ฃ และ ฅ พยัญชนะไทยที่น่าสงสาร 

               ผมหยิบหนังสือลายสือไท ๗๐๐ ปี  ของศาสตราจารย์กำธร สถิรกุล มาอ่าน แล้วก็นึกถึงการที่มีนักอนุรักษ์บางคน พยายามจะนำ ฅ กลับมาใช้อีก เช่นใช้เขียนคำว่า ฅน 

เอ็ดวิน ฮันเตอร์ แมคฟาร์แลนด์ ดัดแปลงมาจากเครื่องพิมพ์ดีดของโรงงานสมิทพรีเมียร์ แต่อักษรไทยมีมากกว่าอักษรฝรั่ง ไม่สามารถบรรจุอักษรทั้งหมดลงในแท่นพิมพ์ดีดได้ครบ จึงตัดพยัญชนะออก ๒ ตัว คือ ฃ และ ฅ

                อย่างไรก็ตามในสมัยรัชกาลที่ ๖ ตัว ฃ และ ฅ ก็ได้มีโอกาสใช้อย่างแพร่หลายอีก จนมาถึงในสมัยต้นรัชกาลที่ ๗ ปี พ.ศ.๒๔๗๐ ได้มีการยกเลิกการใช้ ฃ และ ฅ  ดร.นันทนา ด่านวิวัฒน์  ท่านบอกว่าการยกเลิกนั้นไม่ได้กล่าวถึงที่มาของการยกเลิก ฃ และ ฅ เพียงสันนิษฐานว่า เนื่องจาก ปทานุกรม ที่กระทรวงธรรมการ(ถ้าสมัยนี้ก็คือกระทรวงศึกษาธิการ) จัดพิมพ์ออกมาเป็นครั้งแรก ในปี พ.ศ.๒๔๗๐ ได้อธิบายไว้เมื่อถึงหัวข้อ ตัวฃ และ ฅ ว่า ๒ ตัวนี้เลิกใช้แล้ว แถม ไม่ได้เก็บคำศัพท์ใดๆที่ใช้ ฃ และ ฅ ไว้ในปทานุกรม นั้นเลย

                แต่ยังโชคดีที่ตำราเรียนของกระทรวงศึกษาธิการ ยังคงมี ฃ และ ฅ มาตลอด แต่การใช้ค่อยๆหมดไป คำศัพท์ในพจนานุกรมของราชบัณฑิตยสถาน ก็ได้ตัดคำศัพท์ที่เคยใช้ ฃ และ ฅ ในสมัยรัชกาลที่ ๖ ออกแล้วใช้ ข และ ค แทนที่

                เรื่องเครื่องพิมพ์ดีดนั้น ในตอนเริ่มแรกได้ตัด ฃ และ ฅ ดังที่เล่ามาข้างต้น แต่ต่อมาก็ได้ปรับปรุงเอา ฃ และ ฅ ไปใส่เครื่องพิมพ์ดีดจนครบ แต่ต่อมา ก็ได้ตัด ฃ และ ฅ ออกจากพิมพ์ดีดไปหมด

                ทีนี้เราคงอยากทราบกันว่า ตัวฃ และ ฅ  เคยใช้เขียนคำใดบ้าง ท่านผู้เขียนหนังสือ ยกตัวอย่างคำที่เคยผ่านตาไว้ดังนี้

ตัวอย่าง ฃ  พบในคำว่า เฃตร์ ฃ้า ฃวด ฃำ ฃาว เกรงฃาม ฃอบฃัณฑสีมา ปีฃาร

ตัวอย่าง ฅ พบในคำว่า ฅน ฅาดคะเน ฅำ

                มีคนสงสัยว่า พ่อขุนรามคำแหงประดิษฐ์อักษรมาทำไมมากมายเสียงซ้ำๆกัน เรื่องนี้ผมเคยเรียนภาษาศาสตร์เชิงประวัติ เชื่อว่า ข กับ ฃ และ ค กับ ฅ ออกเสียงไม่เหมือนกัน เช่นการกักลมในลำคออาจต่างกัน แต่คงเป็นความมักง่ายของคนไทยยุคหลังๆมา จึงออกเสียงเหมือนกันไปหมด