ลดความเหลื่อมล้ำสิทธิการเมืองแบบอินเดีย

เมื่อวันก่อนผมได้ไปชมวีดีโอ ปชส.เกี่ยวกับการเลือกตั้งของอินเดีย เป็นช่วงของการเลือกตั้งทั่วไปในอินเดียที่กำลังเข้มข้นและใกล้จะเสร็จสิ้นและรู้ผลในอีกไม่กี่วันข้างหน้า จึงขอนำเรื่องมาเล่าแบบชาวบ้านๆ เพื่อที่จะได้เห็นภาพความยิ่งใหญ่ของอินเดีย

นอกจากบทบาทในเวทีโลกที่เด่นในระดับเดียวกับมหาอำนาจอื่นๆ แล้ว อินเดียยังได้ชื่อว่าเป็นประเทศประชาธิปไตยที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของโลกด้วย มาดูกันว่ามีประเด็นอะไรกันบ้าง

ผู้มีสิทธิ์เลือกตั้ง 714 ล้านคน ศูนย์เลือกตั้ง 828000 แห่ง อุปกรณ์อิเลคโทรนิคสำหรับการลงคะแนน 1.37 ล้านชุด และใช้เจ้าหน้าที่ดูแล 5.5 ล้านคน ทั้งหมดนี้เพื่อเลือกคนเป็นผู้แทนทางการเมืองของประชาชน จำนวน 543 คน

เป็นเรื่องที่น่าทึ่งและเหลือเชื่ออีกเรื่องหนึ่งของอินเดียที่สามารถจัดการการลงคะแนนของคนจำนวนมากขนาดนี้ได้อย่างเรียบร้อย ไม่มีปัญหา รายละเอียดของการเลือกตั้งของอินเดีย จะไม่นำมากล่าว ณ ที่นี้ เพราะหาอ่านกันได้เอง แต่ที่จะพูดตรงนี้มี 2 ประเด็น

คือความคิดที่จะจัดการเลือกตั้งให้เป็นประชาธิปไตยที่สุดของอินเดียเป็นประเด็นที่น่าสนใจและชื่นชมยิ่งนัก รวมทั้งประเด็นที่มองเห็นศักยภาพของไอที ว่าจะช่วยลดปัญหาและอุปสรรคต่างๆ ของผู้มาลงคะแนน ก็เป็นอีกประเด็นหนึ่งที่น่าทึ่ง ถือเป็นการลดความความเหลื่อมล้ำในการใช้สิทธิทางการเมืองที่ชัดเจนที่สุด โดยใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัย เรียกว่าด้วยอุปกรณ์และระบบอิเลคโทรนิคที่ใช้ แม้ศุนย์การเลือกตั้งที่ห่างไกลใดจะมีคนมาลงคะแนนไม่กี่คน ก็สามารถจัดการเลือกตั้งได้อย่างมีประสิทธิภาพและน่าอัศจรรย์

ด้วยระบบการจัดทำบัตรสำหรับผู้ลงคะแนน Elector’s Photo Identity Cards (EPIC) มีภาพถ่ายประจำตัว คนอินเดียจำนวนมากที่ไม่มีบัตรประจำตัวแต่สำหรับบัตรผู้ลงคะแนนจะมีกันแทบทุกคน ด้วยระบบและอุปกรณ์อิเลคโทรนิคที่คิดค้นมาเพื่อการนี้ (EVM) หรือ E-Voting นัยว่าเพื่อป้องกันการโกงการลงคะแนนได้ผล

ผู้ลงคะแนนจะสามารถกดสัญญลักษณ์ของพรรคที่ตนจะลงคะแนนรวมทั้งผู้สมัครที่ตนชื่นชอบได้โดยง่ายเหมือนกับการไปกดเงินจากตู้เอทีเอ็มก็มิปาน หลังจากกดแล้วจะได้รับสลิปมา 1 แผ่น ผู้ที่ลงคะแนนแล้วก็จะถูกป้ายหมึกชนิดพิเศษที่เล็บนิ้วว่าลงคะแนนแล้วโดยหมึกจะติดอยู่นานเป็นสัปดาห์ สะดวกรวดเร็วจริงๆ มีเกร็ดเรื่องเล็บว่า ไม่ได้เจาะจงว่าต้องเป็นเล็บใด สตรีอินเดียจึงนิยมให้ป้ายเล็บในนิ้วมือต่างๆ ตามชอบใจ และกลายเป็นกระแสเหมือนกัน

นึกทบทวน เหตุผลต่างๆ มารวมกันว่าทำไมจึงเกิดระบบการลงคะแนนที่ทันสมัยในอินเดียทุกวันนี้ ผมลองนึกเล่นๆ มีดังนี้

ประเทศที่มีขนาดใหญ่เป็นอนุทวีป

ประชากรมีขนาดใหญ่นับพันล้าน

ประชากรมีความแตกต่างและหลากหลายและอยู่กระจายกันทั่วประเทศ

อินเดียเก่งทางด้านไอที สามารถคิดระบบเองได้

ความมุ่งมั่นที่จะให้สิทธิ์ทางการเมืองนี้แก่ประชาชนผู้มีสิทธิ์อย่างกว้างขวางที่สุด ประเด็นนี้เรียกว่ามุ่งมั่นที่จะลดความเหลือมล้ำในเรื่องสิทธิ์ทางการเมืองที่ชัดเจนมาก

มุ่งมั่นที่จะเป็นสังคมที่เป็นประชาธิปไตยให้ดีที่สุด

อินเดียสามารถทำในสิ่งที่ประเทศอื่นทำไม่ได้ ฯลฯ

ฟังดูเหมือนผมรับจ้างเขียนเชียร์อินเดียเหลือเกิน แต่ขอเรียนว่าไม่มีการรับจ้างแน่นอน รู้สึกอย่างไรก็เขียนเช่นนั้น

สิ่งที่แสดงให้เห็นก็คือแม้มีปัญหา ใหญ่หลวงเพียงใด ก็หาทางแก้ไขไปได้ แม้ต้องจัดให้คน 714 ล้านคนลงคะแนนในช่วงเวลาจำกัด ก็หาทางจนได้รูปแบบที่พอใจและทันสมัย

นี่คือคนอินเดีย คิดแบบอินเดีย ได้แต่หวังว่าเมืองไทยบ้านเราจะดูเป็นตัวอย่างและนำสิ่งดีๆ ไปพิจารณาใช้ประโยชน์บ้าง