สำหรับผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาได้ขอให้ อ.แหวว เขียนที่ อ.แหววคิดว่า สำคัญเกี่ยวกับคนต่างด้าวลงให้วารสารของสำนักงานฯ อ.แหววเลยเสนอที่จะเขียนเรื่องของ "คนต่างด้าวสำหรับประเทศไทย : คือใครบ้าง ? รัฐไทยต้องคุ้มครองไหม ? อย่างไรกัน ?" เขียนเสร็จตั้งแต่เมื่อวันจันทร์ที่ ๑๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๐ แต่ทางสำนักงานฯ เพิ่งจัดพิมพ์เสร็จ และเพิ่งแจกสู่สังคมไทย  ท่านใดชอบกระดาษ ก็ไปขอจากทางสำหรับผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา ท่านใดอยากอ่าน โดยไม่ชอบเก็บกระดาษ ก็ดาวน์โหลดเอาได้เลยค่ะ คลิกตรงนี้เลยนะคะ

คนต่างด้าวสำหรับประเทศไทย : คือใครบ้าง ? รัฐไทยต้องคุ้มครองไหม ? อย่างไรกัน ?"

เมื่อเราศึกษาเรื่องคนต่างด้าว อีกประเด็นที่จะต้องตระหนักอย่างมาก ก็คือ ความไม่แน่นอนของความเป็นคนสัญชาติหรือความเป็นคนต่างด้าว  เราสังเกตพบว่า ในทุกสังคมรัฐ  ความเป็นทั้งสองอาจจะสลับไปสลับมา ตามสถานการณ์ชีวิตของเอกชนและเจตนารมณ์ของรัฐ

รัฐไทยไม่ควรสับสนระหว่างความมั่นคงทางสัญชาติของประชากรกับความหลากหลายทางเชื้อชาติ ชาติพันธุ์ และแหล่งกำเนิดของประชากร

สถานการณ์ความมั่นคงทางสัญชาติของประชากรกับสถานการณ์ความหลากหลายทางเชื้อชาติและชาติพันธุ์ เป็นสิ่งที่สร้างสรรค์สังคมไทย ความเป็นเอกภาพของประชากรในเรื่องสัญชาติก็ไม่หมายถึงความสิ้นสุดของความหลากหลายทางเชื้อชาติ ชาติพันธุ์ และแหล่งกำเนิดของประชากร ในขณะเดียวกัน  ความหลากหลายดังกล่าวย่อมไม่น่าจะส่งผลกระทบต่อปัญหาความมั่นคงทางดินแดนแห่งรัฐเช่นกัน ในทางกลับกัน ความเป็นต่างด้าวทางกฎหมายของมนุษย์ที่มีความกลมกลืนกับสังคมไทยแล้วกลับสร้างความไม่มั่นคงแก่สังคมไทย ดังนั้น การยอมรับกลไกการปรับคนต่างด้าวที่กลมกลืนกับสังคมไทยให้เป็นคนสัญชาติไทยต่างหากที่จะขจัดปัญหาชนกลุ่มน้อยในเชิงสัญชาติที่อาจเป็นภัยความมั่นคงแห่งดินแดน กระบวนการปรับเปลี่ยนก็จะเกิดขึ้นในกาลเวลาทีละเล็กทีละน้อย  อย่างเป็นธรรมชาติ  และเกิดขึ้นอย่างเป็นอัตโนมัติ แต่อย่างไรก็ตาม ความขัดข้องของกลไกก็อาจเกิดขึ้นได้ด้วยความไม่เข้าใจกฎหมายและอคติของฝ่ายต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งเป็นภารกิจที่ฝ่ายปกครองของรัฐไทยย่อมจะต้องมีความชาญฉลาดในการบริหารความเสี่ยงด้านความมั่นคงแห่งรัฐในอนาคต

ในสถานการณ์ที่คนต่างด้าวยังไม่มีความกลมกลืนกับสังคมไทย การให้สัญชาติก็อาจจะไม่ส่งผลดีต่อความมั่นคงของรัฐเท่าใดนัก แต่ในสถานการณ์ที่คนต่างด้าวได้กลมกลืนกับสังคมไทย จนกระทั่งความเป็นต่างด้าวทางข้อเท็จจริงสิ้นสุดแล้ว คงเหลือแต่ความเป็นต่างด้าวทางข้อกฎหมาย การปฏิเสธที่จะให้สัญชาติไทยแก่คนต่างด้าวเทียมนี้ ก็น่าจะส่งผลร้ายต่อความมั่นคงของรัฐมากกว่า

คำถามแรกที่สำนักงานผู้ตรวจการแผ่นดินฯ ตั้งขึ้นก็คือ คนต่างด้าวได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายไทยหรือไม่ ? อย่างไร ?