ยาไล่ผี
สวัสดีครับ..เมื่อวานนี้ผมไปตรวจคนไข้ที่ปางส้าน เป็น PCU ที่อยู่ในอำเภอแม่สอด ไกลหน่อยครับประมาณ 20 กม. จากแม่สอด บนทางหลวง แม่สอด-ตาก
คุณยายจันทร์เป็นคนไข้ประจำของผมที่บ้านอยู่หน้า PCU มีปัญหาเรื่องถุงลมโป่งพองและนอนไม่หลับมาเป็นเวลานานหลายปี มาช่วงหลังเริ่มมีปัญหาได้ยินเสียงคนมาเรียกชื่อ...แกเริ่มกลัว คนไข้ไปตรวจที่ รพ. ได้รับการวินิจฉัยว่ามีสมองเสื่อม และมาตรวจที่ผมครั้งนี้ด้วยเรื่องเหนื่อย
ผมตรวจร่างกายพบว่ามีหลอดลมตีบ ก็พ่นยาให้และคุยถึงเรื่องที่มีหูแว่ว
ยายจันทร์ "มันมาฮ้องเรียกแม่หลวงติ๊ก ๆ" (แปลว่ามีเสียงมาเรียก..บ่อย ๆ)
ผม "แม่หลวงยะจะได..."(แล้วยายทำยังไง)
ยายจันทร์ "แม่หลวงบ่อู้กับมัน..." (ยายไม่คุยกับมัน)
ผม "กลัวว่า" (กล้วไหม?)
ยายจันทร์ "บ่..แต่รำคาญจั๊ดนัก" (ไม่กลัวแต่รำคาญ)
ผม "เสียงนั้นบ่ใจ่มีตัวตน...มันเกิดจากสมองเฮาทำงานผิดปกติ๊ เป็นโรคสมองเสื่อม...แม่หลวงบ่ใจ๋ผีบ้า"(เสียงนั้นไม่ได้มีตัวตนแต่เกิดจากสมองของแม่เสื่อม...แม่หลวงไม่ได้บ้า)
ยายจันทร์ "ยะจะไดดีหมอ" (ทำยังไงดีหมอ)
ผม " รพ. เปิ่นหื้อยาไล่ผีมาตวย...ยานี้ทำหื้อเสียงเบาลง...แล้วหมอจะนัดมาอู้กันกุสัปดาห์"
ผมคุยกับลูกสาวคนไข้เรื่องโรคและความเจ็บป่วยว่า คนไข้มีสมองเสื่อม+ช่วงนี้มีโรคถุงลมโป่งพองกำเริบที่กระตุ้นสมองเสื่อม (dementia) และอาจมีสับสนได้ (delirium)
ผมจบด้วยการเขียนที่ซองยา hadol ขนาดต่ำ 0.5 มิลลิกรัม เพื่อให้คุณยายและญาติเข้าใจและบอกให้คนไข้และญาติเข้าใจว่าอาการดังกล่าว "คนไข้ไม่ได้แกล้งทำและอาจจะแก้ไขให้เบาบางได้"
ความต่างของหมอเวชศาสตร์ครอบครัว กับแพทย์สาขาอื่น ตรงที่เรา คือ ผู้จัดการสุขภาพ... ไม่ว่าเขาจะป่วยเป็นอะไร...แต่ concept คือ เขาเป็นคนไข้ของเรา+เราคือผู้จัดการส่วนตัวด้านสุขภาพของคนไข้ (hollistic+comprehensive care base on pt.-doctor long-standing relationship)
ผมวางแผนว่า "ถ้าไม่ดีขึ้นอาจต้องไปดูประวัติจาก รพ. ว่าเขาตรวจหาสาเหตุอย่างไรบ้าง และอาจประสาน med กับ จิตแพทย์ เพื่อร่วมดูแลต่อไป" (co-ordination care)
ความเห็น (9)
อ๋อ มันเป็นแบบนี้นี่เอง
ระบบสารสนเทศทางสุขภาพ ที่อยู่ใกล้มือใกล้ใจแพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว เป็นเช่นใดหนอ? บทบาทผู้จัดการส่วนตัวด้านสุขภาพ จะได้มีพลังปรากฏแก่สังคมมากกว่านั้
ของคุณครูโย่งที่แวะมาเยี่ยมครับ
ขอบคุณสำหรับคำถามของอาจารย์หมอสิอิฐครับ..ผมไม่ค่อยเข้าใจคำถามนักนะครับ
สิ่งที่ทรงพลังอำนาจที่สุดที่หมอเวชศาสตร์ครอบครัวใช้เพื่อทำงานจนเป็นที่ประจักษ์ของสังคม หาใช่เทคโนโลยีใด..หากแต่ใจที่ทำงาน+team ที่ดี
การทำงานแม้จะเล็กน้อยและค่อยเป็นค่อยไป...รักษาทีละคน...ดูทีละครอบครัว...ประสานกับชุมชน...ใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมกับกาลสมัย...ครองใจคนได้ก็จะได้งาน...เมื่อครองงานได้ก็จะเป็นที่ประจักษ์เองครับ
มาร่วมชื่นชม
และขอขอบคุณแทนเด็กๆ ที่บ้านไร่และอ่าวมะขามป้อมด้วยครับ
ถ้าไม่รังเกียจและมีเวลาพอ
ช่วยติวทางไกลต่อด้วยนะครับ
เปิดมุมมองนอกตำราให้เด็กๆ
ขอบคุณอีกครั้งครับ
Hi Jan yim
It's my pleasure.
การดูแลเขา
คือการผสมผสาน
ไม่ใช่การแบ่งแยก
ไม่เชื่อตามความเชื่อของเขา
มีหลายครั้งค่ะที่ คนไข้ขอกลับไปไล่ผี
ถ้ารักษาไม่ดีขึ้น
และเคยมี ที่คนไข้มากด้วยปลุกไม่ตื่น testแล้วไม่มีmalingering
หมอทำได้แค่นอนobserve
แล้วญาติเอาพระมาแขวน
ตื่นลุกขึ้นมาทันทีเห็นกับตาเลยค่ะ
อีกวันก็กลับบ้านได้เลย
ตอนสรุปchartยังงงเลยว่า
diag อะไรดี
treatment ล่ะ
ขอบคุณที่มีข้อคิดดีๆอีกครั้งค่ะ
สวัสดีครับติ่มซำ
พี่ว่าต้องมาดูระบบคิดของบุคคลากรทางการแพทย์เหมือนกันว่า.....เราคิดแปลกแยกจากคนไข้เราหรือเปล่า
เพราะจริงๆ แล้วในสังคมเขามีระบบคิดที่มีรากฐานมาจากวิถีชีวิต....หากเราไม่เข้าใจวิธีคิด....ไม่เข้าใจว่าขเอยู่ยังไง....เขาทุกข์อย่างไร....เขาแก้ปัญหากันอย่าไรด้วยตัวเอง...เราใช้ความคิดของเราเป็นใหญ่ และส่วนใหญ่เราก็คิดว่าเราถูกเสมอ
"ผี" ก็เป็นอีกตัวอย่างที่ชาวบ้านใช้อธิบายสิ่งที่เขาเป็นจากอาการจิตเวช "ถ้ามัวไปเถียงกันเรื่อง terminology เมื่อไหร่จะได้รักษาซักที.....การที่เรายอมรับ ผีของเขา ก็เท่ากับเรายอมรับฟังความเห็นของเขา การรักษาก็ง่ายขึ้น.....คนไข้รายนี้ยังมารักษากับพี่เมื่อศุกร์ที่ผ่านมา...อาการหูแว่วดีขึ้นหลังกินยา....คนไข้บอกว่า รู้งี้มาให้หมอไล่ผีตั้งนานแล้ว"
เรื่องนี้โดนมากๆ ครับ แต่ถ้าที่อีสาน ใช้ัอักษรขอม จะ ดูขลังกว่าครับ
555
ปล.ปัจจุบัน ผมเขียนอักษรขอมได้บ้างแล้ว 666
สงสัยแถวแม่สอดถ้าจะให้ขลังต้องใช้ภาษากระเหรี่ยงครับ :)