พระครูนิกรปทุมรักษ์    
                                                                   (หลวงปู่อ๋อย สุวณฺโณ /พรมบุญ)
                                                                            พ.ศ.๒๔๔๒-๒๕๒๙

พระครูนิกรปทุมรักษ์ หรือหลวงพ่ออ๋อย อดีตเจ้าคณะอำเภอหนองบัวรูปแรก (๒๔๙๙-๒๕๑๖) เป็นชาวหนองบัว เกิดที่บ้านใหญ่ หมู่ที่ ๒ ตำบลหนองกลับ เป็นศิษย์หลวงพ่อคล้าย วัดพนมรอก อำเภอท่าตะโก โดยหลวงพ่อคล้ายบวชให้ และก็เป็นศิษย์หลวงพ่อเดิมด้วย เป็นผู้นำชุมชนเมืองหนองบัวรุ่นแรก ๆ ที่ได้นำกลุ่มศรัทธาชาวหนองบัว-หนองกลับ ช่วยกันสร้างสรรค์ประโยชน์ให้ชุมชนไว้อย่างมากมาย เช่น เมื่อท่านเป็นเจ้าอาวาสได้กราบนิมนต์หลวงพ่อเดิม วัดหนองโพ ให้มาเป็นประธานในการสร้างศาลาการเปรียญ สร้างกุฏิ บูรณะอุโบสถ วัดหนองกลับ

โดยเฉพาะศาลานั้นเป็นศาลาไม้ขนาดใหญ่เสาร้อยกว่าต้น เสาศาลาใหญ่ ขนาดโอบคนเดียวไม่รอบ การสร้างศาลาหลังนี้มีความสำคัญอย่างมากต่อชุมชน ด้วยเป็นศาสนสถานที่มั่นคงและเป็นศูนย์รวมแห่งจิตใจยุคแรกในหนองบัว การระดมรวมพลังคนสร้างเสนาสนะครั้งนี้ โดยใช้แรงศรัทธาคนทั้งเมืองร่วมกันทำ เลยต้องถือว่าเท่ากับเป็นการสร้างเมืองหนองบัวนั่นเอง

พระเดชพระคุณหลวงปู่เป็นที่รู้จักและเคารพศรัทธาเลื่อมใสแก่คนในชุมชนและจังหวัดใกล้เคียงโดยรอบจำนวนมาก จนคนทั่วไปนำชื่อของท่านไปเรียกเป็นชื่อวัดก็มี เช่น วัดหนองกลับ ก็เรียกว่าวัดหลวงพ่ออ๋อยเป็นต้น สิ่งที่หลวงปู่ท่านสร้างไว้ล้วนเป็นร่องรอยแห่งประวัติศาสตร์ของชุมชน เป็นที่มาแห่งความสามัคคีของคนหนองบัว

ประเพณีบวชนาคหมู่ ก็เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่ท่านก็มีส่วนในการริเริ่มจัดขึ้นร่วมกับหลวงพ่อเดิม และประเพณีบวชนาคหมู่ที่ริเริ่มโดยหลวงพ่อเดิมนั้น ต่อมาหลวงปู่ท่านก็ได้สืบสานงานชิ้นนี้อย่างเข็มแข็งและต่อเนื่อง จนกระทั่งการบวชนาคหมู่ได้กลายมาเป็นเอกลักษณ์ประจำอำเภอในที่สุด

ท่านเป็นผู้มีอายุยืนยาว ดำรงอยู่ในสมณเพศเกือบ ๗๐ ปี ถึงแม้จะเป็นพระสงฆ์ก็ตาม แต่ท่านก็ถือคตินิยมแบบโบราณในการสร้างสรรค์ความดีตามยุคสมัยของสังคม โดยท่านได้บริจาคที่ดินของวัดให้สร้างสถานศึกษาซึ่งเป็นสถานศึกษาแห่งแรกของอำเภอหนองบัวอีกด้วย นั่นก็คือโรงเรียนหนองบัว(เทพวิทยาคม) ซึ่งปัจจุบันคือ โรงเรียนอนุบาลหนองบัว(เทพวิทยาคม) ทางด้านสาธารณูปโภคก็มีสระน้ำหลวงพ่ออ๋อยซึ่งมีจำนวน ๒ สระนั้น ก็กินพื้นที่ถึงเกือบยี่สิบไร่แล้ว และสระน้ำแห่งนี้ก็เป็นแหล่งน้ำสำคัญของอำเภอหนองบัวที่คนทั้งอำเภอได้ใช้อุปโภคบริโภคกันตลอดมา

ศาสนสถานวัดวาอารามในอำเภอหนองบัวท่านก็ได้สร้างขึ้นใหม่และบูรณะของเดิมไว้หลายแห่งด้วยกัน การที่หลวงปู่ท่านเป็นที่เคารพนับถือของคนจำนวนมาก ทำให้การเป็นอุปัชฌาย์ของท่านนั้นมีบทบาทต่อกุลบุตรอย่างมากทั้งในหนองบัวและจังหวัดใกล้เคียง โดยแต่ละปีจะมีผู้มาสมัครขอบรรพชาอุปสมบทอย่างมากมายนับร้อยคน คนหนองบัวหลายรุ่น ตั้งแต่รุ่นปู่จนถึงรุ่นหลานต้องผ่านการบรรพชาอุปสมจากท่านด้วยกันทั้งนั้น

แม้แต่ช่วงที่ท่านชราภาพแล้ว ทั้งสุขภาพไม่ค่อยดี มีปัญหาทางด้านสายตาด้วย ก็ยังมีผู้คนทั้งอำเภอมาบวชกับท่านเป็นประจำ โดยเฉพาะคนรอบนอกอำเภอ จะนิยมมาบวชตอนเช้ามืด นาคต้องเตรียมตัวออกเดินทางจากบ้านกลางดึก ตีหนึ่ง ตีสอง ถึงวัดหนองกลับ ตีสี่ ตีห้า บวชเสร็จแล้วยังไม่สว่างเลย เหตุการณ์อย่างนี้(บวชเช้ามืด) ผู้เขียนยังไม่ได้ยินว่าที่อื่น ๆ จะมีเช่นนี้

 กรณีเช่นนี้นับเป็นความมีเมตตาธรรมและความเสียสละของพระเดชพระคุณหลวงปู่อย่างมาก ที่ท่านได้ทำหน้าที่ของสงฆ์อย่างองอาจ อาจหาญ อดทน ไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย เพื่ออนุเคราะห์สงเคราะห์ชุมชน ประชาชน สังคม ฉลองศรัทธาปสาทะ อย่างสม่ำเสมอตลอดชีวิต แม้แต่เมื่อสู่วัยชรา อีกทั้งมีปัญหาสุขภาพก็ตาม

หลวงปู่อ๋อยท่านมีชีวิตเพื่อสร้างสรรค์ประโยชน์และทำสิ่งดีงามทั้งหลายไว้ในชุมชนเมืองหนองบัวมากมาย  โดยเฉพาะสิ่งที่ท่านสร้างไว้ที่เป็นวัตถุสิ่งของที่นับจำนวนได้ก็ต้องถือว่าท่านเป็นผู้นำชุมชนในยุคแรกที่ได้พัฒนาสร้างสรรค์สิ่งต่าง ๆ มากกว่าผู้ใดทั้งสิ้นในหนองบัว(ในช่วงชีวิตของท่าน) 

เราทั้งหลายซึ่งเป็นคนรุ่นหลัง เมื่อได้เรียนรู้ เห็นคุณค่า คุณประโยชน์และเกิดความซาบซึ้งในความดีงามเหล่านั้นแล้ว ก็จะยิ่งเพิ่มความเคารพนับถือศรัทธาในองค์ท่านมากยิ่ง ๆ ขึ้น.

ผู้จัดเตรียมข้อมูล : พระมหาแล  อาสโย (ขำสุข) 
วัดศรีโสภณ ตำบลวังทอง อำเภอวังทอง  จังหวัดพิษณุโลก
๑๔  กรกฏาคม  ๒๕๕๓ 

..............................................................................................................................................................................

  หมายเหตุ   :

             (๑)  รูปหลวงปู่อ๋อยรูปนี้ถ่ายเมื่ออายุ ๖๓ ปี (๒๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๑๕) ในงานทำบุญครบรอบ  ๖๓ ปี
             (๒)  อ้างอิงภาพและบทความ : จาก dialogue box ๗๒๕ และ ๗๒๖ โดย พระมหาแล อาสโย(ขำสุข) อ้างถึงใน เสวก ใยอินทร์ ใน เวทีคนหนองบัว ใน วิรัตน์ คำศรีจันทร์ ที่ http://gotoknow.org/blog/nongbua-community/295169#2107972