บทที่ ๗ ของหนังสือ Teach Like Your Hair's on Fire, Penguin Books, 2007 ที่เขียนโดยครู Rafe Esquith เป็นเรื่องการเรียนความมหัศจรรย์ของโลก   ซึ่งก็ยังคงใช้ยุทธศาสตร์เดิมที่ใช้กับทุกวิชา คือเรียนอย่างสนุก เรียนไปเล่นไป หรือเล่นไปเรียนไป
          หนังสือเล่มนี้ผมยิ่งอ่านก็ยิ่งมันในอารมณ์ครับ    เพราะมันยิ่งเผยความเป็น “ครูเพื่อศิษย์” ที่ล้ำลึก ของครู Rafe   ที่เอาใจใส่รายละเอียดของการเรียนรู้ของศิษย์อย่างที่ผมไม่เคยเห็นที่ไหนมาก่อน

 
          ต่อไปนี้ คือ AAR ของผม

• นี่คือการเรียนภูมิศาสตร์ ประวัติศาสตร์ และสังคมศาสตร์ ระดับ ป. ๕ ที่เรียนอย่างมีชีวิตชีวา    เรียนแบบซึมซับ เอาไปใช้ได้ตลอดชีวิต   ไม่ใช่แค่เรียนเอาไว้ตอบข้อสอบ

• ครู Rafe ตีความว่าเรียนวิชาเหล่านี้ไปเพื่ออะไร เรียนอย่างไรจึงจะสนุก และซึมซับสาระที่ลึกกว่าในคำถามข้อสอบ   สำหรับปูพื้นฐานการเป็นพลเมืองดีของประเทศ    แล้วอำนวยความสะดวกในการเรียนรู้ของนักเรียน   ใช้หลากหลายเครื่องช่วยการเรียนรู้ที่เหมาะสำหรับเด็กวัย ๑๐ ขวบ    เช่นภาพยนตร์  บันทึกเสียงของคนในประวัติศาสตร์   เกม (อีกแล้ว)    โดยครู Rafe ออกแบบการเรียนรู้ทั้งที่โรงเรียนและนอกเวลา    โดยคำนึงถึงเวลาเล่นของเด็กด้วย

• เรียน “ท่องโลกทางอินเทอร์เน็ต” โดยใช้เว็บไซต์ www.worldatlas.com  ครูสามารถเอามาใช้เล่นเกมได้หลากหลายมาก

• ตัวอย่างของเกมที่เล่น ชื่อ Table Points เล่นเป็นทีม    แข่งกับตัวเอง   เด็กได้เรียนรู้การทำงานเป็นทีม ทักษะการฟัง ทักษะการประนีประนอม    และได้จำแผนที่โลกไว้ในสมอง   ทุกทีมจะได้รับรางวัลเมื่อเล่นเกมได้สำเร็จ ทีละเกมๆ    ไม่มีการแข่งขันกันระหว่างทีม หรือมีบ้างก็แข่งกันสะสมความสำเร็จของทีม   แต่ไม่ใช่แข่งกันในเกม

 
• การเล่นเกม จะยากขึ้นเรื่อยๆ และมีกติกาให้แต้มหักแต้มเพื่อฝึกให้เด็กคิดให้รอบคอบก่อนพูดออกไป 

 
• บทเรียนทุกประเภทมีทั้งด้านบวกและด้านลบ   การดูหนังก็อาจมีผลเสีย หากครูไม่ให้คำแนะนำอย่างรอบคอบ   ครูที่เอาใจใส่การเรียนรู้ของศิษย์ทุกก้าวย่างมีความสำคัญเสมอ    ต้องอ่านหนังสือเล่มนี้เองจึงจะเห็นวิญญาณความเป็นครูเพื่อศิษย์ของครู Rafe   ที่มองว่าภาพยนตร์สามารถ inspire, inform, และให้แบบอย่างที่ดี (positive role model) แก่เด็ก
• พ่อแม่อาจช่วยการเรียนรู้ของลูกโดยพาไปเที่ยวอุทยานแห่งชาติ    มีคู่มือ Passport to Your National Parks ที่เด็กใช้เป็นคู่มือทัศนศึกษาได้ ๕ ปี

• เรียนโดยทำ project ประวัติศาสตร์  ต้องอ่านรายละเอียดเอาเอง

          จะเห็นว่าศิษย์ของครู Rafe เรียนวิชาแบบบูรณาการ    เรียนแบบซึมซับเอาไว้ใช้ในชีวิตภายหน้า    ไม่ใช่แค่เรียนเพื่อสอบ

วิจารณ์ พานิช
๗ มิ.ย. ๕๑