คณะกรรมการปฏิรูป (คปร.) แถลงข่าว ข้อเสนอการปฏิรูปโครงสร้างอำนาจ เมื่อวันที่ ๑๘ เม.ย. ๕๔  รายละเอียดอ่านได้ที่เว็บไซต์ www.reform.or.th ผมขอเชิญชวนให้อ่านรายงานฉบับเต็ม  อ่านช้าๆ และไตร่ตรองสัก ๒ - ๓ จบ (เอกสารนี้เขียนอย่างประณึตและสั้นกระชับ)   เพื่อทำความ เข้าใจในมิติที่ลึก สำหรับเอามาช่วยกันขับเคลื่อนให้เป็นจริง   เพราะว่าการปฏิรูปโครงสร้างอำนาจในสังคมไทยนี้ มีความซับซ้อนมาก   ความเข้าใจเรื่องการกระจายอำนาจมีทั้งในความหมายที่ผิด และ ที่ถูกต้อง  และต้องไม่ใช่แค่กระจายสู่กลไกรัฐเท่านั้น ต้องให้ประชาชนสามารถรวมตัวกันตัดสินใจ เรื่องสำคัญๆ ที่มีผลกระทบต่อชีวิตของตนในภาพรวมระดับชุมชนหรือพื้นที่  คือต้องส่งเสริม ประชาธิปไตยทางตรงให้มากขึ้น

          ผมอ่านเอกสารแล้ว มองเห็นความเปลี่ยนแปลงชนิดกลับทางในเวลาร้อยกว่าปี คือเดิมรัฐควบคุม ประชาชน   ตอนนี้ต้องเปลี่ยนเป็นประชาชนควบคุมรัฐ   นี่คือหัวใจของการปฏิรูปโครงสร้างอำนาจ ที่ถ้าเราช่วยกันขับเคลื่อน ใช้เวลาสัก ๒๐ ปี ไปสู่จุดหมาย ผมก็พอใจ แม้จะไม่มีโอกาสได้เห็น สภาพนั้น

          บางท่านอาจบอกว่า ๒๐ ปีนานไป ออกกฎหมายมาจัดโครงสร้างอำนาจใหม่ ก็น่าจะเปลี่ยนได้ใน เวลาไม่ถึง ๑๐ ปี  ถ้าได้จริงก็จะมีคุณูปการต่อลูกหลาน และต่อบ้านเมืองของเรา เพราะถ้าคงสภาพ โครงสร้างอำนาจเดิมไว้ ประเทศไทยจะอ่อนแอลงไป จน "เสียกรุง" ก็ได้  แต่จะเป็นการ "เสียกรุง" แบบสมัยใหม่ ที่การยึดครองล้ำลึกจนคนส่วนใหญ่ไม่รู้สึก  สภาพเช่นนั้นมันรุกคืบเข้ามาแล้วในปัจจุบัน

          เนื่องจากตอนนี้ผมเป็นทั้งประธาน กกอ. และนายกสภามหาวิทยาลัยมหิดล และเป็นกรรมการสภาผู้ทรงคุณวุฒิของมหาวิทยาลัยอีกจำนวนหนึ่ง  อ่านเอกสารนี้แล้วผมจึงมีคำถามว่า "ระบบอุดมศึกษา และสถาบันอุดมศึกษาจะมีส่วนขับเคลื่อนเรื่องนี้ให้แก่บ้านเมืองได้อย่างไร"  เพราะเรื่องนี้เป็นเรื่องสำคัญระดับความอยู่รอดของบ้านเมือง

          อีกประการหนึ่งที่ผมนึกถึง คือแหล่งสนับสนุนทุนวิจัย น่าจะได้หยิบประเด็นวิจัยจากข้อเสนอ ปฏิรูปโครงสร้างอำนาจชุดนี้  เอาไปสนับสนุนให้เกิดการวิจัยเพื่อขับเคลื่อนและสนับสนุนการกระจาย อำนาจตามข้อเสนอ 

วิจารณ์ พานิช
๒๐ เม.ย. ๕๔