การปฏิรูปการศึกษา คือ การปรับระบบกระบวนการคิดทางการศึกษาไปสู่แนวใหม่  และนำความคิดที่ได้ไปสู่การปฏิบัติ ได้แก่  การปฏิรูปการเรียนรู้และระบบการจัดการเพื่อการเรียนรู้  ทำให้แต่ละคนสามารถพัฒนาให้รู้วิธีการเรียนรู้  ไม่ใช่แค่การท่องจำ  และไม่ใช่เรียนรู้เพียงเฉพาะในห้องเรียนเท่านั้นแต่ต้องเรียนรู้จากสิ่งแวดล้อมภายนอกด้วย

การเรียนรู้  เป็นกระบวนการที่หล่อหลอมดัดแปลงพฤติกรรมทั้งภายในและทั้งภายนอก  ไม่ว่าจะเป็นการรับรู้  การสะสมความรู้ และพฤติกรรม  ซึ่งการศึกษาเป็นสิ่งที่ทำให้มนุษย์ผ่านกระบวนการเรียนรู้  เพื่อนำไปประยุกต์ใช้กับการดำเนินชีวิตในสังคมความรู้หรือองค์ความรู้  เป็นความเข้าใจในการเชื่อมโยงประสบการณ์กับสภาพแวดล้อมผ่านกระบวนการเรียนรู้ โดยเรียบเรียงออกมาในรูปภาษาสื่อสาร  เพื่อความสะดวกในการสื่อสารและถ่ายทอดความรู้ไปยังผู้อื่น  ซึ่งความรู้นั้นไม่เพียงแต่เป็นความรู้ที่วิทยาศาสตร์ยอมรับเท่านั้น  แต่รวมถึงการเชื่อมโยงของสรรพสิ่งทั้งหมดในจักรวาลนี้  ทั้งสิ่งที่สัมผัสได้และสิ่งที่นอกเหนือจากจินตนาการของมนุษย์

การจัดการศึกษา  คือ  การจัดทำสื่อเนื้อหาความรู้  สร้างสถานการณ์การเรียนรู้ต่าง ๆ  จัดหาเครื่องมือและอุปกรณ์  พร้อมทั้งแนวความเชื่อว่าจะจัดการกับสื่อและเครื่องมือที่เตรียมไว้กับผู้เรียนอย่างไร  และมีวิธีการประเมินวัดผลหลังจากการจัดการศึกษาว่าผู้เรียนบรรลุวัตถุประสงค์มากน้อยเพียงใด  ซึ่งทฤษฎีการจัดการศึกษานั้นมีหลากหลายทฤษฎี  ซึ่งส่วนใหญ่จะมาจากแถบประเทศตะวันตก แต่ในทางปฏิบัติผู้สอนก็อาจจะไม่นำวิธีนั้นมาใช้เสมอไป   หรืออาจจะใช้มากน้อยต่างกันขึ้นอยู่กับความพร้อมในด้านต่าง ๆ   บางครั้งผู้สอนอาจคิดค้นเพิ่มเติมด้วยวีการของตนเองซึ่งทฤษฎีทางการศึกษา ได้แก่

ทฤษฎี Behaviorism   เป็นการสอนให้เด็กเรียนแบบท่องจำ  มักวัดผลจากพฤติกรรมที่เด็กแสดงออกในขณะนั้น   ทำให้มีจุดอ่อน  เพราะเป็นการลดทอนการเรียนรู้  ไม่รู้จักสร้างวิธีคิดหรือองค์ความรู้ด้วยตนเอง 

ทฤษฎี  Constructivism  เป็นการเรียนรู้แนวใหม่ที่เน้นให้ผู้เรียนมีกระบวนการเรียนรู้  สร้างความรู้ด้วยตนเอง  โดยทุกคนต้องมีทักษะ และความคิดรวบยอดอยู่ในตัว  เพื่อใช้สร้างองค์ความรู้  โดยวิธีสร้างเงื่อนไข  โดยดูว่าบรรยากาศและเงื่อนไขอย่างไรที่เด็กจะเกิดกระบวนการเรียนรู้  และสร้างความรู้

ทฤษฎี  Holistic  เป็นทฤษฎีที่ใช้ในการสอนภาษา  โดยสอนแบบวิธีธรรมชาติ  คือเรียนในสิ่งที่ผู้เรียนสนใจก่อน  นั่นคือ  การฟังและการพูดก่อนที่จะเข้าเรียนอ่านและเขียน ส่วนคำศัพท์ก็จะเรียนคำศัพท์ที่เกี่ยวข้องกับผู้เรียนมากที่สุด 

นับตั้งแต่เริ่มการศึกษามวลชนโดยรัฐ   การถ่ายทอดความรู้ในระบบการศึกษาถูกเปลี่ยนจากกระบวนการมาเป็นประมวลผลข้อมูลชุด  ต่างส่งผลกระทบต่อญาณวิทยาของคนไทย  ดังนั้นหากจะปฏิรูปการศึกษา  สิ่งแรกคือ ควรจะปรับเปลี่ยนระบบญาณวิทยาของคนไทยให้เห็นความสำคัญของกระบวนการน้อยกว่าชุดข้อมูล  โดยไม่มัวแต่โทษการศึกษาไทยเน้นการท่องจำมากกว่าการคิด.........................       

 ที่มา : พรพิไล  เลิศวิชา.มัลติมีเดียกับโรงเรียนในศตวรรษที่ 21,พิมพ์ครั้งที่1.กรุงเทพฯ:2544