ตัวชี้วัด KM ย่อมต้องใช้ให้เหมาะสมต่อธุรกิจและสถานภาพขององค์กรและต้องหมั่นตรวจสอบว่าเครื่องมือวัดและตัวชี้วัดที่ใช้ยังมีความเหมาะสมอยู่หรือไม่   อาจต้องมีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงให้เหมาะสมยิ่งขึ้น

         หัวใจคือ การวัดและประเมิน การสร้าง การแลกเปลี่ยน และการใช้ความรู้ ภายในองค์กร

         การที่องค์กรมีตัวชี้วัดและมีการวัดพฤติกรรมที่สะท้อนภาพต่อไปนี้   เป็นดัชนีบอกความเข้มแข็งของกระบวนการ KM : พฤติกรรม ค่านิยม ความเชื่อ บรรทัดฐาน (norms) เครือข่ายทางสังคม เรื่องเล่าภายในองค์กร   การมีตัวชี้วัดสิ่งเหล่านี้จะช่วยขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงเชิงวัฒนธรรมหรือเชิงพฤติกรรมภายในองค์กร

         การมีตัวชี้วัดพฤติกรรมและเชิงการจัดรวมตัวกัน (organizational) จะเป็นเครื่องช่วยบอกว่ามีการใช้ KM อย่างเหมาะสม   และได้รับประโยชน์คุ้มค่าหรือไม่   พฤติกรรมและความสัมพันธ์เหล่านี้มีพื้นฐานมาจากบุคลิกและความเชื่อของสมาชิกขององค์กรรายบุคคล   คุณสมบัติดังกล่าวได้แก่  คุณค่า  ความเชื่อ  ประสบการณ์  มุมมอง  ความคาดหวัง  การยอมรับ  ขีดความสามารถ  วัฒนธรรมองค์กร  วัฒนธรรมย่อย  การเป็นส่วนหนึ่งของชุมชน  ปฏิสัมพันธ์หรือกระบวนการกลุ่ม  การเมือง  และโครงสร้างขององค์กร

         ตัวชี้วัดสำคัญที่ช่วยบอกว่าองค์กรได้ดำเนินการ KM อย่างถูกทาง  ได้แก่
- บทบาทและความรับผิดชอบที่ยืดหยุ่นไปตามสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลง
- วัฒนธรรม "เพ่งภายนอก" (outward looking) ที่อดทนต่อความไม่ชัดเจน (ambiquity)  ได้แก่  การเปิดรับความรู้ใหม่  แนวความคิดและหลักการใหม่ ๆ   ยอมรับว่าต้องเรียนจากความผิดพลาด  การให้คุณค่าต่อความแตกต่างและความหลากหลาย   องค์กรส่งเสริมการคิดกระบวนระบบ (systems thinking)   การคิดที่ซับซ้อน (complexity thinking)  การใช้ mental models และการเล่าเรื่อง
- การให้คุณค่าต่อการสร้างความสัมพันธ์ใหม่  เครือข่ายทางสังคมและชุมชน  มีระดับของความไว้เนื้อเชื่อใจระหว่างกลุ่มและภายในสมาชิกของทีม
- การแบ่งปัน (sharing) ถือเป็นหน้าที่อย่างหนึ่ง   อำนาจเกิดจากความรู้ที่ได้จากการแบ่งปันและการสร้างขึ้นจากระบวนการทางสังคม
- องค์กรให้คุณค่าต่อคนและกระบวนการที่สามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงที่มีประโยชน์   มีการยอมรับนับถือภาวะผู้นำระดับบุคคล   การจัดการตนเอง  และการเอื้ออำนาจ (empowerment)

Ref. Standards Australia. Knowledge management - a guide. AS 5037 - 2005

วิจารณ์  พานิช
 3 มิ.ย.50