ผมได้แนวคิดในบันทึกนี้จากการประชุมคณะอนุกรรมการจัดทำงบประมาณ  การอนุมัติเงิน  การติดตามประเมินผล  และการพัสดุ  ตามหลักเกณฑ์และวิธีการจัดสรรเงินเพื่อการสนับสนุนโครงการและกิจกรรม พ. ศ. ๒๕๔๙  ของ สสส.    เมื่อวันที่ ๖ กย. ๔๙

        จริงๆ แล้วเป็นความคิดจากการเฝ้าสังเกตการทำงานของ สสส. มาโดยตลอด     ผมมีข้อสังเกตว่างานด้านสร้างเสริมสุขภาพนั้นมีหน่วยงาน  ชุมชน  ประชาคม ฯลฯ ทำกันอยู่มากมาย     และบางเรื่อง  บางหน่วยงาน  บางชุมชน ทำได้ดี     เกิดผลดีอย่างมากมาย    โดย สสส. ไม่ได้เข้าไปยุ่งเกี่ยวด้วยเลย     นี่คือแนวคิดในการทำงานแบบ KM   

         แนวคิดอย่างหนึ่งของการทำงานแบบ KM คือ มีความรู้อยู่ในที่ต่างๆ ให้เราหยิบมาใช้ประโยชน์     ความรู้นั้นมีอยู่ในความสำเร็จน้อยใหญ่      เราสามารถเอาความสำเร็จเหล่านั้นมาต่อยอด      โดยจุดสำคัญคือไม่เลือกว่าเป็นความสำเร็จของหน่วยงานใด    ถ้าสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ก็หยิบเอามา    

         ในกรณี สสส. ซึ่งทำงานสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ     หากใช้ความคิดแนว KM ก็จะมุ่งหาความสำเร็จในการทำงานสร้างเสริมสุขภาพในกลุ่ม พื้นที่ และหน่วยงานต่างๆ เอามาใช้ประโยชน์ ๓ ประการ คือ
            (๑) ชักชวน กลุ่ม พื้นที่ หรือหน่วยงานที่มีความสำเร็จเหล่านั้น เข้าร่วมเครือข่าย ลปรร. การสร้างเสริมสุขภาพ     เพื่อร่วมขับเคลื่อนขบวนการสร้างเสริมสุขภาพในสังคมไทยต่อไป
            (๒) สสส. เข้าไปสนับสนุนการดำเนินการของ กลุ่ม พื้นที่ หรือหน่วยงาน  ให้ได้พัฒนางานสร้างเสริมสุขภาพตามแนวทางของ กลุ่ม พื้นที่ หรือหน่วยงานนั้นๆ เพื่อขยายผลให้กว้างขวางขึ้น  หรือดำเนินการอย่างลึกซึ้งขึ้นต่อไป     โดยเคารพในความแตกต่างหลากหลายของการดำเนินการสร้างเสริมสุขภาพ
            (๓) สสส. เข้าไปเรียนรู้วิธีทำงานสร้างเสริมสุขภาพของ กลุ่ม พื้นที่ และหน่วยงาน เหล่านั้น    สำหรับนำมาปรับใช้ในการทำงานของ สสส.    และสำหรับรวบรวมเป็น "ขุมความรู้" (Knowledge Assets) ในการทำงานสร้างเสริมสุขภาพ    ออกเผยแพร่ต่อสังคม
           
         โดยนัยนี้ สสส. ก็จะมีสัมพันธ์เชิงบวกต่อผู้ทำงานสร้างเสริมสุขภาพ ในหลากหลายบริบท หลากหลายวิธีการ หลากหลาย "การเข้ามวย" (คำของลุงรินทร์ - หมายถึงทำงานสร้างเสริมสุขภาพผ่านกิจกรรมที่แตกต่างกัน  เช่น ผ่านกิจกรรมเกษตรปลอดสารพิษ  ผ่านกิจกรรมการทำแผนแม่บทชุมชน  ผ่านกิจกรรมรวมกลุ่มออกกำลังกาย  เป็นต้น)     เป็นความสัมพันธ์ผ่านความสำเร็จในการดำเนินการสร้างเสริมสุขภาพอย่างยั่งยืน     โดยยอมรับและเคารพความแตกต่างหลากหลายของวิธีดำเนินการ

         สรุปให้อ่านง่ายหน่อย     ผมมีความเห็นว่า  การทำงานใหญ่ งานยาก ในเชิงสังคม    น่าจะทำด้วยท่าทีเคารพความแตกต่างหลากหลาย     โดยมีจุดร่วมอยู่ที่ความสำเร็จตามเป้าหมายร่วม     วิธีทำงานร่วมกันจึงน่าจะได้ใช้การนำเอาเรื่องราวของความสำเร็จน้อยใหญ่ มาเล่าเรื่อง และสรุปประเด็นสำหรับให้แต่ละฝ่ายเลือกเอาไปปรับใช้ตามบริบทของตน     แล้วนำเอาความสำเร็จมา ลปรร. กันอีก เป็นวงจรไม่รู้จบ

วิจารณ์ พานิช
๑๗ กย. ๔๙