ตื่นนอนและจัดการกับตัวเองแล้ว น้องอุ้มก็เล่าให้ฟังว่าหลังจากที่ฉันแบตหมดหลับผลอยไป น้องอุ้มยังคงตาตื่นจึงนั่งทำงานต่อไป เช้านี้จึงมีเรื่องบอกให้รู้ว่ามีข้อมูลอะไรที่ได้เพิ่มเติมจากการดูงาน เมื่อวานนี้จากมุมมองของเธอ เราคุยกันจนเกือบถึงเวลานัดหมายจึงได้ลงมากินข้าวเช้า

เพื่อนๆหลายคนอิ่มกันแล้วเมื่อเราลงมาถึงห้องอาหาร นั่งกินกันไม่ทันอิ่มน้องปอก็ประกาศเวลานัดหมาย  ตอนที่พากันขึ้นรถฉันนึกว่าพนักงานโรงแรมจะช่วยย้ายกระเป๋าที่กองไว้ด้วยกัน มาใส่รถ ที่ไหนได้ไม่ใช่เลย

ท้องฟ้ายามเช้ามืดที่นราธิวาส และบรรยากาศยามเช้า

ที่มัสยิดกลาง(ใหม่) บ้านบางนรา จังหวัดนราธิวาส

ระหว่างรอเพื่อนมาครบ ฉันก็พบว่าตัวเองทิ้งมือถือไว้ในห้องพัก จึงรีบขึ้นไปเก็บกลับมา ทำให้พบกับพี่แดงพิสุทธิ์ก่อนลงลิฟท์ เกือบโดนคณะทิ้งซะแล้วนะพี่นะ

ระหว่างที่พี่แดงรอคืนกุญแจ ฉันก็พาตัวมาขึ้นรถมารู้อีกทีว่ากระเป๋ายังวางเขลงอยู่ในล็อบบี้ก็เมื่อน้องปอมาถามว่าเป้ใครทิ้งอยู่  ป้ำๆเป๋อๆเหมือนยังชาร์ตแบตไม่เต็มเนอะ โดนลุงเอกแซวด้วย

รถวิ่งผ่านตลาดไปยังมัสยิดกลางนราธิวาส ซึ่งตั้งอยู่ที่บ้านบางนรา มัสยิดแห่งนี้เพิ่งสร้างขึ้นใหม่เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๔ ในแบบอาหรับ เพื่อใช้ประกอบกิจศาสนาแทนมัสยิดแห่งแรกที่ค่อนข้างคับแคบและเมื่อเปิดใช้มัสยิดใหม่นี้ มัสยิดเก่าก็ยังมีการใช้อยู่

มัสยิดทรงสูงมากจนต้องแงนหน้าชม ขวาล่างคือภาพในหลวงเสด็จมาทรงงานที่นี่ซึ่งคนที่นี่ประทับรอยไว้ในความทรงจำของตนตลอดมา

เมื่อเราไปถึงมัสยิดกลาง พ่อของปลัดอำเภอและเพื่อนมารอเราอยู่แล้ว เขาสำเนาภาพถ่ายเมื่อครั้งที่ในหลวงเสด็จมาเปิดมัสยิดมาให้เราด้วย ตอนที่เขามอบภาพให้เราเขาพูดว่า “รับภาพไปด้วยจะได้นำไปประกอบเป็นหลักฐานทำรายงานว่ามาถึงที่นี่จริง” เห็นน้ำใจที่เขาคอยห่วงใยผู้คนมั๊ยค่ะ

สนทนาวิสาสะกันอยู่สักครู่ ชวนกันถ่ายรูปเป็นที่ระลึกแล้วเราก็ขอตัวเดินทางต่อ  รถพาเราเลียบสวนสาธารณะริมหาดนราทัศน์แล้วหยุดจอดรอติดต่ออะไรบางอย่าง รถคันที่ตามหลังเข้าใจว่าลุงเอกจะจอดให้ลงดูหาด จึงพากันลงจากรถเตรียมถ่ายภาพ ที่ไหนได้รถที่ลุงเอกนั่งกลับวิ่งต่อไป คนที่ลงจากรถพากันรีบขึ้นรถตามมาแทบไม่ทัน ลุงเอกไม่ได้แกล้งใครนะ ไม่เห็นจริงๆว่าลงไปชมวิวกันอยู่….ขอบอก….อิอิ

สภาพการจราจรในยามเช้าบนถนนเลียบสวนสาธารณะริมหาดนราทัศน์

รถพาเราวิ่งไปในตลาดได้สักครู่ ก็เลี้ยวจอดลงหน้าสถานที่แห่งหนึ่งซึ่งมีกำแพงล้อมอาณาเขตเล็กๆไว้  เมื่อเห็นผ้าสีชมพูที่คลุมป้ายเหนือกำแพง ฉันจึงนึกได้ว่าน้องเบญเคยแจ้งที่ซีเอสปัตตานีว่า เมื่อทีมเราถึงนราธิวาส น้องยะขอเวลาพวกเรามาแวะที่สำนักงานของเขาด้วย และมันก็คือที่นี่นั่นเอง

พวกเราใช้เวลากับพิธีกรรมที่น้องยะเตรียม ไว้ให้ลุงเอกช่วยเสริมศรีให้กับที่ทำงานของเขาอยู่ราวๆครึ่งชั่วโมง ลุงเอก พี่หยัด และใครอีกหลายคนช่วยกันปลูกต้นไม้ ๔ส.รุ่น๒ที่น้องยะเตรียมไว้ให้เป็นที่ระลึก พี่หยัดแซวว่าเป็นการปลูกต้นไม้ที่แปลกเพราะว่าน้องยะให้ปลูกลงในหลุมทั้งกระถาง…อิอิ

ปลูกต้นไม้แล้วน้องยะก็พาชมกระต๊อบซึ่งเป็นที่เริ่มพับนกกระดาษสีขาว เลี้ยงผลไม้และน้ำดื่ม แล้วเราก็เตรียมตัวเดินทางต่อ

สำนักงานทูตสันติภาพของน้องยะอยู่ติดกับรั้วโรงเรียนนราธิวาส ดูเหมือนที่นี่ช่วยเผยแพร่หลักเศรษฐกิจพอเพียงให้ชาวบ้านด้วย

เครือข่ายของน้องยะที่มารอรับเรา มีทั้งนักเรียน ครู และชาวบ้าน นักเรียนและครูมาจากโรงเรียนที่อยู่ติดสำนักงานของน้องยะค่ะ คุณครูมีโอกาสเล่าให้ฉันฟังว่า เธอไม่ใช่คนพื้นที่ เธอมีบ้านอยู่ที่จังหวัดสงขลา เธอเป็นครูสอนภาษาไทยค่ะ

ส่วนนักเรียนที่มาเป็นเครือข่ายเป็นเด็กม.๖ แล้ว เธอบอกว่าเธอกำลังชวนรุ่นน้องม.๔ ให้มาทำงานสืบทอดต่อจากพวกเธอ

ครูเล่าว่าเมื่อย้ายมาสอนที่นี่ มีบางอย่างที่เธอต้องปรับตัวและปรับวิธีถ่ายทอดความรู้เพิ่มความรู้ด้านศาสนาให้กับนักเรียนด้วย จนนักเรียนถามเธอว่าตกลงครูเป็นครูสอนศาสนาหรือสอนภาษาไทยกันแน่

รอบศาลาต้นกำเนิดแห่งนกกระดาษสีขาวที่โรยลงจากฟ้าในคราหนึ่งเต็มไปด้วยสีเขียว แล้วพวกเราก็มาช่วยเติมสีเขียวให้อีก

เมื่อขบวนของเราเดินทางต่อ  ลุงเอกพาคณะเรามาที่ว่าการอำเภอสุไหงปาดี  ตรงหน้าตึกสำนักงานของอำเภอมีสาวๆสวยๆมารอรับอยู่ กลุ่มของเธอใส่เสื้อลูกไม้สีชมพูหวาน นุ่งผ้าปาเต๊ะ เหมือนชุดย่าหยาที่คุ้นตาฉัน ต่างไปก็แต่รัดเข็มขัดและไม่มีผ้าคลุมไหล่เท่านั้นเอง เมื่อฉันเอ่ยชมเธอก็บอกว่าแต่งชุดนี้ครั้งแรก ตั้งใจตัดมารับคณะของเราโดยเฉพาะ แอบปลื้มเลยค่ะ

เข้าไปในตึกก็เห็นความสงบ ไม่มีชาวบ้านมาติดต่อมากเท่าไร ยิ่งชั้นบนแล้วยิ่งไม่มีใครเลย นอกจากชุดต้อนรับแล้วเจ้าหน้าที่ส่วนที่เหลือต่างใช้เสื้อบาติกเป็นเครื่องแบบใส่มาทำงานกัน

บรรยากาศของอำเภอสุไหงปาดี วันที่ ๔ส.รุ่น ๒ ได้ไปเยือน ดอกไม้ที่จัดไว้ตรงชานบันไดบอกให้รู้ว่าเจ้าหน้าที่ที่นี่ยังมีใจสดชื่นอยู่

เจ้าภาพพาเราเข้าไปในห้องประชุมซึ่งมีเอกสารรายงานการทำงานวางอยู่ให้เรียบร้อยแล้ว วันนี้นายอำเภอไม่อยู่ แต่ได้จัดผู้นำเสนอไว้แทนแล้ว ที่นี่มีความก้าวหน้าเรื่องความสงบ เหตุการณ์ที่รุนแรงลดลงมาก น่าชื่นชมฝีมือของเจ้าหน้าที่ที่นี่ค่ะ

เมื่อเจ้าภาพจบเรื่องเล่า พวกเราบางคนก็ป้อนคำถาม หลังจากนั้นลุงเอกก็มอบของที่ระลึก แล้วขบวนเราก็ย้ายตัวเข้าไปหมู่บ้านเพื่อเรียนรู้จากของจริง

บรรยากาศ ที่พวกเรา ๔ส.รุ่น ๒ ช่วยกันเก็บเกี่ยวความรู้ 

น้องปืนเป็นตัวแทนกลุ่มจัดของที่ระลึก ลุงเอกเป็นผู้มอบ

ระหว่างลงจากตึก ฉันมีโอกาสได้คุยกับพัฒนากรอำเภอ ได้ข้อมูลมาว่าเจ้าหน้าที่ที่ทำงานอยู่ที่นี่ส่วนใหญ่เป็นคนจังหวัดนราธิวาส สำหรับตัวเธอนั้นเป็นคนอีกอำเภอหนึ่งซึ่งมาทำงานอยู่ในพื้นที่นานกว่า ๑๖ ปีแล้ว

ที่น่าสนใจก็คือเจ้าหน้าที่ที่นี่มีอัตราโยกย้ายต่ำค่ะ

๒ กรกฎาคม ๒๕๕๓