หลายบันทึก เป็นเรื่องราวที่เกี่ยวเนื่องกับโบราณสถาน   ปูนชนียสถาน ซึ่งเป็นสถานที่สำคัญที่มีอยู่คู่เมืองเกษตรสมบูรณ์ยาวนาน ...มาวันนี้ ขออนุญาตนำบันทึกที่เกิดจากการรวบรวมประวัติของ สามท่านคือ  อาจารย์ชัยคุณ  ธำรงรัตนศิลป์,ดร.สิทธิพร  ประวัติรุ่งเรือง และอาจารย์บังอร  โกศลปริญญานันท์ แห่งมหาวิทยาลัยนอร์ทกรุงเทพ ที่ได้จัดทำแผ่นพับ นำเสนอประวัติพระธาตุกุดจอก มาให้ทุกท่านได้รับรู้ประวัติความเป็นมาค่ะ

พระธาตุกุดจอก
ตั้งอยู่ที่ บ้านยางน้อย หมู่ที่  2 ตำบลบ้านยาง อำเภอเกษตรสมบูรณ์ 

จังหวัดชัยภูมิ

<<<<<<<<<<<

          ตามหลักฐานปรากฏในพงศาวดารลาวว่า ประมาณปีพุทธศักราช  1578  ก่อนที่ชนชาติขอมจะมามีอำนาจ  อาณาจักรล้านช้างได้แผ่ขยายอำนาจ มาปกครองพื้นที่ภาคอีสานจนถึงเขตเมืองละโว้  (ปัจจุบัน คือ เมืองลพบุรี) ชาวอาณาจักรล้านช้าง ได้นำเอาวัฒนธรรมประเพณีมาเผยแพร่  และประดิษฐานไว้ จะเห็น จากการก่อสร้างองค์พระธาตุกระจัดกระจายอยู่ทั่วไปในท้องที่อำเภอเกษตรสมบูรณ์

        พระธาตุกุดจอก  เป็นโบราณสถานที่เก่าแก่และสำคัญต่อ    ชาวอำเภอเกษตรสมบูรณ์ เป็นอย่างยิ่ง  มีอายุประมาณ  1,200  ปี   แต่เดิมมีองค์พระธาตุอยู่  3 องค์  คือ  องค์แรกมีความสูงประมาณ  15 เมตร  มีลักษณะคล้ายสถูป  บนยอดพระธาตุมีเศียรพญานาค  8 เศียร อยู่รอบทั้งแปดทิศ  ปัจจุบันชำรุดพังลงเหลือเพียงเศียรเดียวและมีพระพุทธรูปปางถวายเนตร  ประทับยืนทอดพระเนตรไปข้างหน้า  ด้วยพระอาการสำรวม  พระหัตถ์ทั้งสองห้อยลงมาด้านหน้าพระเพลาโดยพระหัตถ์ขวาซ้อนพระหัตถ์ซ้ายประดิษฐานอยู่ด้านใน สำหรับองค์ที่สองนั้นได้พังลงเหลือเพียงครึ่งเดียว  และองค์ที่สามซึ่ง ตั้งอยู่ด้านหลังองค์ใหญ่ได้ถูกพวกมิจฉาชีพขุดและทำลาย เพื่อค้นหาพระหรือวัตถุโบราณ
                          

          ประชาชนเรียกชื่อว่า   พระธาตุกุดจอก  เนื่องจากมีลำห้วยกุดจอกอยู่       ใกล้ ๆ ทางทิศเหนือ เดิมเป็นลำห้วยที่ยาวมีน้ำลึกมาก  เป็นที่อยู่อาศัยของจระเข้เผือกที่ดุร้าย  และฝูงจระเข้เป็นบริวารจำนวนมาก  ในด้านอภินิหารนั้น ผู้สูงอายุได้เห็นเหตุการณ์ เล่าว่า  หากผู้ใดพูดจาหรือแสดงกริยาอาการลบหลู่  หรือไม่เคารพจะมีอันเป็นไปทันที เช่น ฝูงจระเข้จะขึ้นมาจากลำห้วยรุมทำร้ายกัดฉีกกินเป็นอาหารบางครั้งเกิดมหัศจรรย์ กล่าวคือ มีลมหมุนพัดแรงคล้ายฝนตก น้ำท่วมบริเวณรอบ ๆ พระธาตุ  ผู้คนจึงพยายามหลบหนีตาย สักครู่หนึ่งเหตุการณ์ดังกล่าวก็จะหายไป  จึงรู้ว่าไม่มีฝนตกและน้ำท่วม  ทำให้ได้รับบาดเจ็บ

        ในอดีตและปัจจุบัน  ประชาชนที่อยู่ในหมู่บ้านบริเวณข้างเคียงศรัทธาเลื่อมใสมาก จะพากันหลั่งไหลมานมัสการพระธาตุกุดจอก จัดงานประเพณี สรงน้ำพระธาตุ ในวันขึ้น  15  ค่ำ เดือน  5 ของทุกปี โดยมิได้นัดหมายกัน   และชาวบ้านยางน้อย ได้จัดงานรักษาขนบธรรมเนียมไว้ทุกปี บางครั้งมีการจัดงานประจำปี  3 วัน  3 คืน มีมหรสพสมโภชยิ่งใหญ่มาก

     โบราณสถานมากมายหลายแห่งที่ถูกคนใจบาปทำลาย  แล้วอีกไม่นาน ...จะเหลือสิ่งใดให้ลูกหลานไทยได้ศึกษา ...วิงวอน...ช่วยกันอนุรักษ์ไว้ให้คงอยู่คู่ไทย...ตราบเท่านาน