• แรงจูงใจดีกว่าแรงบังคับ    แต่สู้แรงบันดาลใจไม่ได้
• ที่จริงเราต้องใช้ทั้ง ๓ แรงนี้ให้สนธิพลังกัน   ใช้แรงไหนมาก แรงไหนน้อย ขึ้นอยู่กับระดับการพัฒนาขององค์กร    ไม่มีหลักการหรือสูตรตายตัว   ในระดับต้นๆ ต้องใช้แรงบังคับมากหน่อย   แต่ผู้บริหารต้องมีวิธี “บังคับแบบไม่บังคับ”
• แรงจูงใจที่ดีที่สุดคือการแสดงความยอมรับ ยกย่อง โดยไม่จำเป็นต้องให้รางวัลที่มีมูลค่าสูง    ควรเน้นคุณค่าทางใจ มากกว่ามูลค่าเชิงทรัพย์สิน   แต่ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับกลุ่มคนด้วย   คนที่รายได้ต่ำ การได้แรงจูงใจเป็นเงินจะมีพลังจูงใจสูง
• แรงจูงใจที่มาจากการยอมรับนับถือโดยเพื่อนร่วมงาน (peer recognition) มีพลังมาก   อาจมากกว่าจากผู้บังคับบัญชาหรือหัวหน้า    กล่าวใหม่ว่าแรงจูงใจจากการยอมรับนับถือจากทั้งสี่ทิศ หรือ ๓๖๐ องศา เป็นพลังที่สูงยิ่งในการมุมานะบากบั่นพัฒนางาน
• การประยุกต์ AI – Appreciative Inquiry เป็นการใช้แรงจูงใจเพื่อสร้างผลงาน สร้างสภาพ “งานได้ผล คนเป็นสุข”   สร้างการเรียนรู้จากงาน   สร้างคน   และสร้างทีมงาน

วิจารณ์ พานิช
๒๙ พค. ๔๙