือโอกาสแวะเวียนถามไถ่  รู้สึกว่าผู้เฒ่าผู้แก่จะดีใจและมีความสุขมากที่มีคนไป "ยกมือไหว้และทักทายถามสารทุกข์สุกดิบ" และรับฟังความทุกข์สุขของท่าน

          ท่านผู้อ่านมีกิจกรรมอะไรบ้างคะ โปรดนำมาแลกเปลี่ยนค่ะ

หมายเลขบันทึก: 390873เขียนเมื่อ 4 กันยายน 2010 20:09 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 23:28 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (29)

พี่คิมคะ...ทำไมบวบบ้านพี่คิมงามดีจัง

ดาวปลูกบวบที่บ้าน...มันไม่ค่อยยาวอ่ะ แม่บอกว่ายาวแค่สองฟุตเอง ทั้งๆ ที่เป็นบวบยักษ์เหมือนของพี่คิม

ดาวว่าคุณแม่ดูแลรดน้ำ แต่คงไม่ได้ใส่ปุ๋ยแน่ๆ เลย

แต่คุณแม่บอกว่า มันแคระเหมือนคนปลูก โอ...ม่ายยย (+_+)

       สวัสดีครับ คุณครูคิม  วันนี้ถือได้ว่ามาแอบริมรั้วดูบ้านตัวอย่างคนบ้านบ้านของคุณครูคิม การปลุฏพืชผักไว้เป็นการสื่อถึงการแบ่งปัน เพราะแน่นอนปันไม่ปัน  ถ้าฉันเห็นฉันก็จะเอา  หลายคนผ่านมาถือวิสาสะเก็บเกี่ยวไป  คุณครูก็ไม่แสดงอาการอะไร   แสดงถึงการเป็นคนมีน้ำใจที่สูงยิ่ง  ขอชื่นชม 

       กิจกรรมที่คุณครูทำทั้งหมดที่อ่านผ่านมาล้วนเป็นการสร้างกองทุนทั้งสิ้น  กองทุนบุญได้แบ่งปันของไปเพื่อบริโภค   กองทุนมิตรภาพ  กองทุนความอดทนที่บางคนถือโอกาสมาแบ่งปันโดยที่เจ้าของไม่รู้ไม่เห็น  และอีกหลาย ๆ กองทุนเมื่อคุณครูอายุยืนยาวไปในอนาคตข้างหน้า กองทุนเหล่านี้ก็จะแสดงผลให้เห็น และแน่นอนไม่มีใครเลยที่จะมีความสุขเท่าคุณครูในอานิสงส์ของความดีที่ได้กระทำ   

สวัสดีครับคุณครู

บวบ ริมรัวที่ยาวที่สุดที่เคยได้ฟังมาครับ

นี่ถึงเรียกว่ารั้วกินได้จริง ๆ ครับ

  • โห.. วันนี้ดีจัง
  • ได้มาเที่ยวลัดเลาะ
  • รั้วบ้านของพี่สาวเรา
  • อุดมสมบูรณ์จังเลยนะคะ
  • เป็นบ้านสมุนไพรเลยก็ว่าได้
  • เห็นมะม่วงแล้วก็อยากทานค่ะ

หิวๆๆๆๆๆ...

พี่คิมคะ บวบยาวมากๆ ชอบแกงเลียงฝีมือแม่ค่ะ กิจกรรมแบบบ้านๆ ของพี่คิม อ่านเพลิน มะม่วงงามมากๆ ค่ะ สุขสันต์เตรียมรับวันพักผ่อนบ้านๆ จริงๆ เดือนหน้านะคะเนี่ย;)

สวัสดีค่ะพี่ครูคิม

  • ความสุขที่ธรรมชาติมอบให้คะ
  • ยิ่งเวลาฝนตกต้นไม้รอบๆบ้านงอกงาม ออกดอกออกผลทันตา
  • ว่าแต่บวบลูกใหญ่จังเลยค่ะ เวลาเก็บมาแล้วต้องแบ่งปรุงอาหารสำหรับทานคนเดียวด้วยไหม
  • น้ำท่วมบ้านหรือเปล่าคะ เห็นข่าวแล้วสงสารคนที่บ้านน้ำท่วม กินอยู่ลำบากค่ะ

 

  • เป็นแบบอย่างที่ดีอีกแล้ว
  • วันหยุดน้องจะตื่นนอนช้ากว่าปกติ
  • ตื่นแล้วเปิดทีวี เปิดคอมพ์  แล้วไปกวาดบ้าน  ทำอาหารแบบเร่งด่วนกินกับกาแฟ  อิๆๆ  แบบ ไข่ดาว  ไส้กรอก  อาหารที่เข้าเวปได้
  • แล้วมานั่งกินหน้าทีวี  กินเสร็จเข้าบ้านโก  จนถึงตอนนี้ (เพราะดูหนังเกาหลีไปด้วย)  แล้วหางานค้างๆที่โรงเรียนมาทำ   กินเที่ยง  ดูหนังเกาหลีตอนเย็น อย่างนี้ทุกสัปดาห์ 
  • ขาดการออกกำลังกาย   มีสวนอยู่ใกล้ๆบ้านก็ไม่ปลูกอะไร  เพราะมีมังคุดอยู่ประจำสวน    ผักแกงเลียงค่อยไปเก็บบ้านพี่สาว (นิสัยไม่ดีนะนี่)
  • จะแบ่งเวลาใหม่  นั่งหน้าคอมพ์ให้น้อยลง
  • ขอบคุณพี่ครูคิมค่ะที่แบ่งปันเรื่องดีๆค่ะ

                คลิกๆๆ รูปสวยๆน่ารักๆไว้ส่งต่อเพียบ...

ทำไมบวบมันเป็นแบบนั้นล่ะค่ะ

ไม่เหมือนที่กอเคยกิน

ดูยาวววววววววววว เหมือนงูเลย

สงสัยคนละบวบ คนละพันธ์กันค่ะ

กอเคยกินบวบยาวแค่ประมาณฟุตกว่าๆ

และมันไม่คดๆงอ แต่ผิวมันมีเหลี่ยมๆๆด้วยน่ะค่ะ

สวัสดีครับเกลอ เป็นเจ้าภาพงานเกษียณที่อยุธยาเสร็จก็มาต่อประชุมที่สระบุรี

พักที่บ้านดารา โชคดีมีเน็ตใช้ครับ

มะม่วงน่ากินจังเลยครับพี่ครู

สบายๆแบบเบิร์ตๆนะคะพี่คิม

ทั้งใหญ่ทั้งยาวเลย ( บวบบ้านพี่นาะซิ )  อิ  อิ  สงสัยคงได้ปุ๋ยดี  ทั้งปุ๋ยจากธรรมชาติและปุ๋ยที่ใส่ด้วยใจ  น่าทานมากค่ะพี่

เขาเรียกว่ารั้วกินได้นะจากภาพ   ยิ่งได้เทวดาจากฝากฟ้ารดน้ำให้  เลยยิ่งเจริญเติบโตแบบรกๆแต่....มีประโยชน์ก็ยอมเนาะพี่เนาะ

สวัสดีค่ะน้องหมอดาวblue_star

พี่คิมไม่เคยใส่ปุ๋ยอะไรเลยนะคะ  แต่ซื้อดินเขาผสมปุ๋ยคอกมาเททำแปลงก่อนค่ะ  เพื่อนครูนำไปแกงบอกว่าใช้เพียงครึ่งลูกค่ะ

สวัสดีค่ะคุณนาย ธนา นนทพุทธ

       สวัสดีครับ คุณครูคิม  วันนี้ถือได้ว่ามาแอบริมรั้วดูบ้านตัวอย่างคนบ้านบ้านของคุณครูคิม การปลูกพืชผักไว้เป็นการสื่อถึงการแบ่งปัน เพราะแน่นอนปันไม่ปัน  ถ้าฉันเห็นฉันก็จะเอา  หลายคนผ่านมาถือวิสาสะเก็บเกี่ยวไป  คุณครูก็ไม่แสดงอาการอะไร   แสดงถึงการเป็นคนมีน้ำใจที่สูงยิ่ง  ขอชื่นชม 

ขอขอบคุณที่กรุณามาแอบริมรั้วบ้านหลังน้อยของครูคิมค่ะ ด้านในไม่มีที่ปลูกค่ะ  ขออนุญาต อบต.ปลูกไว้ด้านนอกบ้าน เป็นถนน (ซอย) สำหรับคนในหมู่บ้านจัดสรรค่ะ

ตอนแรกก็รู้สึกไม่ดี  ภายหลังเกิดรู้สึกดีขึ้นมาเองค่ะ ร้านบวบพังทลายก็ปล่อยมัน หากมีเวลาก็จ้างคนมาดูแลใหม่  ไม่เป็นปัญหาค่ะ

       กิจกรรมที่คุณครูทำทั้งหมดที่อ่านผ่านมาล้วนเป็นการสร้างกองทุนทั้งสิ้น  กองทุนบุญได้แบ่งปันของไปเพื่อบริโภค   กองทุนมิตรภาพ  กองทุนความอดทนที่บางคนถือโอกาสมาแบ่งปันโดยที่เจ้าของไม่รู้ไม่เห็น  และอีกหลาย ๆ กองทุนเมื่อคุณครูอายุยืนยาวไปในอนาคตข้างหน้า กองทุนเหล่านี้ก็จะแสดงผลให้เห็น และแน่นอนไม่มีใครเลยที่จะมีความสุขเท่าคุณครูในอานิสงส์ของความดีที่ได้กระทำ   

คุณปู่สอนว่า "แบบนี้คือการล้อมรั้วบ้านให้ตนเองอย่างวิเศษ" ค่ะ  คุณปู่เสียไปกว่า ๓๐ ปีแต่ก็ยังจำคำสอนค่ะ

ขอขอบพระคุณที่กรุณามาให้กำลังใจ  สาธุ กับพรที่มอบให้ค่ะ

สวัสดีค่ะท่านเบดูอิน

ขอขอบคุณค่ะ เป็นความสุขเล้ก  แต่ไม่มากค่ะ ทุกข์บ้างที่เห็นผักมันเหี่ยวค่ะ

สวัสดีค่ะคุณครูพลาย

พี่คิมจะส่งเมล็ดบวบไปให้ผ่าน ดร.ศศินันท์ นะคะ  ปลูกให้มันยาวกว่าของพี่ครูคิมนะคะ  แล้วนำมาอวดด้วยนะคะ

สวัสดีค่ะน้องครูแป๋ม

รอบรั้วสองด้าน  ข้างนอกค่ะ  ถนนไม่มีคนใช้สัญจรมากนัก  นอกจากคนในหมู่บ้านเท่านั้น จึงไม่เกะกะค่ะ  รกบ้างก็จ้างเขามาถอนหญ้าด้วยนะคะ ฮา ๆ ๆ ๆ

ถ้าเราลองย้อนมองกลับไปเมื่อครั้งอดีต เราจะหาเก็บผักริมรั้วมาทานโดยไม่เสียเงินสักบาท พร้อมกับไร้สารเคมีปนเปื้อนมา แต่ทุกวันนี้หาได้ยากมาเลยครับ...

ที่นครพนมบ้านเกิดผมเรียกว่า "บักบวบ" และ "บักม่วง"

เห็นแล้วอยากกัลบไปหาแม่ ให้ท่านทำให้ผมทานเช่นครั้งยังละอ่อน..

ขอบคุณนะครับพี่ครูคิม...

สวัสดีค่ะน้องpoo

แบบนี้ก็แกงเลียงได้ค่ะ ใส่ปลาดุกย่างก็ได้ ปลาดสดก็ได้นะคะ  ได้กลิ่นหอมของบวบผสมกับกลิ่นใบแมงลัก  ห้อมหอมค่ะ

สวัสดีค่ะน้องนกNU 11

ตอนที่ฝนไม่ตก  พี่คิมรดน้ำใหญ่ค่ะ  เผลอแบบกลับบ้านค่ำก็เหี่ยวค่ะ  พักหลังมีฝนตกก็รู้สึกสบายไม่เหนื่อยทั้งแรงงานและค่าน้ำ

พี่คิมได้เมล็ดพันธุ์มาจากอาจารย์ขจิตค่ะ  ตอนนี้รอลูกแก่ ๆ อีกหลายลูกแล้วจะนำมาแจกในนี้ค่ะ 

ส่วนเริ่องน้ำท่วม  ครั้งนี้น้ำไหลผ่านอ้อมหมู่บ้านพี่คิมไปท่วมอีกหมู่บ้านที่ถัดไปค่ะ  แต่ครั้งหน้ายังมีลุ้นนะคะ

สวัสดีค่ะน้องสอนดาวเรือง

แบบนี้  ไม่เรียกว่าเป็นแบบอย่างที่ดี  หรอกนะคะน้อง  คนที่เขาไม่ชอบแบบนี้ก็ยังมีเยอะนะคะ

วันหยุดน้องจะตื่นนอนช้า  ตรงข้ามกับพี่คิมเลยนะคะ  ตื่นแล้วเปิดทีวี อันนี้เหมือนกันค่ะ

กวาดบ้าน  ทำอาหารแบบเร่งด่วน  เป็นบางครั้งค่ะ ส่วนใหญ่คือข้าวต้มหรือโจ๊กค่ะนั่งกินหน้าทีวี  เช่นเดียวกัน

เข้าบ้านโก...อันนี้พี่คิมลดลงค่ะ  การออกกำลังกายสม่ำเสมอ   อาจจะมีโอกาสไปทานมังคุดที่บ้านน้องสอนนะคะ

สวัสดีค่ะน้องไผ่ไม่มีกอ

บวบมีหลายอย่างค่ะ อันนี้เขาเรียกว่า "บวบไร้เล่ห์เหลี่ยม" ค่ะ  เพราะมันไม่มีเหลี่ยมเหมือนที่น้องกอเคยเห็น  ชื่อที่คนคุ้นเคยคือบวบหอมค่ะ

สวัสดีค่ะเกลอวอญ่า-ผู้เฒ่า-natachoei--

ขอให้มีความสุขในกิจกรรมนะคะเกลอ ผู้เฒ่า

สวัสดีค่ะน้องเกษตร(อยู่)จังหวัด

มะม่วงโชคอนันต์ค่ะ  ปลูกได้ ๖ เดือนก็ให้ผล  และดกมาตลอดทุกปี มีลูกมีผลตลอดปีค่ะ

สวัสดีค่ะน้องkrugui Chutima

พอสบาย ๆแบบคนง่าย ๆ ตามอัตภาพของคนมีตังค์ไม่มากค่ะ

สุด ๆ ค่ะ  ทั้งยาวสุด ๆ ปลูกไว้นอกรั้ว  ตอนนี้ได้เทวดาจากฝากฟ้ารดน้ำให้  เลยยิ่งเจริญเติบโต

แบบรกๆ แต่....มีประโยชน์ก็ยอมไปก่อน  รอคนมาถอนหญ้าและพรวนดินให้ค่ะ ก็จะดูดีไปเป็นพัก ๆ   ได้แค่คอยเก็บกวาดไม่ให้ใบมันร่วงเลอะถนนค่ะ

สวัสดีครับ

วันนี้ที่ ชม.ฝนไม่ตกแต่อากาศร้อนอบอ้าวมาก กิจกรรมวันหยุดปลูกต้นไม้ ใส่ปุ๋ย แต่งกิ่งไม้ครับ แม่ไม่มีภาพครับ

สวัสดีค่ะน้องราชิต สุพร

ที่นี่ผักริมรั้วไร้สารเคมีปนเปื้อนค่ะ  ดีใจค่ะที่หนุ่มนครพนม  ชอบทานผักพื้นบ้าน  พี่คิมเคยอยู่อิสาน รู้จักค่ะ "บักบวบ" และ "บักม่วง"

ขอขอบคุณค่ะที่มารับความรู้สึกให้ย้อนอดีตได้

สวัสดีค่ะคุณไข่วัชรา ทองหยอด

เหมือนกันค่ะ  ที่พิษณุโลกฝนไม่ตก  อากาศกลับร้อนอบอ้าวอีกแล้วนะคะ แต่พื้นดินยังชุ่มชื้นอยู่ค่ะ

ถ้าบวบแก่แล้วจะส่งเมล็ดพันธุ์มาปลูกทางเชียงใหม่บ้างค่ะ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท