AAR การอ่านบทความเรื่อง On the Brink of Disaster โดย Allan Sloan ในนิตยสาร Fortune ฉบับ April ๑๔, ๒๐๐๘   บทความนี้อ่านได้ที่  http://money.cnn.com/2008/03/28/news/economy/disaster_sloan.fortune/index.htm?postversion=2008033113  แต่ในนิตยสารฉบับเล่มมีรายละเอียดมากกว่า   ผม AAR ประสาคนอ่านเรื่องทางเศรษฐกิจไม่แตกว่า

• นักลงทุน/นักจัดการการลงทุน จะใช้ “ความริเริ่มสร้างสรรค์” ในการทำให้อะไรก็ได้ (ที่ทำได้) กลายเป็นทุน (capital) ขึ้นมา    ให้เอามาซื้อขายเอากำไรกันได้
• ตามปกติ คนจะลงทุนในกรณีที่ความเสี่ยงไม่สูงเกินไป    แต่นักจัดการการลงทุนก็จะหาทางทำให้คนเชื่อว่า “สินค้า” เพื่อการลงทุนชิ้นที่คิดขึ้นใหม่ ไม่เสี่ยงมากนัก    แต่ได้กำไรดี    คนก็จะแห่กันไปลงทุน  และติดใจ/เมามัน เพราะกำไรดีจริงๆ อย่างไม่น่าเชื่อ
• “อย่างไม่น่าเชื่อ” แปลว่าไม่สมเหตุสมผล    สภาพที่คนแห่ไปลงทุนในกิจการที่ให้กำไรดีอย่างไม่สมเหตุสมผล คือสภาพก่อฟองสบู่    เมื่อฟองใหญ่ขึ้นๆ ในที่สุดก็จะต้องแตก ตามธรรมชาติ
• จำได้ว่า ช่วงปี ๒๕๓๕ – ๒๕๓๖ ผมมาเรียน วปอ. รุ่น ๓๕ เพื่อนๆ ปรอ. รุ่น ๕ ที่เป็นนักธุรกิจเล่าว่า ทางธนาคารคอยโทรศัพท์ให้มากู้เงิน   เพราะมีเงินพร้อมที่จะให้กู้มาก   คือมาจากต่างประเทศ    เป็นการให้กู้เงินแบบไม่สมเหตุสมผล
• ฟองสบู่เศรษฐกิจอเมริกันคราวนี้เกิดจากการสร้างตลาดบ้านอยู่อาศัยแก่คนที่เครดิตไม่ดี   แต่หาวิธีทำให้เป็นที่ยอมรับ    เกิดการกู้เงินเอาไปซื้อขายบ้าน ได้กำไรกันถ้วนหน้า อย่างเมามัน   แต่เครดิตไม่ดีก็คือเครดิตไม่ดี    ในที่สุดก็มีคนจ่ายหนี้ไม่ได้จำนวนมาก    ก็คือฟองสบู่แตก   สถาบันการเงินยักษ์ใหญ่อย่าง Bear Stearns จึงล้ม   และที่น่ากลัวคือระบบเศรษฐกิจทั้งระบบจะเข้าสู่การตกต่ำ ครั้งใหญ่อย่างเมื่อปี ๑๙๒๙ ที่ลามมาไทยในปี ๑๙๓๒ (พ.ศ. ๒๔๗๕)
• รัฐบาลอเมริกันอัดฉีดเงิน ๐.๕ ล้านล้านดอลล่าร์ เข้าไปในระบบ   เพื่อยันไม่ให้ เศรษฐกิจล่ม    เหมือนกับที่รัฐบาลไทยเข้าไปอุ้มระบบเศรษฐกิจที่ล่มเมื่อปี ๒๕๔๐   ถามว่าเงินเหล่านั้นมาจากใคร    คำตอบคือมาจากผู้เสียภาษี ทั้งภาษีทางตรง และภาษีทางอ้อม คือพวกเรานั่นเอง
• ผมได้คำตอบว่า ฟองสบู่ทางเศรษฐกิจเกิดขึ้นในประเทศใด   ผู้เสียภาษีในประเทศนั้นเตรียมตัวจ่ายค่าฟองสบู่นั้นได้ จะต้องเกิดขึ้นไม่เร็วก็ช้า

วิจารณ์ พานิช
๙ เม.ย. ๕๑