การประชุมวิชาการประจำปี ครั้งที่๑๐ ที่ผ่านมาของสถาบันพัฒนาและรับรองคุณภาพโรงพยาบาล  แม่ต้อยมีความสนใจและอยากจะถ่ายทอดองค์ความรู้เรื่อง Out come mapping ให้กับโรงพยาบาลที่กำลังพัฒนาคุณภาพ เพราะเนื่องจากเห็นความสำเร็จของโรงพยาบาลที่ได้ทดลองทำมาบ้างแล้วว่า สามารถที่จะทำให้สิ่งที่องค์กรปรารถนานั้นเกิดผลลัพธ์ หรือความสำเร็จที่ต้องการได้

       ในครั้งนั้น แม่ต้อยได้เรียนเชิญ ดร.ประพนธ์ ผาสุขยืดมาเป็นวิทยากร ซึ่งท่านก็ขอให้แม่ต้อยคัดเลือกโรงพยาบาลที่มีความพร้อมที่จะลงมือทำได้เลย หรือต้องมีใจที่จะเปลี่ยน ( Need change ) จริงๆ ครั้งนั้นจำได้ว่าแม่ต้อยทำการคัดเลือกเอง เพื่อให้ได้กลุ่มเป้าหมายที่จะได้ผลลัพธ์ดีที่สุด  และตลอดเวลาแม่ต้อยนั่งร่วมประชุมด้วยอย่างใจจดใจจ่อ และน่าทึ่งมากที่อาจารย์ ประพนธ์ นั้นสามารถถ่ายทอดเรื่องนี้ได้อย่างชัดเจน และเข้าใจได้อย่างถ่องแท้

       คราวนี้ เมื่อเราเริ่มทำโครงการใหม่ที่เรียกว่า “ โครงการสร้างเสริมสุขภาพ ผ่านกระบวนการคุณภาพเพื่อการเปลี่ยนแปลงที่ยั่งยืน “ และมีชื่อเล่นเก๋ไก๋ เป็นภาษาอังกฤษว่า “ SHA”

(Sustainability Health promotion & Hospital accreditation )

คราวนี้ เราเชิญท่านผู้อำนวยการโรงพยาบาลทุกแห่งมาร่วมเรียนรู้ พร้อมๆกับผุ้เยี่ยมสำรวจโรงพยาบาล แม่ต้อยจึงนึกถึงท่านดร.ประพนธ์ อีกครั้งหนึ่งว่า งานนี้คนที่จะถ่ายทอดอย่างชนิดที่คนเรียนนั่งตรึงกับเก้าอี้ได้ ก้ต้องอาจารย์ คนเดียวเท่านั้น ที่จริงอาจารย์ บอกแม่ต้อยตลอดเวลาว่า การแลกเปลี่ยนความรู้ที่จะต้องนำไปปฏิบัตินี้ จะต้องฝึกหัดทำด้วยตนเองใช้เวลา ๓ วันจึงจะได้ผล การเรียนรู้เพียง ๓ ชั่วโมงนี้ บางครั้งอาจจะไม่ได้ผลเลยก็ได้ อาจารย์ บอกแม่ต้อยว่า

“ บางครั้งมันก็ เหนื่อยเปล่าๆนะครับพี่”

ซึ่งแม่ต้อยเข้าใจมากๆเลยถึงความรู้สึกของท่านอาจารย์.. แต่แม่ต้อยก็ยังอยากได้อาจารย์มาเล่าเรื่องนี้เสียจริงๆ

คงเดาได้ว่าในที่สุดอาจารย์ ก็มาในงานนี้จนได้ และแม่ต้อยเชื่อจริงๆว่า การบรรยายโดยไม่มีการฝึกคั่นกลาง เพื่อทวนความเข้าใจนี่น่าเหนื่อยจริงๆ วันนั้นอาจารย์ ประพนธ์ ได้ใช้พลังทั้งหมดอย่างมากมายในการทำความเข้าใจ กับผู้เข้าร่วมประชุม

“ วิธีการนี้.. เราใช้หลักของ การเสาะหา... การโยงใย เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ปรารถนา..”

“ เราจะมองโครงการแบบเชื่อมโยงไม่แยกส่วนออกมาโดดๆ ..และความสำคัญอยู่ที่ว่า   เราจะพัฒนาแบบ เหตุและปัจจัย..”

“ เริ่มจากเราต้องมีแรงบันดาลใจ.. ความใฝ่ฝัน..ของเรา เป็นความใฝ่ฝันที่ ต้องไม่เลื่อนลอย สามารถทำให้เป็นจริงได้ ( possible dream ) อาจารย์ ยกตัวอย่างคำพูดที่ติดปากให้เห็นภาพชัดมากยิ่งขึ้น

โครงการเดิมๆ ส่วนใหญ่เราเริ่มจาก หลักการและเหตุผล แต่หากจะทำโดยวิธี Out come mapping เราจะเริ่มจากความฝัน และแรงบันดาลใจ

“ สิ่งที่ เราใฝ่ฝัน ที่จะเห็นนี้ต้องควรเป็นสิ่งที่ยังไม่เกิด และเราอยากทำ มันเป็นสิ่งที่มาจากใจเราจริงๆ..”  และที่สำคัญคือฝันนี้ต้องมีความละเอียด จนสามารถเห็นภาพของคนที่จะมาเล่น หรือผุ้ที่จะได้รับประโยชน์จากเรื่องนี้ด้วย”

คำว่า “ เรา” นั้นคือคนที่มีความฝันเหมือนกัน ใกล้เคียงกัน มาช่วยกันวาดภาพ

ท่านผอ. และผุ้เยี่ยมสำรวจคะ

และเมื่อมาถึง “ พันธกิจ”  นั้น เราจะเห็นว่ามันจะเป็นเรื่องใหญ่ๆ ที่เราไม่สามารถทำได้คนเดียว เราทำเองไม่ได้ เช่น กิจในการสร้างค่านิยม กิจในการบูรณาการเป็นต้น

“ OM นั้น เชื่อมั่นในส่วนร่วม และเชื่อมั่นในการร่วมมือกันในลักษณะเครือข่าย “

ต่อมาเราต้องมีคนมาช่วยให้งานนี้ หรือความฝันนี้สำเร็จ หรือ” ตัวช่วย “ เป็นคนที่จะวางหมากให้โครงการเดินไปได้ หรือไม่ได้

ถึงตอนนี้ อาจารย์ ให้ นึกถึงธุรกิจขายตรง ต่างๆ ( MLM ที่เขาจะมีคนที่มาช่วยที่เรียกว่า Down line ผู้ทำธุรกิจขายตรงต้องกำหนดคนที่เป็นเป้าหมายเพื่อสร้างยอดการขายให้สูงขึ้น คนเหล่านี้จะเป็นคนลงไม้ลงมือ และมีใจรักพร้อมที่จะผลักดันให้เกิดยอดการขาย)

            คนช่วยหรือ ( partner ) ในโครงการนี้ก็คล้ายๆกับธุรกิจขายตรงดังกล่าวนั่นเองคะ เราต้องเลือกคนที่อยากทำ เห็นประโยชน์ หรืออาจจะเป็นกลุ่มคนที่ฝันร่วมกับเราตั้งแต่ต้นก็ยิ่งดีมากๆๆ โอกาสสำเร็จสูง

ขั้นตอนนี้ เรามักเอาชื่อคนที่เรานึกได้มาใส่เป็น ตัวช่วยหรือ partner เช่น อบต. สอ. โดยที่เขายังไม่อยากทำ ไม่เห็นความสำคัญ ก็จะทำให้โครงการเรานี้ไม่สำเร็จ ก็ได้

ขั้นตอนนี้ อาจารย์ บอกว่าสำคัญที่สุดจริงๆ ธุรกิจขายตรงเองก็ให้ความสำคัญขั้นตอนนี้มาก เพราะหากเฟ้นหาตัวคนที่อยากทำ มีเป้าหมายเดียวกัน ความสำเร็จก็แทบจะมากองตรงหน้าเลยทีเดียว

       เอาละคะ  เมื่อเฟ้นหาตัว คนช่วยตรง ( direct partner ) ได้แล้ว เราต้องหา ตัวช่วยอีก กลุ่มหนึ่งที่สำคัญไม่น้อยไปกว่า กลุ่มแรกคะ  กลุ่มนี้อาจารย์ เรียกว่า Strategic partner  คือคนที่มีความสนใจ อยากทำ ฝันเห็นเหมือนกัน แต่ไม่มีเวลามากมาย แต่มีพลังอำนาจล้นเหลือ อิอิ  เช่น  ผู้หลักผู้ใหญ่ สสจ. อบต. สอ. น่านแหละ  แต่บางครั้งท่านเหล่านี้ ก็อาจจะกลายมาเป็น direct partner ก็ได้

“ อาจารย์ ย้ำหลายๆครั้งว่า งาน OM เป็นศิลปะ เป็น ART จริงๆ ไม่แข็งทื่อๆ แต่ปรับเปลี่ยนได้ ในทุกขั้นตอน“

ทีนี้ ก็มาถึงขั้นตอนที่สำคัญอีกขั้นตอนหนึ่งคือ..

       การที่เราต้องหาผลลัพธ์ ที่อยู่ใกล้ๆตัวเรานี่เอง..

ผลลัพธ์จะทำให้เราทำงานได้ดั่งใจหวัง...นั่นคือ การหาความท้าทายเชิงผลลัพธ์ที่จะเกิดขึ้น ( Out come challenge ) ของคนที่จะมาช่วยเรา หรือ direct partner นั่นเอง

เช่น ในธุรกิจขายตรงบอกว่า หากคุณขายได้เท่านี้ คุฯจะได้เป็นผุ้บริหารระดับ เพชร ระดับมรกต

       “หัวใจจะ อยู่ที่ตรงนี้ว่า คนที่จะมาทำงานกับเรา จะมาช่วยเรานั้น เขาควรมีคุณสมบัติอะไรบ้างในเชิงพฤติกรรม เช่น ต้องเป็นนักพุด ต้องเป็นนักประสาน หรือต้องเป็นคนที่พุดกับชาวบ้านรู้เรื่อง จึงจะทำงานนี้ได้สำเร็จอย่างแน่นอน นั่นคือ เรากำลังหาคนที่ถูกต้องเหมาะกับงานนั่นเอง ( right man )”

  ซึ่งประเด็นความท้าทายตรงนี้ ต้องคิดร่วมกันระหว่างเรากับ direct partner

 หากว่าเราสามารถสนับสนุนให้เขามีคุณสมบัติเหล่านี้ได้ ผลลัพธ์ จะตามมาเอง

และเราเริ่มจะมีบทบาทน้อยลง ชุมชนเริ่มจะมีบทบาทมากขึ้น ความรู้สึกเป็นเจ้าของจะเริ่มมากขึ้นตามมา

ที่จริง OM มีขั้นตอนทั้งหมด มากกว่านี้นะคะ

แต่ครั้งนี้ แม่ต้อยเล่าเรื่องขั้นตอนที่สำคัญมากๆให้เพื่อเป็นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในส่วนของกรอบการพัฒนาซึ่งมี ๗ ขั้นตอนด้วยกัน

ขั้นตอนที่เหลือที่เป็นจะเป็น ตัวบ่งชี้ความก้าวหน้า  แผนที่ยุทธศาสตร์ และการดำเนินงานในองค์กร  แต่ละขั้นตอนนั้นจะเป็นเหตุเป็นผล...ผลักดันและสนับสนุนซึ่งกันและกัน.... มีความเชื่อมโยงใยคล้ายใยแมงมุม .. แต่ก็มีความมั่นคง เหนี่ยวแน่น และก่อความยั่งยืน.ให้กับการเปลี่ยนแปลงที่เป็นความฝันของเรา

ในที่ประชุม มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันอย่างมากมาย เพราะว่ารพ.หลายแห่งได้ทดลองทำแล้ว จากประสบการณ์จริง  จึงทำให้บรรยากาศ การแลกเปลี่ยน สนุกสนาน เห็นภาพจริง และก่อให้เกิดความเข้าใจจริงๆ

แม่ต้อยอยากจะขอขอบคุณ ท่านอาจารย์ ดร. ประพนธ์ ผาสุขยืดอีกครั้งหนึ่งด้วย ความจริงใจ ด้วยความศรัทธา และเห็นว่าอาจารย์ เหนื่อยจริงๆคะในวันนั้น ไม่ทราบว่าได้รับประทานอาหารกลางวันหรือไม่เสียด้วยซ้า

ก่อนที่จะปิดการประชุมในวันนั้น มีน้องมากระซิบบอกแม่ต้อยว่า

“ อาจารย์ คะ ท่านดร.ประพนธ์ ฯ ให้โอนเงินค่าตอบแทน ให้มูลนิธิที่ท่านทำงานด้วยคะ “ ท่านไม่รับค่าตอบแทนคะ

แม่ต้อยรู้สึกตื้นตันใจ เหลือเกิน รู้สึกมีแสงสว่างวาบขึ้นในใจมาทันทีว่า บ้านเมืองเรานี้ ยังมีคนที่ดีดี อุทิศชีวิตให้กับ บ้านเมืองและสังคมอย่างมากมายเช่นนี้ เราควรมาช่วยกันทำความดีให้บ้านเมืองเรากันมากๆ เช่นอาจารย์ ประพนธ์นี้

แม่ต้อยจึงอยากสัญญากับอาจารย์ว่า แม่ต้อยและทีมงานทุกๆคนจะพยายามนำความรู้ทั้งหมดลงไปช่วยให้เกิดประโยชน์จริงๆ ให้คุ้มค่ากับที่ท่านอาจารย์ เสียสละเวลาอันมีค่ามาแนะนำให้พวกเรา

ขอบคุณและสวัสดีคะ