ดินทรายเป็นดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ของแร่ธาตุในดินต่ำ มีความเป็นกรด อุ้มน้ำน้อย รากพืชหรือต้นไม้แผ่ขยายชอนไชเพื่อหาอาหารมาเลี้ยงลำต้นได้น้อย ทำให้พืชที่ปลูกในพื้นที่นี้ไม่เจริญงอกงามตามที่ควรจะเป็นเป็นข้อมูลคร่าวๆเท่าที่ผมมีความรู้มา ดังนั้นหลักการที่จะปรับปรุงคุณภาพของดินทรายให้ดีขึ้นคือ

1. การเพิ่มความอุ้มน้ำให้แก่ดิน อันได้แก่การเติมอินทรีย์วัตถุให้แก่ดินเศษวัชพืช แกลบดิบ หรือแกลบเผาหรือพวกโพลีเมอร์บางชนิด
2. เพิ่มช่องว่างในดินเพื่อให้อากาศถ่ายเทสะดวก คือการพรวนดินให้อนูของดินที่จับกับแน่นให้อากาศสามารถแทรกตัวในดินได้ดี การปลูกแฝกก็เป็นวิธีเพิ่มช่องว่างในดินด้วยเหมือนกันเพราะรากของแฝกมีระบบรากยาว บางคนถามว่า อ้าวแล้วทำไมไม่ปลูกหญ้าคาหล่ะ ก็หญ้าคามันแตกหน่อแผ่ขยายจนควบคลุมยากสิครับ
3. ลดการระเหยของน้ำในดินโดยใช้วัสดุคลุมดินหรือพืชคลุมดินตะกูลถั่ว
4. ลดการชะล้างหน้าดินในพื้นที่ลาดเอียงในหน้าฝน การไถพรวนยกร่องแนวขวางกับความลาดเอียง

โดยหลักการทั้ง4ข้อนี้จากทดลองในพื้นที่ของผมมีพื้นที่ 5 ไร่กว่าๆ เป็นพื้นที่ปลูกยางโดยต้นยางมีอายุประมาณ 8 เดือน ปัญหาที่พบคือดินไม่อุ้มน้ำ ต้นแคระแกรนดินแน่นผมจึงทำการพรวนดินโดยใช้จอบบ้าง เสียมบ้าง(อย่าลืมนะครับว่าการใช้แรงงานคน 1 คนไม่ควรเิกินพื้นที่ 5 ไร่ สบายสบาย ก็ 3 ไร่ต่อคนทำงานใน weekend เสาร์-อาทิตย์) ผมไม่แนะนำให้ใช้รถไถพรวนเพราะจะทำให้หน้าดินถูกชะล้างง่ายขึ้นพื้นที่ผมถูกเซาะเป็นลำห้วยเลยครับ หลังจากพรวนรอบรอบต้นก็ใช้ขี้วัว-ควาย 1 กระสอบผมใช้ได้ 4 -5 ต้นคลุกเคล้ากับดิน ถ้ามีแกลบดิบยิ่งดีใหญ่ทำให้ดินโปร่งดี ในหน้าแล้งนี้ไม่ควรดายหญ้าจนเห็นพื้นดินนะครับเพราะทำให้ดินแห้งยิ่งขึ้น หาวัสดุคลุมรอบโคนต้นประมาณ 1เมตรปล่อยช่องว่างบริเวรโคนต้นประมาณ 5-10 เซนติเมตรเพื่อเป็นช่องว่างในการรดน้ำวัสดุที่แนะนำและให้ผลดีที่สุดคือ ฟางข้าวเพราะสังเกตุต้นที่คลุมด้วยฟางข้าวนั้นใบลำต้นงามขึ้นจนผิดหูผิดตาส่วนต่างกับพวกที่ไม่ได้คลุมรอบโคนต้นเลย และวัสดุที่หาง่ายคือใบไม้ครับใบอะไรก็ได้ เสาร์-อาทิืตย์เวลาผมขับรถไปดูแลสวน (ประมาณ 40 กม.หนีความวุ่นวายของสังคมเมือง) ก็เก็บใบไม้ที่บ้านพักส่วนใหญ่เป็นใบหูกวาง ครั้งละ 3 กระสอบปุ๋ย(ผมไม่มีรถปิคอัพอย่างเกษตรกรคนอื่นเรียกว่าเห็นใบอะไรผมขนไปเทในสวนผมหมดเศษหญ้าที่กรมทางตัดไว้ก็หมายตาไว้ ได้ผลครับจากดินแห้งแหงแก๋สีขาวซีดทรายเป็นเม็ดๆ ก็ชุ่มสีคล้ำอุ้มน้ำดีขึ้นเยอะเลย ตอนนี้กำลังหาพืชคลุมดินเล็งไว้คือถั่วลิสงจะปลูกระหว่างร่องยางพอได้เงินเนื่องจากเป็นพืชที่ให้ผลผลิตระยะสั้นด้วย ขายง่ายคนส่วนใหญ่ซื้อไปแกล้มเหล้าดีนัก ส่วนการปลูกหญ้าแฝกแถวนี้หายากผมดูแล้วไม่ค่อยเป็นรูปธรรมโดยความเป็นจริงแล้วเห็นแต่ในแปลงสาธิตของราชการ

กล่าวโดยสรุปการนำวัสดุธรรมชาติเช่นปุ๋ยคอกเศษหญ้าใบไ้ม้แห้งกิ่งไม้เล็กๆ ก็โยนเข้าโคนต้นไม้ว่างๆก็หา EM น้ำรดที นี่และครับวิธีการของผมลองดูนะครับ

ภาพประมาณ เดือน มีนาคม-เมษายน 51

ปัจจุบัน ก.ค. 53 ปรับปรุงโดยยกร่องปลูกไผ่เลี้ยง 2X2 เมตร จำนวน 72 ต้น

เริ่มปลู 29 พ.ค. 2553 กลางเดือน กรกฎาคม ก็เริ่มแทงหน่อให้อุ่นใจแล้ว

พื้นดินแห้งแล้งอันเป็นผลพลวงจากการเคยเป็นแปลงปลูกไม้เศรษฐกิจพวกไม้โตเร็วยูคาลิปตัสทำให้เกิดความท้อแท้อยู่ช่วงหนึ่งว่าจะปลูกอะไรขึ้นรึเปล่า ปรึกษากับพัฒนาที่ดินก็แล้ว เกษตรก็แล้วคำแนะนำก็ต้องใช้เงินจำนวนมากทั้งนั้น พอดีก็เลยมีโอกาสดีที่มีโอกาสเข้าดูงานในชุมชนดินหนองแดนเหนือ ซึ่งอุดมไปด้วยป่าไม้ซึ่งปลูกจากน้ำมือมนุษย์ 7-10 ปี พื้นดินเต็มไปด้วยไส้เดือนดินอันเป็นตัวบ่งบอกถึงความอุดมสมบูรณ์ของธาตุอาหารในดิน ผู้ริเริมก่อตั้งชุมชนบอกว่าแต่ก่อนก็เป็นพื้นดินรกร้างไม่ได้เขียวครึ้มแบบนี้ ก็ช่วยกันอนุรักษ์ดิน น้ำ ป่า ได้พันธ์ไม้มาก็ปลูกกันไปเรื่อยๆให้ต้นไม้ดูแลกันเอง

อันนี้ลงทุนขุดเจาะบ่อบาดาลก่อน ลึก 54 เมตรน้ำใสสะอาดกินได้ ลงทุนทำระบบปั๊มน้ำแบบกังหัน Jet คู่หอยโข่งดูดลึกวางหัวกระโหลกลงไป 20 เมตรเพราะตาน้ำอยู่ใรระดับลึกถ้าเป็นปั๊มดูดทั่วไปก็ดูดลึกได้ประมาณ 12-15 เมตร ทีนี้ก็เริ่มปลูกทุกอย่างที่ขวางหน้าเอามะพร้าวก่อนเรียกว่าหาอะไรได้ก็ปลูกไอ้นั่นไม่ต้องสนใจว่าเป็นฤดูการใดขอให้มีน้ำไว้ก่อน

ยางพาราของผมตอนแรกไม่คิดว่ามันจะรอด ก็หาฟางมาคลุมไว้ แล้วตัดขวดน้ำที่เป็นขยะประจำบ้านฝังแถวๆทรงพุ่มไว้หยอดปุ๋ยหรือกรอกน้ำลงไปในขวดอยู่ได้เป็นอาทิตย์เหมือนกันนะ

บางต้นก็ใช้เศษหญ้าแถวนั้นแหล่ะครับ ถ้าเราสังเกตุจะเห็นดินที่ผมไถทำถนนเข้าสวนผมดินทรายเป็นผงๆเลยครับ

ถั่วพุ่มครับเป็นถั่วประเภทถั่วฝักยาวไม่ต้องใช้ค้างลองปลูกดู เกิดง่ายดีกินน้ำน้อยข้างๆก็เลยหว่านเมล็ดผักชีฝรั่งไว้พอใส่ลาบ (บ้านผมเรียกหอมเป) สังเกตุดินมั๊ยครับเริ่มร่วนซุยอุ้มน้ำดีขึ้นตรงนี้ผมใช้ขี้วัวคลุกหมักโดยการรด EM ไว้ประมาณ 15 วันก่อนปลูก การปลูกพืชตะกูลถั่วเป็นการเพิ่ม Nitrogen ให้แก่ดินอีกทางครับ

มะละกอครับพันธุ์อะไรก็ไม่ทราบครับที่เอารูปมาให้ดูนี้เพื่อรับประกันว่าปลูกหน้าแล้งก็ได้ครับขอให้มีน้ำเรียกว่าคนเราจะทำอะไรก็ได้ถ้ามีธาตุทั้ง 4 ครบ คือดิน น้ำ ลม ไฟ ตอนนี้ขาดไฟลำบากนิดนึงต้องใช้พลังงานอย่างอื่นแทน