๒๖ ต.ค. ๕๑

พระตำหนักภูพานราชนิเวศน์ 

แม้ว่าเมื่อคืนเรานอนดึกมาก   หมออมรากับผมก็รีบตื่นแต่เช้าแล้วออกไปเดินชมสวนภายในบริเวณพระตำหนัก   ซึ่งเปิดให้คนทั่วไปเข้าชมได้   แต่เราอยู่ไกล เพิ่งมีโอกาส ได้ชมอย่างเต็มอิ่ม   โดยมีคุณอนันตสิทธิ์ ซามาตย์ หัวหน้าผู้ดูแลพระตำหนักพาชม   คุณอนันตสิทธิ์ บอกว่า สมเด็จพระเทพรัตน์ฯ รับสั่งให้มารอพาแขกที่ตื่นเช้าไปชม   โชคดีมากที่เราได้ใช้บริการนี้   และแขกรอบหลังมี ศ. นพ. จิตร สิทธีอมร, ศ. นพ. รัชตะ รัชตะนาวิน เป็นต้น

เรารีบกลับมากินอาหารเช้า   ซึ่งจัดทั้งอาหารหลักแบบตะวันตก   กับอาหารแบบไทยๆ   อาหารอร่อยมาก แต่เราก็ไม่กินมาก เพราะรู้ว่าตอนไปชมจุดต่างๆ จะได้รับเลี้ยงของพื้นเมืองอร่อยๆ เสมอ

ศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพาน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ  อ. เมืองสกลนคร

เรานั่งรถบัสทหารที่เขาจัดถวาย เวียนชมบริเวณสวนป่ารอบพระตำหนัก   ก่อนจะเดินทางไปศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพานฯ    ซึ่งอยู่ห่างออกไปเพียง ๗ ก.ม.   ท่านองคมนตรี ดร. อำพล เสนาณรงค์ มาต้อนรับและกล่าวรายงานกิจการ ที่อาคารเทอดพระเกียรติ ๘๐ พรรษา   ว่าศูนย์ศึกษาฯ เป็นสถานที่วิจัยสร้างความรู้สำหรับการทำมาหากินของชาวบ้าน   แล้วเปิดให้ชาวบ้านเข้ามาเรียนรู้   เป็น one stop service  

หลังจากนั้น สมเด็จพระเทพรัตน์ฯ ทรงบรรยายแนะนำสถานที่ที่จะทรงนำคณะกรรมการรางวัลนานาชาติฯ ไปเยี่ยมชมในปีต่อไป คือไปภาคใต้   ระหว่างนี้ผมได้ถ่ายรูปที่ผมภูมิใจที่สุด   เพราะผมยืนอยู่ตรงจุดที่เหมาะซูมภาพได้พอดี

เมื่อเดินเข้าไปบริเวณที่ใช้กล่าวรายงาน ก็พบต้นยางนา อายุ ๓๐๐ ปี ที่โดนฟ้าผ่าล้ม   เขาจึงชลอส่วนโคน (วัดรอบวงได้ ๗ เมตร)  และลำต้นส่วนหนึ่งยาว ๑๙ เมตรมาจัดแสดง    เป็นจุดเด่นของบริเวณ

หลังจากนั้น เขาจัดรถแบบรถนำเที่ยว (ในสูจิบัตรเขาเรียกรถพ่วง) ขับชมรอบบริเวณซึ่งกว้างขวางมาก   โดยมีรถสามล้อถีบนำ ๓ คัน   เป็นบริเวณทดลองปลูกข้าว  พืชสวนชนิดต่างๆ จากหลายภาคของประเทศ   เช่นยางพารา  มังคุด  ส้มโอท่าข่อย (พิจิตร) พืชสมุนไพร   บริเวณทดลองเลี้ยงปลาในกระชัง   เลี้ยงปลานอกกระชัง   บริเวณเลี้ยงไก่ดำ  หมูดำเหมยซาน  และโคเนื้อสีดำพันธุ์ ทาจิมะภูพาน   เลี้ยงกวางรูซ่า เอาเขาอ่อนทำยาบำรุงพลังเพศ   บริเวณศึกษาวิธีบำรุงดิน เช้นบำรุงดินด้วยการปลูกถั่วหลากหลายชนิด 

ไปสิ้นสุดที่สำนักงาน   ซึ่งที่บริเวณมีการแสดงการทำ “ข้าวฮาง”   เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นในการเอาข้าวเปลือกที่ยังไม่แก่จัด   เก็บมาแช่น้ำ ๑ คืน และนึ่งจนเปลือกแตก แล้วจึงเอาไปสี    ได้ข้าว ที่รสดีและบำรุง   ตรวจพบ GABA – Gamma-acetyl butyric acid   ที่บริเวณจัดแสดงนี้ มีอาหารว่าง และมีน้ำสมุนไพรหลากชนิดให้ดื่ม   รวมทั้งไอสกรีม

ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง ตามแนวพระราชดำริ อ่างเก็บน้ำห้วยปุ๊  อ. เมืองสกลนคร

จากศูนย์ศึกษาการพัฒนาฯ จะมีชาวบ้านที่ได้เรียนรู้จนสามารถเอามาประยุกต์ใช้ทำมาหากินได้อย่างสบาย    ตามแนวทางทฤษฎีใหม่   และมีชีวิตตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง   ก็จะมีการจัดทำเป็นศูนย์เรียนรู้สำหรับคนทั่วไป    ศูนย์นี้อยู่ห่างจากศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพานฯ ๒๔ ก.ม.   เรานั่งรถบัสทหารคันเดิมไป ๒๔ ก.ม.  

ศูนย์เรียนรู้ฯ นี้ เป็นบ้านของนายขวัญใจ แก้วหาวงศ์ ชาวบ้านที่เรียนจบแค่ ป. ๔  แต่ได้ทดลองทำกินบนที่ดิน ๒๐ ไร่ตามแนวทางเกษตรทฤษฎีใหม่ และเศรษฐกิจพอเพียงจนมีชีวิตที่สุขสบาย    จึงได้รับการส่งเสริมให้เป็นศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง   มีคุณขวัญใจเองเป็นวิทยากร   คนที่มาเรียนรู้มีทั่วไป    มาทุกสัปดาห์ บางครั้งหลายสิบคน   จัดมาโดย ธกส. ในโครงการปลดหนี้    มาครั้งละ ๒ – ๓ ชั่วโมง    ผมนึกในใจว่า ถ้า ธกส. รู้จักใช้ KM โดยเฉพาะเครื่องมือ peer assist (เพื่อนช่วยเพื่อน) ก็จะทำให้การดูงานได้ผลมากขึ้นหลายเท่า

มีเจ้าหน้าที่สรุปการดำเนินการของศูนย์ และตอบคำถาม เป็นภาษาอังกฤษที่สำเนียงดีน่าชมเชย   เราชมโรงเพาะเห็ด โรงเลี้ยงจิ้งหรีด   และชิมจิ้งหรีดนึ่ง กับข้าวเหนียว และของว่างอื่นๆ จนแน่นท้อง

แล้วจึงขึ้นรถไป ๒๒ ก.ม. ไปยังจุดต่อไป คือ 

ฟาร์มตัวอย่างหนองหมากเฒ่า ตามพระราชดำริ  อ. เมืองสกลนคร

เป็นฟาร์มปลูกพืช เลี้ยงสัตว์ด้วยชีววิธี   มีนิทรรศการผลผลิต และสาธิตวิธีการจับปลาในหนอง ซึ่งเป็นหนองน้ำขนาดใหญ่มาก   ไปชมโรงบรรจุผลิตภัณฑ์    แล้วนั่งรถพ่วงไปร้านอาหารที่ปรุงจากผลผลิตภายในฟาร์ม   อาหารอร่อยมาก   เราได้ประจักษ์แจ้งโดยการกิน ว่าผลิตภัณฑ์จากฟาร์มตัวอย่างนี้ คุณภาพสูงจริงๆ  

จากนั้นขึ้นรถบัสไป ๑๐ ก.ม. ไปสนามบินกองทัพบก ค่ายกฤษณ์ สีวะรา ขึ้นเครื่องบิน บางกอก แอร์เวย์ส กลับกรุงเทพ    ถึงสนามบินกองทัพอากาศดอนเมืองเวลา ๑๔.๓๐ น. ช้ากว่ากำหนด ๑ ชั่วโมงครึ่ง   โดยบนเครื่องบินก็เลี้ยงอาหารอย่างดีอีก   โดยเฉพาะข้าวหอมนิล

การตามเสด็จฯ นี้ เป็นข่าวใหญ่ทางทีวี   ได้ประโยชน์หลายทาง    แขกต่างประเทศต่างชื่นชมพระจริยาวัตร และกิจกรรมพัฒนาชนบทของประเทศไทย   พวกเราที่ตามเสด็จก็ได้เรียนรู้สิ่งที่เราไม่มีโอกาสเห็นด้วยตนเอง   เป็นบุญสำหรับชีวิต

วิจารณ์ พานิช

๔ พ.ย. ๕๑

	1. พระตำหนักภูพานฯ ต้นไม้งามกับแดดอ่อนยามเช้า
	2. เฟิร์นข้าหลวงหลังลายสะท้อนแสง
	3. เครื่องเซรามิกส์ ประดับสองข้างทางเดินขึ้นอาคารจัดเลี้ยง
	4. ไม้นานาพรรณ
	5.หลังคาห้องกระจกที่จัดเลี้ยงเมื่อคืนก่อน
	6. ภาพที่ผมภูมิใจที่สุด
	7. รถนำชมศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพานฯ
	8. หัวหน้าศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง นายขวัญใจ แก้วหาวงศ์
	9. โรงเลี้ยงจิ้งหรีด