• การทำ KM เริ่มด้วยการทำให้พนักงาน (“คุณกิจ”)มี “ใจเปิด”   มีทักษะในการทำให้ใจเปิด  
• ทั้งทักษะในการเปิดใจของตนเอง   และการสร้างบรรยากาศในการทำให้เพื่อนร่วมงานเปิดใจ
• ตัวกระตุ้นให้ใจเปิดได้ง่ายคือการเล่าเรื่องราวของความสำเร็จ
• การทำ AAR และ BAR เป็นแบบฝึกหัดของการเปิดใจ
• การเปิดใจมีความหมาย ๒ อย่าง  (๑) เปิดให้สิ่งที่อยู่ในใจออกมา   (๒) เปิดรับความคิด ความรู้สึกของผู้อื่น
• ใจที่เปิด จึงเป็นใจที่มีสติอยู่ตลอดเวลา    การทำ KM จึงเท่ากับเป็นการเจริญสติแบบหนึ่ง
• สุนทรียสนทนา (dialogue) เป็นเครื่องมือเปิดใจ   และเมื่อใจเปิด จะทำสุนทรียสนทนาได้ผลดี
• การทำ KM แบบจับความรู้ใส่ตุ่ม (ICT) โดยใจยังไม่เปิด   จะทำให้ KM นั้นล้มเหลว
• ที่ต้องเปิดใจก่อน ก็เพราะคุณค่าของ KM ร้อยละ ๘๐ อยู่ที่ “ความรู้ฝังลึก”    ถ้าใจไม่เปิด ความรู้ฝังลึก เข้า-ออกไม่ได้

วิจารณ์ พานิช
๑๕ เมย. ๔๙