ฮีต 12  คือ จารีตทั้ง 12 เดือน  หมายถึง งานประเพณีทั้ง 12  เดือนของชาวอีสาน  การทำบุญของชาวอีสานนั้นกระทำกันทุกเดือนเพื่อหล่อหลอมชาวอีสานให้รักใครกลมเกลียวมีความสามัคคีต่อกัน  ประเพณีที่จัดขึ้นทั้ง 12 เดือนนั้นได้รับอิทธิพลมาจากความเชื่อดั้งเดิม(ความเชื่อลัทธิผีสาง)และความเชื่อทางพุทธศาสนา  งานประเพณีแต่ละเดือนนั้นยังสะท้อนถึงแนวคิดภูมิปัญญาของชาวอีสาน

                ภูมิปัญญาอีสานที่ปรากฏในฮีต 12  นั้นยังสะท้อนถึงความเป็นอัจฉริยาทางความคิดของชาวอีสานที่สร้างเงื่อนไขต่าง ๆ เพื่อความเป็นอยู่ของสังคมที่ดีและดำรงชีวิตได้อย่างมีความสุข  ภูมิปัญญาที่ปรากฏจึงอยู่ในลักษณะที่เป็นพฤติกรรมและกิจกรรมที่เกิดขึ้นในงานบุญประเพณีนั้น ๆ ผู้ศึกษาหรือคนทั่วไปต้องอาศัยการตีความ  วิเคราะห์ความจึงสามารถเข้าถึงแก่นแท้ของพฤติกรรทและกิจกรรมที่ปรากฏให้เห็น  เช่น  งานบุญเดือน 4 คือ  การเทศน์มหาชาติ(บุญผะเหวด)  เชื่อกันว่าต้องทำขนมจีน(ข้าวปุ้น,  ขนมเส้น) และข้ามต้มมัด  เพราะเชื่อว่าจะเป็นการสืบสายพุทธศาสนาให้ยืดยาวดุจเส้นขนมจีน  

แต่เรามองเห็นในด้านภูมิปัญญาแล้วพบว่า  การทำขนมจีนนั้นเราไม่สามารถทำคนเดียวได้ต้องอาศัยคนหลายคนเพื่อจะให้สำเร็จ  กุศโลบายอันนี้ย่อมทำให้ชาวอีสานเรียนรู้การทำงานเป็นกลุ่มและเกิดความสามัคคีกันเพื่อจะให้ได้ขนมจีนเพื่อใช้ในงานบุญเดือน 4  นี่ก็แสดงถึงภูมิปัญญาด้านความคิดที่สร้างเงื่อนไขเพื่อให้ผู้คนเรียนรู้และสร้างความสัมพันธ์ที่ดีต่อกันโดยอาศัยความเชื่อเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวและเป็นแรงผลักทำให้เกิดกิจกรรมขึ้น  เป็นต้น

                ฮีตทั้ง 12 นี้  ผู้เขียนอธิบายให้ฟังทีละเดือน  บางเดือนอาจสธยายยืดยาว  แต่บางเดือนอาจสาธยายสั้น ๆ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับกิจกรรมหรือสิ่งที่ปรากฏว่าเป็นภูมิปัญญาของชาวอีสานจะมาน้อยเพียงใด  หวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะมีผู้สนใจรับฟังและร่วมติชมเพื่อให้เกิดความงอกเงยทางปัญญาที่ดีงาม

โปรดคอยติดตามชมนะครับ