ผมเชื่ออยู่อย่างแรงกล้าว่าเราต่างมีความมุ่งมาดปรารถนาที่จะทำสิ่งดี ๆ ให้กับสังคมเสมอ  ถึงแม้จะรู้อยู่แก่ใจว่าสิ่งที่อยากจะทำนั้น  ตัวเราเองก็อาจจะไม่มีความรู้ความจัดเจนในเรื่องดังกล่าวเลยแม้แต่น้อย  แต่กระนั้นสำหรับผมแล้ว -  ผมไม่เคยสิ้นหวัง  และไม่เคยท้อแท้จนต้องวางมือและหันเหหัวใจหนีหายไปจากสิ่งที่อยากจะทำ !

   <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">ล่าสุดเมื่อวันที่  10  เมษายนที่ผ่านมา  ผมเดินทางลงพื้นที่ชุมชนบ้านเม็กดำอีกครั้ง  โดยมีคณาจารย์และบุคลากรในมหาวิทยาลัยร่วมเป็นส่วนหนึ่งของการเดินทางไม่น้อยกว่า  6  ชีวิต</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">   </p><p>ก่อนการเดินทางร่วมสัปดาห์ผมประสานงานโดยตรงกับท่าน ผอ.ศักดิ์พงศ์  หอมหวล  (เม็กดำ 1)   เพื่อประชุมร่วมกับชาวบ้านเกี่ยวกับการแลกเปลี่ยนข้อมูลในเรื่องการอนุรักษ์ธรรมาสน์เสาเดียวและการอนุรักษ์ใบลานอันเก่าแก่ที่ถูกทิ้งร้างไว้บนศาลาวัดในชุมชนบ้านเม็กดำ</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p>   <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">ย้อนกลับไปเมื่อครั้งที่เคยได้สัญจรสู่พื้นที่เม็กดำ,  ผมมีโอกาสได้สัมผัสกับมรดกทางวัฒนธรรมของชุมชนทั้งสองอย่างชนิดที่แตะต้องด้วยมือและสัมผัสด้วยใจอย่างลึกซึ้ง  กอปรกับได้รับรู้ข้อมูลหลากเรื่องราวจากท่าน ผอ.ศักดิ์พงศ์ฯ ยิ่งเกิดแรงบันดาลใจที่อยากจะเป็นส่วนหนึ่งของการกระตุ้นเตือนให้ชุมชนได้ลุกขึ้นมาปกป้องและอนุรักษ์ทั้งสองสิ่งไว้อย่างจริงจัง</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p>   <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">ผมครุ่นคิดและวิตกอยู่ไม่น้อยกับกระบวนการที่จะต้องทำงานในเรื่องดังกล่าว  โดยเริ่มคิดว่าจะขับเคลื่อน หรือเริ่มต้นเกี่ยวกับเรื่องนี้อย่างไรบ้าง  และด้วยความสัตย์จริง -  ผมไม่มีความรู้ในเรื่องใบลานเลยแม้แต่น้อย – อ่านไม่ออก – บอกไม่ถูก  ตลอดจนไม่รู้แม้กระทั่งกระบวนการของการดูแลรักษาใบลาน !</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p>   </p><p>แต่เมื่อต้องเริ่มต้นลงมือทำ  ผมก็ไม่เคยหวาดหวั่นต่อสิ่งเหล่านั้น  ผมได้รับไฟเขียวให้ประสานงานกับโครงการอนุรักษ์ใบลานในภาคะวันออกเฉียงเหนือของมหาวิทยาลัยฯ อย่างเต็มที่ -  ลุยได้เต็มพิกัดเท่าที่ผมจะทำได้  และเป็นความโชคดีของผมที่หน่วยงานในสังกัดของมหาวิทยาลัยเห็นความสำคัญกระโจนลงมาช่วยเหลือผมอย่างเต็มเรี่ยวแรง</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">สิ่งที่เราต้องการให้เกิดขึ้นในชุมชนก็คือ…  การปลุกกระแสสำนึกของคนในหมู่บ้านให้ตื่นฟื้นขึ้นมาตระหนักถึงคุณค่าและความสำคัญในมรดกวัฒนธรรมของตนเอง  ซึ่งเราก็กำหนดวัตถุประสงค์ก้าวแรกอย่างกว้าง ๆ  คือ การประเมินดูว่าชุมชนมีความปรารถนาที่จะเรียนรู้และปกป้องในเรื่องใบลานของตนเองแค่ไหน.. มีใครในชุมชนที่มีความรู้ในเรื่องการอ่าน การเขียน หรือแม้แต่การอนุรักษ์บ้างหรือเปล่า !</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p>   <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">การเดินทางไปยังชุมชนเม็กดำในวันนั้น  จึงเป็นเสมือนการไปหยั่งวัดข้อมูลและสถานการณ์ทางชุมชนว่ามีองค์ความรู้และมีสำนึกของการหวงแหนใบลานอันเก่าแก่ของตนเองสักปานใด</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p>   <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">คณะของผมไปถึงจุดนัดหมายอันเป็นศาลาวัดในเวลาประมาณ 09.00  น.  ผู้เฒ่าผู้แก่ทั้งหญิงและชายเตรียมพร้อมอยู่อย่างน่านับถือ  อีกทั้งนิสิตของมหาวิทยาลัยที่มาฝังตัวอยู่ในหมู่บ้านตามโครงการ “เรียนรู้คุณธรรม  นำชีวิตพอเพียง”  ก็พร้อมเข้าสู่กระบวนการเรียนรู้นี้อย่างใจจดใจจ่อ</p>    <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">กระบวนการแห่งการเรียนรู้เริ่มขึ้น  เราแยกกลุ่มออกเป็น 2 กลุ่ม  โดยกลุ่มแรกแยกตัวไปเสวนาแลกเปลี่ยนในเรื่องธรรมาสน์เสาเดียว  ส่วนผมปักหลักอยู่ในวงเสวนาของเรื่องใบลาน</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p>   <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">เป็นที่น่าเสียดายว่าผู้เฒ่าผู้แก่ที่อาวุโสสุดของหมู่บ้านกลายกลับไม่สามารถให้ข้อมูลใด ๆ กับเราได้นัก -   ทั้งประวัติความเป็นมา, เรื่องราวที่จารึกในใบลาน,  หรือแม้แต่อื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง  เราก็ไม่สามารถรับรู้ได้จากปากคำประวัติศาสตร์ของชุมชน  </p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p>   </p><p>ผมได้เชิญให้บุคลากรของมหาวิทยาลัย  คือ อาจารย์สมัย  วรรณอุดร   ช่วยสะท้อนความรู้เกี่ยวกับใบลานให้นิสิตและชาวบ้านได้เรียนรู้ร่วมกัน   ซึ่งก็ถือว่าประสบความสำเร็จเกินคาด  </p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p>   <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">แต่สภาพของใบลานที่ถูกทิ้งร้างไม่ได้รับการอนุรักษ์อย่างที่ควรจะเป็นก็ยากยิ่งต่อการรวบรวมเป็นเรื่องเป็นราวได้ในเวลาอันสั้น  หลายชุดกรอบแห้ง ผุพังไม่เป็นชิ้นดี  หลายผูก แตกยับและเลือนรางไปไม่น้อย  แต่เท่าที่ทีมงานของเราเพียรพยายามจัดเก็บและรวบรวมเป็นชุดก็พอรับรู้ได้บ้างว่าใบลานเหล่านี้เป็นเรื่องเกี่ยวกับพระสูตร, โหราศาสตร์,  นิทานคำสอน  เป็นต้น</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p>   <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">จากนั้นก็ทำการสาธิตวิธีทำความสะอาดใบลาน, การห่อเก็บใบลาน,  รวมถึงการฝึกปฏิบัติโดยให้ชาวบ้านทั้งกลุ่มช้างน้าวและนักเรียนเม็กดำได้เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของการรักษาและอนุรักษ์ใบลาน  รวมถึงการมอบหมายให้นิสิตของมหาวิทยาลัยช่วยเป็นพี่เลี้ยงในการดำเนินการในส่วนที่เหลือให้แล้วเสร็จในช่วงบ่ายของวันนี้</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p>    </p><p>ก่อนเดินทางกลับผมแจ้งอย่างตรงไปตรงมาต่อชุมชนและท่าน ผอ.ศักดิ์พงศ์ ฯ (เม็กดำ 1)  ด้วยสุ่มเสียงอันจริงจังในทำนองที่ว่าผมยินดีช่วยเหลือทุกอย่าง  ขอเพียงอย่างเดียว  คือ  ชุมชนต้องจริงจังที่จะเป็นส่วนหนึ่งของสิ่งเหล่านี้อย่างจริงใจ  และถ้าพร้อมเมื่อไหร่ทางเรายินดีที่จะมาจัดอบรมการอ่านใบลานและอนุรักษ์ใบลานให้ชาวบ้านและนักเรียนของโรงเรียนเม็กดำอย่างไม่มีเงื่อนไข</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p>   <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">ผมมีความมุ่งมั่นอยู่อย่างเงียบ ๆ  ว่า  สักวันจะต้องประสานความร่วมมือมายังชุมชนเพื่อสร้าง “ห้องเรียนชุมชน..คนรักษ์ท้องถิ่น”  ให้เกิดขึ้นที่นี่ให้จงได้</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p>นั่นคือความฝันที่ผมอยากทำให้เป็นจริง  ถึงแม้จะเป็นกิจกรรมที่ผมไม่มีความรู้  ความสามารถและความจัดเจนในเรื่องดังกล่าว  แต่ก็พร้อมที่จะทุ่มเทแรงกายและแรงใจประสานรอบทิศเพื่อให้สิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นให้จงได้….    </p><p> </p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">พรุ่งนี้ผมจะเดินเรื่องอีกครั้งในมหาวิทยาลัย  …</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p>   <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">ผมเชื่อว่ายังมีคนที่จะช่วยผมอีกเยอะ  และขอเพียงอย่างเดียวเท่านั้น  คือ  ชุมชนต้องเป็นส่วนหนึ่งของเรื่องเหล่านี้อย่างจริงจัง และจริงใจ   </p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">เพราะนั่นคือ  หนทางเดียวที่จะทำให้มรดกทางวัฒนธรรมอันเป็นใบลานคงอยู่ในชุมชนสืบไปอย่างไม่รู้จบ</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p>