ความเป็นหนองบัวในรอบ ๓ เดือน กุมภาพันธ์-เมษายน
มีความหมายและมีโอกาสความสร้างสรรค์อยู่ในตนเองมากมาย

ในช่วง ๓ เดือนระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ซึ่งเป็นช่วงเทศปีใหม่ของชาวไทยจีน ไปจนถึงช่วงเทศกาลสงกรานต์ซึ่งเป็นปีใหม่ของไทย ชุมชนหนองบัวจะอยู่ในช่วงหลังฤดูเก็บเกี่ยว เกษตรกร ชาวนา ชาวไร่ เพิ่งจะเสร็จสิ้นการเก็บเกี่ยวและขายผลผลิต พร้อมกับมีรายได้พอซื้อหาสิ่งอุปโภคบริโภค เสื้อผ้า การเตรียมงานบวช งานแต่งงาน งานทำบุญ บำรุงวัดและสิ่งสาธารณะ สร้างและซ่อมแซมบ้าน ซื้อหาและทำเครื่องมือทำมาหากิน ตลาดหนองบัวรวมทั้งสังคมเศรษฐกิจของชุมชนก็จะมีความเคลื่อนไหวคึกคัก ซึ่งกล่าวได้ว่าเป็นช่วงแห่งความสุข รื่นรมย์ใจ และมีเวลาเพื่อร่วมแรงร่วมใจกันสร้างสรรค์ชีวิตความเป็นส่วนรวมของประชาชนและชุมชนจากหลากหลายวัฒนธรรมอย่างต่อเนื่อง

นับแต่เดือนกุมภาพันธ์ก็จะเริ่มอยู่ในบรรยากาศของตรุษจีน ย่านตลาดร้านค้าจะตบแต่งอย่างมีสีสัน ช่วงเดือนมีนาคม ก็จะมีงานรื่นเริงและงานบุญต่างๆของวัดและชุมชนในท้องถิ่น ช่วงปลายเดือนมีนาคมไปถึงช่วงต้นเดือนเมษายน ก็จะมีงานเทศกาลประจำปีเจ้าพ่อเจ้าแม่หนองบัวและหลวงปู่ฤาษีณารายณ์

ในเดือนเมษายนก็จะเข้าสู่เทศกาลปีใหม่ไทยและเทศกาลสงกรานต์ ชาวไทยหนองบัว ไทยโคราช คนไทยลาวและกลุ่มวัฒนธรรมย่อยกลุ่มต่างๆ ก็จะถือเป็นช่วงเวลาการบำรุงสถาบันทางสังคมให้เป็นปึกแผ่นเข้มแข็ง ทั้งการดูแลบรรพบุรุษ พ่อแม่ คนเฒ่าคนแก่ การทำบุญ รวมทั้งการดูแลความเป็นชุมชน สร้างวัด โรงเรียน สิ่งสาธารณะ และเล่นตรุษสงกรานต์ สร้างชีวิตและความเคลื่อนไหวทางสังคมเพื่อความดีงาม มีชีวิตชีวา และอยู่เย็นเป็นสุข ต่อจากนั้นก็จะมีการบวชนาคและอุปสมบท ซึ่งก็จะตามมาด้วยประเพณีการบวชนาคหมู่ ต่อเนื่องและผสมผสานกันไป

กิจกรรมและความเคลื่อนไหวในห้วงเวลาดังกล่าวนี้ โดยรูปแบบและเนื้อหาของงานแล้ว นอกจากจะเป็นสีสันและสร้างความมีชีวิตชีวาให้แก่ทั้งอำเภอหนองบัวมากแล้ว ก็จะประกอบไปด้วยกิจกรรมประเพณีทางสังคม ศิลปะวัฒนธรรม การแสดง เศรษฐกิจสังคม ที่สื่อสะท้อนให้เห็นถึงความหลากหลายอย่างยิ่งทางสังคมและวัฒนธรรมของผู้คนที่อยู่อาศัยและสร้างความเป็นหนองบัวร่วมกัน

 ลูกหลานและคนหนองบัวจะคืนถิ่นด้วยพลังแห่งความรักและดีงาม

คนหนองบัว ลูกหลานและชาวหนองบัวที่เดินทางออกไปศึกษาและทำการงานในแหล่งต่างๆของประเทศ รวมไปจนถึงต่างประเทศ มักจะถือเอาช่วงเวลาดังกล่าวนี้กลับไปเยือนบ้านเกิด จึงเป็นช่วงเวลาที่หนองบัวจะเต็มไปด้วยความคึกคัก มีความอิ่มเอิบใจ กอปรด้วยมิตรภาพ ความดีงาม ความสำนึกและความตื่นตัวต่อการริเริ่มสร้างสรรค์ทั้งต่อตนเองและต่อสังคมส่วนรวม 

 นัยสำคัญของเทศกาลดังกล่าวต่อสังคมและโอกาสในการคิดริเริ่มสร้างสรรค์สุขภาวะทางสังคมดังที่พึงประสงค์

ภายใต้กิจกรรมและความเคลื่อนไหวอันหลากหลายที่ดำเนินมาอย่างยาวนานนั้น จะพบว่าเป็นกระบวนการทางสังคมที่ก่อเกิดขึ้นอย่างเป็นธรรมชาติซึ่งมีความผสมผสานองค์ประกอบต่างๆที่กอปรขึ้นเป็นสังคมหนองบัวและเป็นพื้นฐานของการก่อเกิดสุขภาวะทางด้านต่างๆแก่ผู้คน ดังนี้ :

• เป็นการบูรณาการทางสังคมวัฒนธรรม หากพิจารณาจากรายละเอียดของกิจกรรมประเพณีในเทศกาลต่างๆแล้ว ก็จะพบว่าสะท้อนอัตลักษณ์ของหนองบัวในความเป็นหน่วยทางสังคมวัฒนธรรม ที่หลากหลายและงดงามที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศ มีความกลมกลืนกับทั่วไปทั้งของสังคมไทยและสากล ขณะเดียวกัน ก็มีความเป็นเอกลักษณ์ที่สร้างและกล่อมเกลาขึ้นอย่างเป็นตัวของตัวเองของผู้คนและชุมชนที่อยู่อาศัยร่วมกันมาอย่างยาวนาน 
• เป็นการจัดการตนเองอย่างเป็นธรรมชาติของชุมชนแห่งความหลากหลาย เป็นกลไกและกระบวนการทางสังคมและเศรษฐกิจที่เคลื่อนไหวความเป็นชีวิตของสังคมหนองบัวและชุมชนโดยรอบอย่างบูรณาการ มีพื้นฐานการเป็นพลังต่อจัดการตนเอง พัฒนาการเรียนรู้ตนเอง และเคลื่อนไหวมิติต่างๆเพื่อดำเนินไปข้างหน้าอย่างเป็นธรรมชาติ เชื่อมโยงกลุ่มคนและชุมชนอันหลากหลายให้มีปฏิสัมพันธ์กันและมีความเกื้อหนุนส่งเสริมซึ่งกันและกันอย่างประสานสอดคล้อง
• เป็นกระบวนการเรียนรู้และสร้างสรรค์ชีวิตชุมชน เป็นแหล่งหล่อหลอม สร้างการสื่อสารเรียนรู้ทางสังคม และสร้างประสบการณ์ทางสังคม สืบทอดสิ่งดีงามอันหลากหลายสู่เด็กๆ เยาวชน และชุมชนย่อยทางสังคมวัฒนธรรมให้สามารถเรียนรู้ อยู่ร่วมกัน และสร้างชีวิตความเป็นส่วนรวมให้มีความเป็นปึกแผ่น สมานสามัคคี จากรุ่นสู่รุ่น
• เป็นการแปรวิกฤตเป็นโอกาส เป็นการทำให้ห้วงเวลาที่แห้งแล้งของหนองบัว กลายเป็นช่วงเวลาให้ผู้คนมีความสุขกับกิจกรรมและชีวิตทางสังคมวัฒนธรรม รวมทั้งเป็นวงจรกำกับจังหวะวิถีชีวิตและระบบการผลิต ให้มีความหมายต่อการเคลื่อนเข้าสู่ฤดูกาลผลิตและความเป็นชีวิตชุมชนในห้วงเวลาถัดไปซึ่งจะเป็นช่วงการบวชนาคหมู่และเข้าสู่ฤดูทำนาทำไร่
• การเป็นแหล่งให้ประสบการณ์เที่ยวท่องเรียนรู้ชีวิตผู้คน ในห้วงเวลาดังกล่าว ชุมชนอำเภอหนองบัว ทั้งในตัวเมืองและชุมชนโดยรอบ จะหลากหลายไปด้วยกิจกรรมและการแสดงออกที่มีความสื่อสะท้อนธรรมชาติ วิถีชีวิตการทำมาหากิน ความมีจิตวิญญาณ กิจกรรมทางภูมิปัญญา ศิลปะในชีวิต พลังชีวิตและความสร้างสรรค์ของมนุษย์ที่อยู่ในวิถีชีวิตของชาวบ้าน รวมทั้งสิ่งประดิษฐ์และศิลปวัฒนธรรมทั้งในการสร้างสังคม การอยู่อาศัย สิ่งใช้สอย อาหาร เสื้อผ้า งานฝีมือ ผลผลิต ชุมชน ซึ่งกล่าวได้ว่าเป็นห้วงเวลาของการจัดแสดงมหรสพ พิพิธภัณฑ์และงานศิลปะจัดวางสังคมที่มีชีวิต สิ่งเหล่านี้เป็นองค์ประกอบพื้นฐานที่อาจสามารถเพิ่มการจัดการเข้าไปอีกให้ชีวิตและความเคลื่อนไหวทางสังคม รวมทั้งการเยี่ยมเยือนของผู้คนโดยรอบมีความหมาย ทั้งต่อหนองบัวและต่อสังคมโดยรวม
• เป็นโอกาสการสื่อสาร เผยแพร่เรียนรู้ และปฏิสัมพันธ์กับโลกภายนอก เป็นโอกาสการสื่อสาร เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ เผยแพร่สื่อ องค์ความรู้และเรื่องราวที่ดีของหนองบัว ตลอดจนสร้างปฏิสัมพันธ์กับสังคมภายนอก ซึ่งก็จะมีความหมายแตกต่างออกไปจากห้วงเวลาอื่นๆ เชื่อมโยงและสื่อสะท้อนของจริงที่จะก่อเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องและหลากหลาย
• เป็นวาระสร้างความสำนึกและความสามัคคีของคนหนองบัว เป็นโอกาสหนึ่งที่เอื้อต่อการสร้างการเรียนรู้ด้วยโอกาสและช่องทางที่หลากหลายเพื่อพัฒนาความเป็นพลเมืองในความหมายที่กลมกลืนและสอดคล้องกับความจำเป็นใหม่ๆในอนาคต ทั้งต่อสังคมของหนองบัว สังคมไทย และสากล ทั้งการจัดกิจกรรมการรวมกลุ่มแบบต่างๆ เช่น งานศิษย์เก่าของสถานศึกษาต่างๆ การทำกิจกรรมชุมชน การจัดเวทีชุมชนเพื่อจุดหมายต่างๆ ของชุมชนและกลุ่มชาวบ้าน เหล่านี้เป็นต้น

 ทำการกลับบ้านให้เป็นโอกาสสื่อสารและสร้างสรรค์ความรู้เพื่อความเป็นหนองบัว

จากวาระที่หนองบัวจะมีงานและเงื่อนไขที่เป็นโอกาสที่ดีหลายประการดังที่กล่าวมาในข้างต้นนี้ หากทุกท่านได้มีโอกาสไปเยือนหนองบัวและอยากถือโอกาสเก็บรวบรวมข้อมูลไปด้วยเพื่อนำมาแบ่งปันและบันทึกรวบรวมไว้ในเวทีคนหนองบัวหรืออื่นๆก็จะเป็นการดีอยู่ไม่น้อย หากจะทำในกิจกรรมเล็กๆนี้ให้มีประเด็นร่วมกัน อีกทั้งจะเป็นการช่วยสนับสนุนแนวคิดของลูกหลานคนหนองบัวที่อยากทำกิจกรรมความเคลื่อนไหวชุมชนหนองบัวอย่างบูรณาการต่อไปในอนาคตได้อีกด้วย ก็จะเป็นการทำให้สิ่งที่จะริเริ่มได้มากขึ้นเรื่อยๆมีการเตรียมตัวที่ดีโดยทำกันเองอย่างสบายๆ

  ประเด็นและโจทย์วิจัยสำหรับนักวิจัยอาสาเพื่อช่วยกันสร้างความรู้และบันทึกข้อมูล 

ประเด็นและแนวคิดเหล่านี้ อาจจะเป็นแนวรวบรวมประสบการณ์และเขียนบันทึกความรู้เกี่ยวกับหนองบัวเหมือนกับเป็นนักวิจัยแบบทำกันเองในช่วงเทศกาลสามเดือนนี้ของหนองบัว หากมีโอกาสได้เข้าไปมีส่วนร่วมทั้งโดยตรงและโดยอ้อม แล้วจะให้ความสนใจเก็บบันทึกรวบรวมข้อมูล รวมทั้งมุ่งสร้างประสบการณ์และความทรงจำที่ดีๆเพื่อนำมาบันทึกไว้ไปตามความเหมาะสม ก็จะเป็นชุดความรู้ที่เอื้อต่อการทำหนองบัวให้เป็นศูนย์การเรียนรู้ความหลากหลายทางสังคมวัฒนธรรมผ่านวิถีชุมชนและเทศกาลประจำปีต่างๆได้เป็นอย่างดี ช่วยกันหาโอกาสนะครับ คือ :

 ๑  Cultural Events Mapping มีกิจกรรม ประเพณี วิถีชีวิตชุมชน สถานที่และเหตุการณ์ที่ดี เป็นมรดกสังคม เป็นภูิปัญญา และเป็นสิ่งที่น่าสนใจในหนองบัวและชุมชนโดยรอบในห้วงเวลาเทศกาลงานประจำปีของหนองบัวอย่างไรบ้าง ?

• สร้างแผนที่กิจกรรมและชีวิตสังคมหนองบัวในรอบเทศกาลสามเดือน ความเป็นศูนย์เรียนรู้ความหลากหลายในห้วงเวลาดังกล่าวของหนองบัว ทางสังคมวัฒนธรรม กิจกรรมประเพณี และความสร้างสรรค์ในวิถีชีวิตของสังคมหนองบัว โดยเฉพาะในตัวตลาดเก่า เกาะลอย วัดหนองกลับ ตลอดจนชุมชนโดยรอบ ว่าเป็นอย่างไร มีอะไรบ้าง อยู่ที่ไหนและในช่วงเวลาใดของช่วงเทศกาล ๒-๓ เดือนดังกล่าว ความน่าสนใจ ความหมาย ความสำคัญ รวมทั้งแง่มุมความสร้างสรรค์ต่างๆเป็นอย่างไร กลุ่มประชาชนและชุมชนที่เกี่ยวข้องเป็นอย่างไร ความเชื่อมโยงต่อมิติอื่นๆ โดยเฉพาะการขับเคลื่อนกิจกรรมเศรษฐกิจพอเพียงของชุมชน ให้เกิดแรงกระตุ้นและเคลื่อนไหวไปอย่างต่อเนื่องกันมีอยู่อย่างไร ด้านที่ควรลดและด้านที่ควรสร้างเสริมให้งอกงามมากยิ่งๆขึ้นมีอยู่อย่างไร

 ๒  การจัดงานเทศกาลประจำปีโดยเฉพาะที่เกาะลอย เป็นอย่างไร มีแง่มุมที่เป็นศักยภาพในการพัฒนาให้งานหนองบัวและตัวเมืองหนองบัวเป็นศูนย์การเรียนรู้ความหลากหลายทางสังคมวัฒนธรรม กับการผสมผสานความริเริ่มใหม่ๆได้อย่างไรบ้าง ?

• การจัดกิจกรรมเพื่อความมีชีวิตจิตใจของเมือง การออกแบบสังคม กิจกรรม และการจัดงานต่างๆของตัวเมืองหนองบัวในห้วงเวลาดังกล่าวเป็นอย่างไร ทั้งอาณาบริเวณเกาะลอยมีองค์ประกอบกิจกรรมอย่างไร หลากหลายและครอบคลุมกิจกรรมอะไรบ้าง กิจกรรมด้านการเรียนรู้ การสื่อสารและสร้างความรู้เพื่อเคลื่อนไหวมิติใหม่ๆของสังคมมีมากน้อยเพียงใดและเป็นอย่างไร ความริเริ่มใหม่ๆ เช่น เมื่อปีก่อน คุณครูอนุกูล วิมูลศักดิ์ กับคนที่สนใจแนวเดียวกันได้ไปตั้งเครื่องฉายหนังเพื่ออนุรักษ์หนังและสร้างความงดหงามหลากหลายให้กับงาน ยังมีอยู่และมีเพิ่มขึ้นอีกจากกลุ่มอื่นๆบ้างหรือไม่ ในตัวตลาดเก่าเป็นอย่างไร มีกิจกรรมเชื่อมโยงกันในพื้นที่ต่างๆอย่างไร รวมทั้งในบริเวณวัดหนองกลับ พื้นที่ใกล้เคียงและชุมชนโดยรอบ

 ๓  ในตัวตลาดที่สื่อสะท้อนพัฒนาการและความเป็นชุมชนหนองบัว มีอยู่ในปัจจุบันอย่างไร มีการริเริ่มเพื่อจัดการตนเองอย่างไรบ้างหรือไม่ อย่างไร ?

• การจัดการตนเอง การทำร้านค้าและแหล่งอยู่อาศัยในอดีตให้มีชีวิต การทำแหล่งให้ประสบการณ์และสร้างความบันดาลใจตามแหล่งต่างๆที่บูรณาการอยู่กับวิถีชีวิตดั้งเดิม เช่น ย่านตลาดเก่า ร้านตัดผมเก่าแก่ ร้านทำมีดและบัดกรี ร้านค้าส่งในอดีต ร้านถ่ายรูปเก่าแก่ ร้านขายยาเก่าแก่ อาคารและสถานที่ที่เป็นอดีตความเป็นมาของหนองบัว ร้านขายและตัดเย็บเสื้อผ้าในอดีต และอื่นๆ เหล่านี้ มีหรือไม่มีอยู่อย่างไร ศักยภาพและต้นทุนในปัจจุบันเป็นอย่างไร

 ๔  กิจกรรมความเคลื่อนไหว ที่เป็นบรรยากาศ วิถีชีวิตของหนองบัว และความประทับใจ ในห้วงเทศกาลระหว่างกุมภาพันธ์-เมษายน ๒๕๕๔ มีอะไรและเป็นอย่างไรบ้าง ?

• การบันทึกกิจกรรม ภูมิปัญญาและความสร้างสรรค์ ทุนศักยภาพและเครือข่ายภาวะผู้นำที่มีบทบาท วิถีการมีส่วนร่วมของคนท้องถิ่น การทำกิจกรรมเศรษฐกิจ การนำเอาผลผลิตและสิ่งของมาค้าขาย การสร้างสรรค์การแสดงออก ทั้งของคนท้องถิ่นและคนภายนอก ระบบบริการต่างๆของสังคม การเดินทางสัญจร การบริการ การจัดสภาพแวดล้อมและการมีส่วนร่วมด้วยตนเองของชาวบ้าน การดูแลสุขลักษณะ การปรับปรุงและดูแลสภาพแวดล้อม

 ๕  คนหนองบัว โดยเฉพาะคนุร่นใหม่ๆ ลูกหลานคนหนองบัว คนหนองบัวที่ไปอยู่ที่อื่นแล้วถือโอกาสกลับบ้านในช่วงเวลาดังกล่าว รวมทั้งศิษย์เก่าของสถานศึกษาต่างๆในหนองบัว ถือเป็นโอกาสทำอะไรกันได้บ้าง อย่างไร ?

• พลังความสร้างสรรค์ในคนที่มีอยู่เพื่อจัดการมิติสุขภาวะให้บูรณาการเข้าไปกับสิ่งที่มีอยู่แล้วของหนองบัว กลุ่มคน ทุนประสบการณ์ และทุนมนุษย์ เพื่อจัดการตนเองและสร้างพลังความเคลื่อนไหวต่างๆมีอยู่อย่างไร กลุ่มคนที่กลับบ้านในลักษณะต่างๆทำอะไรได้บ้าง ความสนใจทั้งส่วนตนและเป็นกลุ่มก้อนเป็นอย่างไร จะต้องมีปัจจัยส่งเสริมสนับสนุนอย่างไร กลุ่มศิษย์เก่าของสถานศึกษาต่างๆทำอะไรได้บ้าง องค์กรท้องถิ่น คนในตลาด กลุ่มไทยจีนและกลุ่มวัฒนธรรมย่อยต่างๆ ทำอะไรได้บ้าง ใช้โอกาสจากคนที่มีอยู่ให้ริเริ่มสิ่งต่างๆได้อย่างไรบ้างหรือไม่

 ๖  การเสริมสร้างพลังเครือข่ายการจัดการ รวมทั้งการผสมผสานเทคโนโลยีและวิธีจัดการสมัยใหม่เข้าไปช่วยคนท้องถิ่นในบ้านเกิด เช่น เครือข่ายสื่อสารและจัดการความรู้ในเวทีคนหนองบัว การจัดเวทีสร้างศักยภาพคน อปท และกลุ่มคน ที่เกี่ยวข้องกับการจัดงาน เป็นอย่างไร ?

• การผสมผสานการจัดการสมัยใหม่เข้ากับวิถีชุมชน การผสมผสานเครือข่ายจัดการสมัยใหม่เป็นอย่างไร เวทีคนหนองบัวทำอะไรได้บ้าง ใครเป็นผู้ริเริ่ม คิดและทำได้อย่างไร คนหนองบัวในต่างประเทศทำอะไรได้บ้างหรือไม่ อย่างไร และได้บทเรียนหรือวิธีคิดดีๆอย่างไร

นอกจากนี้ ก็สามารถหาประสบการณ์และร่วมกิจกรรมต่างๆทั้งของตนเองและของชุมชนไปโดยไม่ต้องมีประเด็นหรือกรอบจำกัดมุมมองไว้ล่วงหน้า แต่ให้ความลึกซึ้งใส่ใจ จริงใจ มีความเป็นธรรมชาติ เป็นตัวของตัวเอง เป็นชีวิตจิตใจ จากนั้นจึงนำมาคิดทบทวนในภายหลังต่อไป

  วิธีสร้างความรู้และช่วยกันบันทึกรวบรวม  

• ใช้ประสบการณ์ตนเองและตัวของเราเป็นเครื่องมือตามความสะดวก พื้นฐานที่สุดก็คือหากมีโอกาสได้กลับไปเยือนบ้านเกิดหนองบัวอีก ก็ช่วยกันดูและสัมผัสกิจกรรมต่างๆ อย่างให้ได้ความคิดและเห็นรายละเอียด ตลอดจนแง่มุม ความน่าสนใจ เท่าที่เรามีประสบการณ์ และสัมผัสให้ซาบซึ้งไปตามสบายๆ ใช้ประสบการณ์ตรง ความประทับใจ การได้เห็นและการได้ความซาบซึ้ง เป็นเครื่องมือบันทึกความทรงจำ เพื่อนำมาถ่ายทอดแบ่งปัน รวมทั้งหากมีโอกาสได้จัดเวทีถอดบทเรียนกัน ก็จะได้มีข้อมูลสำหรับปรึกษาหารือและระดมความคิดในเรื่องต่างๆกันต่อไป
• ถ่ายภาพนิ่งและภาพเคลื่อนไหว การถ่ายรูป ถ่ายวิดีโอ บันทึกและถ่ายเก็บรวบรวมไว้ก่อนเพราะเมื่อผ่านไปแล้วก็จะไม่มีโอกาสได้ศึกษาเรียนรู้กันอีก ซึ่งการมีประเด็นเหล่านี้ก็จะทำให้เรามีแนวคิดเป็นเครื่องมือสำหรับพัฒนาวิธีคิด วิธีมอง และช่วยในการหาจังหวะในการเก็บบันทึกข้อมูลกิจกรรมสังคมด้วยการถ่ายภาพที่ดี
• ข้อมูลจากผู้รู้และเรื่องราวจากการบอกเล่า การนั่งสนทนากับคนเฒ่าคนแก่และกลุ่มคนต่างๆที่เราสนใจและมีโอกาสพบปะ เช่น กลุ่มที่จัดกิจกรมต่างๆ เด็กและเยาวชน ผู้นำชุมชน กลุ่มจัดงานเทศกาลเจ้าพ่อเจ้าแม่หนองบัว
• สะสมสิ่งของและหลักฐานอ้างอิงที่มีความหมาย เช่น สินค้าและผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นที่สื่อสะท้อนชีวิตจิตใจของคนหนองบัว หรือบอกเล่าการปฏิสัมพันธ์ของชุมชนหนองบัวกับโลกภายนอก อาหาร เสื้อผ้าและศิลปะเครื่องแต่งกาย งานศิลปะ หัตถกรรมและงานฝีมือ ของเก่าที่บอกเล่าความเป็นมาของชุมชน เป็นต้น สิ่งเหล่านี้เป็นข้อมูลที่ดีสำหรับสร้างและบันทึกความรู้อย่างมีความหมายสำหรับชุมชน สามารถจัดแสดงและนำเสนอให้ผู้คนได้เห็น รวมทั้งง่ายสำหรับคนทั่วไป
• วาดรูป เขียนแผนที่ แผนภาพ เพื่อแสดงการกระจายตัวของกิจกรรมหรือสิ่งที่สนใจ ที่ตั้ง แแหลงดำเนินการ รวมทั้งการทำให้ผู้อื่นสามารถเห็นภาพได้

 ความรู้และเรื่องราวชุมชนที่เขียนขึ้นด้วยความรักและการมุ่งสร้างสิ่งดีงาม

จากนั้น ก็ช่วยกันนำมาบันทึกรวบรวมไปตามความถนัดและตามความสะดวก ผมเองก็จะทำไปด้วยเช่นกัน ขณะเดียวกัน ระหว่าง ๒-๓ เดือนนี้และหลังจากนี้ ผมก็ตั้งใจว่าจะลงไปจัดเวทีพูดคุยและถอดบทเรียนหน่วยงานและกลุ่มคนต่างๆที่พอเข้าถึงได้ ทั้งเพื่อหาข้อมูลและเตรียมคนให้พื้นที่เป็นกลุ่มย่อยๆตามเงื่อนไขหลากหลายของแต่ละกลุ่มคนก่อน ก่อนที่จะจัดเวทีเพื่อทำสิ่งต่างๆด้วยกัน โดยมีข้อมูลและเตรียมทักษะการมีส่วนร่วมที่ดีให้กันได้บ้างพอสมควร

ขอให้มีความสนุกและได้ทำสิ่งต่างๆ เพื่อหนองบัว และสังคมไทย รวมไปจนถึงคนหนองบัวในต่างประเทศ ก็ได้เป็นพลเมืองดี มีพลังความริเริ่มสร้างสรรค์ มีส่วนร่วมในการสร้างสุขภาวะและสิ่งดีๆ ในทุกแหล่งที่เราได้อยู่อาศัยและก่อเกิดนะครับ.