วิธีสอนแบบอริยสัจ 4  มีขั้นตอนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน 4 ขั้นตอน ดังนี้

                1.  ขั้นกำหนดปัญหา  หรือขั้นทุกข์  ครูช่วยนักเรียนให้ได้ศึกษาพิจารณาดูปัญหาที่เกิดขึ้นด้วยตัวเอง  ด้วยความรอบคอบ  และพยายามกำหนดขอบเขตของปัญหา  ซึ่งนักเรียนจะต้องคิดแก้ไขให้ได้

                2.  ขั้นตั้งสมมติฐาน  หรือขั้นสมุทัย 

                                ก. ครูช่วยนักเรียนให้ได้พิจารณาตัวเองว่าสาเหตุของปัญหาที่ยกขึ้นมากล่าวในขั้นที่  1  นั้นมีอะไรบ้าง

                                ข.  ครูช่วยนักเรียนให้เกิดความเข้าใจว่า  ในการแก้ปัญหาใด ๆ นั้นจะต้องกำจัดหรือดับที่ต้นตอ  หรือแก้ปัญหาเหล่านั้น

                                ค.  ครูช่วยนักเรียนให้คิดว่าในการแก้ที่สาเหตุนั้น  อาจจะกระทำอะไรได้บ้าง  คือให้กำหนดสิ่งที่กระทำเป็นข้อ ๆ ไป

                3.  ขั้นการทดลองและเก็บข้อมูล  หรือขั้นนิโรธ

                                ก. ขั้นทำให้แจ้ง  ครูต้องสอนให้นักเรียนได้กระทำหรือทำการทดลองด้วยตนเองตามหัวข้อต่าง ๆ ที่ได้กำหนดไว้ในขั้นที่  2 ข้อ ค.

                                ข.  เมื่อทดลองได้ผลประการใด  ต้องบันทึกผลการทดลองแต่ละอย่าง  หรือที่เรียกว่าข้อมูลไว้เพื่อเพื่อพิจารณาในขั้นต่อไป

                4.  ขั้นวิเคราะห์ข้อมูล  และสรุปผล  หรือ ขั้นมรรค

                                ก.  จากการทดลองกระทำด้วยตนเองหลาย ๆ อย่างนั้น  ย่อมจะได้ผลออกมาให้เห็นชัด  ผลบางประการชี้ให้เห็นว่า  แก้ปัญหาได้บ้าง  แต่ไม่ค่อยชัดเจนนัก  ผลที่ถูกต้องชี้ให้เห็นว่าแก้ปัญหาได้แน่นอนแล้ว  และได้บรรลุจุดหมายแล้ว  ได้แนวทางหรือข้อปฏิบัติที่เราต้องการแล้ว  เหล่านี้หมายความว่า  จะต้องวิเคราะห์และเปรียบเทียบข้อมูลที่ได้บันทึกไว้ในขั้นที่  3  ข้อ ข. นั้น จนแจ่มแจ้งว่าทำอย่างไรจึงจะแก้ปัญหาที่กำหนดในขั้นที่  1  ได้สำเร็จ

                                ข.  จากการวิเคราะห์ดังกล่าวนั้น  จะทำให้เห็นว่าสิ่งใดแก้ปัญหาได้จริง  ต่อไปก็สรุปการกระทำที่ได้ผลนั้นไว้เป็นข้อ ๆ  หรือเป็นระบบ  หรือเป็นแนวทางปฏิบัติและให้ลงมือกระทำหรือปฏิบัติอย่างเต็มที่ตามแนวทางนั้นโดยทั่วกัน 

สรุปการสอนแบบอริยสัจ 4 ได้ดังนี้

1.    ขั้นกำหนดปัญหา……… (ขั้นทุกข์)

-  ศึกษาปัญหา

-  กำหนดขอบเขตของปัญหาที่จะแก้

2.    ขั้นตั้งสมมุติฐาน……….. (สมุทัย)

-  พิจารณาสาเหตุของปัญหา

-   จะต้องแก้ปัญหาที่สาเหตุ

-  พยายามทำอะไรหลาย ๆ อย่างเพื่อแก้ปัญหาให้ตรงสาเหตุ

3.    ขั้นการทดลองและเก็บข้อมูล….(นิโรธ)

-    ทดลองใช้วิธีการต่าง ๆ

-    ทดลองได้ผลประการใดบันทึกข้อมูลไว้

4.    ขั้นสรุปข้อมูลและสรุปผล……. (มรรค)

-    วิเคราะห์เปรียบเทียบ

-    สรุปผลและแนวทางเพื่อปฏิบัติ

อ้างอิง

กรมการศาสนา กระทรวงศึกษาธิการ. คู่มือครูพระสอนศีลธรรมในโรงเรียน ปีงบประมาณ 2549. กรุงเทพฯ:

โรงพิมพ์องค์การรับส่งสินค้าและพัสดุภัณฑ์ (ร.ส.พ.),  2548. 

“การศึกษานานาวิธีสอน”  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก:  http://www.sobkroo.com/ed_3.htm