ย้อนหลังไปเมื่อประมาณ 200 ปีเศษ เมื่อกรุงศรีอยุธยาเสียแก่พม่าพระเจ้าตากสินได้นำทหารในบังคับบัญชาตีฝ่าวงล้อมทหารพม่าหลบหนีออกจากกรุงศรีอยุธยา และกวาดต้อนครัวเรือนรายทางมาตั้งเมือง และค่ายทหารชั่วคราวขึ้นที่ตำบลโป่งตามุข เรียกว่าเมืองโป่งตามุข เป็นเมืองควบคุมหัวเมืองชายทะเล มีเจ้าเมือง ศาล และเรือนจำ สำหรับใช้เป็นที่ปกครองชำระคดีความ  โดยมีตัวเมืองตั้งอยู่บริเวณวัดโป่งตามุข ต.หนองหงษ์ ในปัจจุบัน
         ในสมัยนั้นมีพรานป่าคนหนึ่งชื่อ ทอง เป็นชาวอยุธยา ได้อพยพครอบครัวและญาติพี่น้องหนีพม่ามาตั้งภูมิลำเนาทำมาหากินเลี้ยงชีพในทางล่าสัตว์อยู่ที่หมู่บ้านเล็ก ๆ ริมคลองซึ่งแยกจากคลองบางปะกง (ปัจจุบันเรียกคลองพานทอง) ตรงระหว่างตำบลบ้านเก่ากับตำบลบางนางในปัจจุบัน และพร้อมกันนั้น นายพรานทองได้ทำหน้าที่เป็นจารชนสืบข่าวของข้าศึกถวายพระเจ้าตากสิน และได้รวบรวมกำลังเข้าร่วมกับพระเจ้าตากสินกอบกู้อิสรภาพขับไล่พม่า จนกรุงศรีอยุธยาเป็นเอกราชตามเดิม เมื่อเสร็จศึกสงครามแล้ว นายพรานทองจึงได้สร้างวัดขึ้นวัดหนึ่งห่างจากหมู่บ้านของตนไปทางทิศตะวันออกประมาณ 5 กิโลเมตร  ณ ริมคลองสายเดียวกัน ให้ชื่อว่า "วัดพรานทอง"  นัยว่าเพื่อเป็นการล้างบาปที่ตนเองมีอาชีพในทางล่าสัตว์ และได้อพยพครอบครัวมาประกอบอาชีพเป็นหลักฐานอยู่ในบริเวณใกล้วัดพรานทองนี้ชาวบ้านจึงเรียกหมู่บ้านนี้ว่า "หมู่บ้านพรานทอง" และเรียกคลองซึ่งแยกจากคลองบางปะกงว่า "คลองพรานทอง" ด้วย แต่ด้วยเหตุที่ชาวบ้านออกเสียงควบกล้ำ ร. ไม่ชัดเจน ฉะนั้นคำว่า "วัดพรานทอง"  "บ้านพรานทอง" และ "คลองพรานทอง"  จึงได้เพี้ยนเป็น "วัดพานทอง" "บ้านพานทอง" และ  "คลองพานทอง"  ดังในปัจจุบัน
             ต่อมาเมื่อประมาณ 70  ปีเศษนี้  ประชากรได้เพิ่มจำนวนหนาแน่นมากขึ้น จากคำบอกเล่าของผู้สูงอายุได้ความว่า สภาพพื้นที่ของอำเภอพานทอง  สมัยนั้น เป็นที่ราบลุ่มคล้ายท้องกะทะ เหมาะแก่การทำไร่นา มึคลองธรรมชาติจากอำเภอพนัสนิคม ผ่านหมู่บ้านท่าตะกูด หมู่บ้านพานทอง หมู่บ้านเก่า ถึงแม่น้ำบางปะกง ผลผลิตทางการเกษตรจาก อ.พนัสนิคม จะถูกขนส่งมาทางเรือในฤดูน้ำหลาก มารวมจุดพักขนถ่ายและซื้อขายที่หมู่บ้านท่าตะกูด ส่วนหน้าแล้งประชาชนจะส่งผลผลิตทางการเกษตรมาทางล้อเลื่อน ซึ่งมีลักษณะ
คล้ายเกวียนขนาดเล็ก ใช้วัว ควาย ลากจูง ซึ่งชาวบ้านเรียกล้อเลื่อนว่า "ตะกูด" และเรียกหมู่บ้านที่เป็นชุมชนทางการค้านี้ว่า "ท่าตะกูด" บ้านท่าตะกูดนี้อยู่ห่างจากบ้านพานทองไปทางทิศตะวันออกประมาณ 2 กิโลเมตร เมื่อมีประชากรเพิ่มมากขึ้นก็เริ่มมีโจรผู้ร้ายรบกวน ทำให้ประชาชนเดือดร้อน และมีความจำเป็นที่ประชาชนจะต้องติดต่อราชการมากขึ้น ทางราชการ  จึงตั้งที่ว่าการอำเภอขึ้น โดยอาศัยบ้านนางเชย  สุอังคะ ซึ่งตั้งอยู่ที่บ้านพานทอง เป็นที่ว่าการอำเภอชั่วคราว ต่อมาได้ย้ายไปอาศัยโรงบ่อนที่บ้านท่าตะกูดเป็นที่ว่าการอำเภอชั่วคราว และต่อมาได้ย้ายกลับมาตั้งทำการอยู่ที่เดิมอีก  โดยทางราชการ ได้ปลูกสร้างเป็นโรงไม้ขึ้น ใช้เป็นที่ว่าการอำเภอชั่วคราว  และเรียกชื่อว่า "อำเภอท่าตะกูด" จนถึงปี      พ.ศ.2451 จึงได้ปลูกสร้างที่ว่าการอำเภอถาวรหลังใหม่ขึ้น ณ ที่เดิม และพร้อมกันนี้ได้เปลี่ยนชื่ออำเภอใหม่เป็น "อำเภอพานทอง" สำหรับที่ว่าการอำเภอหลังปัจจุบันนี้ได้ย้ายมาตั้งเมื่อปี 2481

*  ด้านใต้  อำเภอบ้านบึง  อำเภอบ้านโพธิ์ (จังหวัดฉะเชิงเทรา)

*  ด้านตะวันออก  อำเอบางปะกง

*  ด้านเหนือ  อำเภอพนัสนิคม

*  ด้านตะวันออก   อำเภอเมืองชลบุรี

ด้านประชากร

1.  จำนวนประชากรทั้งสิ้น                  รวม 47,739   คน

2.  จำนวนประชากรชาย                     รวม 23,304   คน

3.  จำนวนประชากรหญิง                   รวม 24,435   คน

4.  ความหนาแน่นของประชากร        276.675  คน/ตร.กม.

ข้อมูลการปกครอง

   1.  ตำบล.......13.... แห่ง           2.  หมู่บ้าน....76.... แห่ง      

   3.  เทศบาล..2.....แห่ง              4.  อบต........11 ... แห่ง

การแบ่งเขตการปกครอง

อำเภอพานทอง  แบ่งเขตการปกครองออกเป็น  11  ตำบล

1.  ตำบลพานทอง

ประวัติความเป็นมา :  ตำบลพานทองตั้งขึ้นช่วงหลังปี พ.ศ. 2440-2475 (สมัยกรุงศรีอยุธยา) ประชาชนส่วนใหญ่พูดภาษาไทยกลาง นับถือศาสนาพุทธ ตั้งอยู่ในเขตปกครองของอำเภอพานทอง ประกอบไปด้วย 10 หมู่บ้าน แบ่งเขตการปกครองเป็นเทศบาลตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบล

สภาพทั่วไปของตำบล :  ลักษณะภูมิประเทศเป็นที่ราบลุ่มแอ่งกระทะ มีคลองน้ำไหลผ่านหลายสาย มีพื้นที่ทั้งหมด 21.36 ตารางกิโลเมตร

จำนวนประชากรของตำบล  จำนวนประชากรในเขต อบต. 4,106 คน และจำนวนหลังคาเรือน 1,535 หลังคาเรือน

2.  ตำบลหนองตำลึง

ประวัติความเป็นมา :  มีเรื่องเล่าต่อกันมาว่ามีพระรูปหนึ่ง เดินทางมาจากลาว รอนแรมมาถึงบ้านมะเขือ ขณะเดินทางมาได้ทำสตางค์ตกหายบอกว่าหนึ่งตำลึง ต่อมาพระองค์นี้ได้มาจำพรรษาที่วัดซึ่งได้สร้างขึ้นพร้อมกับชาวบ้านชื่อว่า วัดหนองตำลึง ซึ่งเป็นวัดที่มีอยู่จนปัจจุบันนี้ และชาวบ้านจึงพร้อมใจกันตั้งชื่อตำบลว่า “ตำบลหนองตำลึง” ซึ่งเพี้ยนมาจาก “หนึ่งตำลึง”

สภาพทั่วไปของตำบล :  เป็นที่ราบลุ่มดินปนทราย พื้นที่เหมาะแก่การทำการเกษตร

จำนวนประชากรของตำบล :  จำนวนประชากรรวมทั้งสิ้น 7,411 คน แยกเป็นชาย 3,625 คน หญิง 3,786 คน

3.  ตำบลมาบโป่ง

ประวัติความเป็นมา :  ก่อนที่จะมีการตรวจพระราชบัญญัติสภาตำบล และองค์การบริหารส่วนตำบล พ.ศ.2537 คณะกรรมการสภาตำบลมาบโป่งได้อาคารศูนย์พัฒนาตำบลซึ่งสร้างโดยงบประมาณของกรมการพัฒนาชุมชนเป็นที่ทำการสภาตำบล อาคารศูนย์พัฒนาตำบลดังกล่าวนอกจากใช้เป็นที่ทำการสภาตำบลแล้วยังใช้เป็นศูนย์ข้อมูลประจำตำบล ศูนย์ฝึกอาชีพที่อ่านหนังสือพิมพ์ประจำหมู่บ้าน ศูนย์เยาวชนตำบล เป็นเอนกประสงค์ เมื่อมีพระราชบัญญัติสภาตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบล พ.ศ.2537 ได้พิจารณาให้ยกฐานะเป็น อบต. สำหรับภาระกิจหน้าที่ของ อบต. ที่ทำการองค์การบริหารส่วนตำบลมาบโป่ง ประกาศใช้สภาตำบลมาบโป่ง ดังนั้นเพื่อเตรียมความพร้อม สิ่งแรกคือการสร้างอาคาร

สภาพทั่วไปของตำบล :  เขต อบต.มาบโป่งเป็นที่ราบลุ่มประกอบด้วยความอุดมสมบูรณ์ ซึ่งมีพื้นที่กว้างยาว

จำนวนประชากรของตำบล :   จำนวนประชากรในเขต อบต. 4,471 คน และจำนวนหลังคาเรือน 1,497 หลังคาเรือน

ประวัติความเป็นมา :  ตำบลหนองกะขะแยกมาจากตำบลมาบโป่ง ชาวบ้านมีอาชีพทำนามาแต่ดั้งเดิม (ประมาณ 100 ปีก่อน) แต่ไม่ได้ผลมากนัก เพราะพื้นที่เป็นที่ลุ่มมีน้ำมาก การสัญจรใช้เกวียนเป็นพาหนะในการเดินทาง เมื่อปี 2496 มีถนนตัดผ่านไปอำเภอท่าตะกูด (อำเภอพานทองปัจจุบัน) จึงได้แบ่งพื้นที่ตำบลมาบโป่งออกเป็นตำบลหนองกะขะอีกตำบลหนึ่ง มีพื้นที่ 52,625 ไร่ ปัจจุบันแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 5 หมู่บ้าน

สภาพทั่วไปของตำบล :  พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ลุ่มเหมาะแก่การทำการเกษตร มีลำคลองหลายสาย มีดงตาลขึ้นมากมาย ชาวบ้านจึงมีอาชีพขึ้นต้นตาลและทำน้ำตาลขายเป็นอาชีพเสริม ประกอบกับพื้นที่เป็นแหล่งดินเหนียวที่ดีเหมาะสำหรับทำอิฐ จึงมีโรงงานอิฐในพื้นที่หลายโรง

จำนวนประชากรของตำบล :   จำนวนประชากรทั้งสิ้น 3,488 คน แยกเป็นชาย 1,671 คน เป็นหญิง 1,817คน

5.  ตำบลหนองหงษ์