เมื่อสักสองสัปดาห์ที่ผ่านมา แม่ต้อยมีประสบการณ์ที่ดีในการเยี่ยมโรงพยาบาลซึ่งอยากจะเอามาเล่าให้น้องๆได้รับรู้ร่วมไปกับแม่ต้อยด้วย

แม่ต้อยคิดว่าในการเดินทางสำหรับการเยี่ยมโรงพยาบาลทั้งสองแห่งนั้น น่าจะใช้ระยะทางไปกลับ รวมกันคงจะประมาณ ๑๐๐๐ กิโลเมตรน่าจะได้ เพราะว่า เราเดินทางโดยรถตู้จากกรุงเทพมหานคร  แวะพักที่จังหวัดนครราชสีมา  หรือโคราชบ้านเฮา นั่นแหละคะ เพื่อไปเยี่ยมรพ. ๒ แห่งคือ รพ.นาโพธ์ และรพ.ประทาย

วันแรกแม่ต้อยกำหนดที่จะต้องไปเยี่ยมโรงพยาบาลนาโพธิ์ ขนาด ๓๐ เตียงซึ่งอยู่ในเขตจังหวัดบุรีรัมย์ ห่างจาก โรงแรมที่พักในโคราชไปประมาณ๑๕๐ กิโลเมตร ไปกลับก็รวม ๓๐๐ กิโลเมตร

โรงพยาบาลนาโพธิ์นี้ มีความพิเศษกว่าแห่งอื่นๆที่ แม่ต้อยไปเยี่ยมมา เพราะว่าเป็นโรงพยาบาลที่ยังไม่ผ่านการรับรองคุณภาพตามมาตรฐาน คือกำลังอยู่ในระหว่างการพัฒนานั่นเอง  แต่ได้รับการคัดเลือกจากสรพ.ในการเข้าร่วมโครงการ SHA นี้ ซึ่งจะมีโรงพยาบาลในขั้นตอนนี้จำนวน ๑๐ แห่งด้วยกัน

จำได้ว่า ในวันแรกที่เราเชิญผู้อำนวยการโรงพยาบาลทุกแห่งมาร่วมสร้าง Future Scenario ที่กรุงเทพฯนั้น แม่ต้อยได้แสดง ความเปิ่นออกมาแบบไม่น่าให้อภัยเป็นอย่างยิ่ง

เพราะว่าโต้ะที่จัดไว้สำหรับผู้อำนวยการโรงพยาบาล นาโพธิ์ นั้น มีน้องตัวเล็กๆ ผมยาวๆ หน้าตาใสๆ นั่งอยู่ ท่าทางเงียบๆ

“ น้องคะ ท่านผู้อำนวยการไม่ว่างหรือคะ”  แม่ต้อยถามเป็นชุด...( แบบนี้ไม่ดี ต่อไปไม่ควรทำ ฮ่าๆๆ)

“ เอ้อ.. หนูเป็นผอ.คะ  อาจารย์..”

โอ้โห..  ...นี่แม่ต้อยตาถั่ว ..พลาดขนาดนี้เชียวหรือ

“ ขอโทษนะค้า..” ก็คุณหมอหน้าตาเด็กเสียจริงๆนี่นา

และทุกครั้งที่สรพ.จัดประชุมเพื่อทำความเข้าใจในโครงการนี้ แม่ต้อยจะเห็นท่านผู้อำนวยการคนเก่งนี้ นำทีม มาร่วมเรียนรู้ทุกครั้งไม่เคยพลาด เป็นทีมที่ตั้งใจจริงๆ

แม่ต้อยเห็นความมุ่งมั่นในสายตาของคุณหมอใจทิพย์ ( ท่านผอ.) อย่างชัดเจน และแน่ใจในสายตาของตัวเองว่า ในทุกครั้งที่ได้เจอกัน ความมั่นใจในการพัฒนาคุณภาพก็มีความชัดเจน มากขึ้นอย่างต่อเนื่อง

และในวันนี้ แม่ต้อยได้พบทีมของและหมอใจทิพย์ อีกครั้ง สิ่งที่ได้สัมผัสคือเห็นความเป็นทีม ของแพทย์ พยาบาล และการเรียนรู้ในการทำงานกับชุมชนของโรงพยาบาล

คุณหมอใจทิพย์ เล่าให้ฟังว่า เมื่อมาเริ่มทำงานกับชุมชน ได้ เชิญผู้แทนชุมชนเข้ามาประชุมที่โรงพยาบาล ปรากฏว่า ไม่ค่อยมีคนเข้ามา บ้างก็ว่าไม่ว่าง บ้างก็ส่งคนเป็นผู้แทนเข้ามา ทำให้การที่รพ.จะไปสร้างภาพฝันกับเขาล้มเหลวไปโดยสิ้นเชิง

ดังนั้นทีมจึงเปลี่ยนใหม่โดยการลงไปหาชุมชน ไปคุยกับเขา ไปเรียนรู้ ความคิดเขาแล้วค่อยๆ เริ่มต้นจากเรื่องที่เขาคิดว่าเป็นปัญหาของเขา

“ โรงพยาบาลจึง ปรับการทำงานใหม่ โดยการลงไปในชุมชน แล้วเอาปัญหาที่เราพบ ลงไปคุยกับเขา หารือว่าเราจะมาช่วยกันทำอย่างไรดี เราจะทำอะไร ชุมชนจะทำอะไร”

“ เอาข้อมูลเรื่องการที่มีเด็กในหมู่บ้านป่วยด้วยโรคไข้เลือดออกถึง ๒คน เข้าไป ช่วยกันคิด ว่าหากเราจะให้หมู่บ้านนี้ปลอดจากยุงลาย เราจะมีวิธีการอย่างไร.. ผอ.เล่าด้วยสายตาเป็นประกาย.. 

“ อาจารย์ คะ บังเอิญว่าหมู่บ้านนี้ อาชีพที่ทำรายได้คือการเลี้ยงตัวไหม และการทอผ้าไหม

 ดังนั้นการใช้ยาพ่นเพื่อ ฆ่ายุงลาย จึงไม่มีการยอมรับ เพราะว่าสารเคมี จะทำให้ตัวหม่อนไหม ตายไปด้วย รวมทั้งต้นหม่อนที่ชาวบ้านใช้เลี้ยงไหม ก็จะทำให้ตัวไหมตายด้วย...”

การเรียนรู้ วิถีชีวิต อาชีพ และสิ่งแวดล้อม จึงเป็นปัจจัยสำคัญของการวางระบบบริการสุขภาพที่เอื้อต่อการพัฒนาที่มั่นคง และยั่งยืน 

วิธีที่ดีที่สุดคือเราต้องใช้วิธีการป้องกัน ไม่ให้มีลูกน้ำยุงลายในหมู่บ้าน การทำให้บ้านเรือนสะอาด น่าอยู่

ผู้ใหญ่บ้าน  และผู้นำชุมชน อาสาสมัคร จึงร่วมกันกำหนดเป็นข้อตกลงในหมู่บ้าน ว่าทุกๆบ้านจะร่วมแรงใจกันกำจัดลุกน้ำยุงลาย หากใครยอมให้มีลูกน้ำเกิดขึ้น ยินดีเสียค่าปรับตัวละ ๕ บาท

  ผู้ใหญ่บ้านหญิงเก่ง

เมื่อแม่ต้อยไปเยี่ยมชุมชนแห่งนี้จึงพบว่ามีคนเฒ่าคนแก่ ผู้ใหญ่บ้าน นายอำเภอ นายกเทศบาลมา รอพบกับผู้อำนวยการโรงพยาบาลของเขา  อย่างมากมาย ทำให้แม่ต้อยพลอยได้ชื่นชมความสำเร็จของหมอใจทิพย์ ไปด้วยความยินดี และตื้นตันใจแทน

หมู่บ้านนี้ สะอาดสะอ้าน ไม่มีขยะ หรือน้ำขังใต้ถุนบ้าน แต่ปรับสภาพบริเวณ บ้านให้เป็นที่ทอผ้า เป็นที่เลี้ยงตัวไหม  บริเวณ ลานหมู่บ้าน เป็นที่พบปะ และออกกำลังกายชองเด็กๆและชาวบ้าน 

  ผ้าไหมของหมู่บ้านนี้ ส่งออกถึงต่างประเทศ และมีการทอที่มีลวดลายสวยงาม ที่มีชื่อเสียงมากคือลายผีเสื้อ

แม่ต้อยได้คุยกับผู้แทน ชาวบ้าน ผู้ใหญ่บ้าน ท่านนายกเทศบาล หรือนายอำเภอ ชื่นชมคุณหมอใจทิพย์มากๆ บอกว่า เป็นคุณหมอใจดี ชาวบ้านอยากจะช่วยหมอทำงานด้านอื่นๆอีก เพราะทำแล้ว ชาวบ้านปลอดภัย มีสุขภาพที่ดี

“ หนูอยากจะออกชุมชนมากคะ.. เพราะเห็นว่าการที่ชุมชนมาร่วมด้วยในงานสุขภาพจะทำให้ การระบาดของโรค ลดไปได้มาก “....คุณหมอใจทิพย์ คุยระหว่างเรานั่งรถกลับมาที่โรงพยาบาล 

แม่ต้อยแน่ใจว่าท่านผอ.คนนี้จะต้องมี แนวคิดอื่นๆที่จะมาร่วมกับชุมชนอีกแน่นอนในไม่ช้านี้

ที่น่าสนใจในโรงพยาบาลนี้อีกอย่างคือการใช้แนวคิด out come mapping มาใช้ในการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการบริการ โดยเลือกพฤติกรรมที่เคยถูกร้องเรียน หรือพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ มาแสดงบทโดยเพื่อนๆ ทำให้คล้ายๆกับกระจกส่องดูตนเอง

“ พอดู เพื่อนๆ แสดงกิริยา หรือ สิ่งที่เราเคยทำกับคนไข้..ทำให้เราคิดได้ว่าเราเคยทำจริงๆ  ภาพนั้นมันติดตา และเราจะเตือนตัวเองคะ ว่า เราจะไม่ทำอีก..”

“ ไม่โกรธ เพื่อนคะ.. เพราะเราทำจริงๆ..”  คุณพยาบาล ตอบแม่ต้อยยิ้มๆ

และต้องปรบมือให้สำหรับทีม PCT ที่มีการทบทวน ทุกโรค อย่างละเอียด จนทราบประเด็นที่จะต้องปรับปรุง ซึ่งคงจะต้องนำมาวางเป็นระบบ ของโรงพยาบาลต่อไป

แม่ต้อยจะเป็นกำลังใจให้ทีมโรงพยาบาลนาโพธิ์ ทุกท่าน ที่มีระดับการพัฒนาที่ก้าวหน้า มองเห็นเป้าหมายที่ชัดเจน

เมื่อแม่ต้อยเดินทางกลับที่พัก เห็นต้นข้าวสีเขียวข้างทาง ชูยอดแกว่งไกว พร้อมที่จะออกรวงข้าวอันงดงาม เต็มท้องทุ่งนา ดูน่าเพลิดเพลินและอิ่มเอิบใจนัก

คงเหมือนการพัฒนาคุณภาพที่โรงพยาบาลนาโพธิ์.. ที่อีกไม่ช้า คงจะออกดอก.ออกผล ที่งดงาม เช่นเดียวกัน

ขอเป็นกำลังใจให้คะ

สวัสดีคะ