มีหลาย ๆ คนเคยถามผมว่าทำไมต้องเรียนหนังสือ ทำไมถึงต้องได้ปริญญา จบปริญญาตรีแล้วทำไมต้องเรียนปริญญาโท จบปริญญาโทแล้วทำไมต้องเรียนต่อปริญญาเอก แล้วก็มีหลาย ๆ ครั้งที่ผมเคยถามนักศึกษาว่าหนูจะเรียนปริญญากันไปทำไม และหลาย ๆ คำตอบที่ผมตอบและได้รับคำตอบมานั้นก็คือ "ผมและเขาอยากเป็นบัณฑิต"

บัณฑิตนั้นมีหลากหลายความหมาย หลากหลายระดับชั้น ที่จริงแล้วเป็นอย่างนั้นหรือไม่?

และสิ่งที่ผมพยายามทำอยู่ทุกวันนี้ก็เป็น "บัณฑิต" ในความหมายของอาจารย์ที่สอนผมไว้ ซึ่งผมพยายามปฏิบัติให้เป็นอย่างนั้นเสมอมา

บัณฑิตนั้นไซร้หมายถึงอะไร?

“บัณฑิต” คือผู้ที่ทำในสิ่งที่ "ถูกต้อง" มากกว่าการทำในสิ่งที่ “ถูกใจ”

สิ่งที่ถูกต้องมักจะไม่ถูกใจพาลชน

พาลชนแปลว่า คนที่จิตใจอ่อนแอ สิ่งที่ถูกใจมันมักจะไม่ถูกต้อง (พาละแปลว่าอ่อน)

จิตใจอ่อนแอเป็นไปตามอารมณ์ ไม่ใช้ปัญญาในการพิจารณา สิ่งที่ถูกต้องนั้นจะถูกใจบัณฑิต ราคะ คาโย โธสะคาโย โมหะคะโย ปริญญาเยื่อสันติ

แปลว่า ผู้ที่สิ้นไปจากราคะ สิ้นไปจากโทสะ สิ้นไปจากโมหะ

เรากล่าวว่า ผู้นั้นเป็นผู้จบปริญญา นั่นคือ "บัณฑิต "