วันที่ ๑๗ พย. ๔๙  สคส. จัดการประชุมวิชาการ เรื่อง "การประยุกต์ใช้ KM & Strategic Map ในการบริหารองค์กร สู่ LO"     โดยมี อ. นพ. สมเกียรติ วสุวัฏฏกุล   รองคณบดีฝ่ายพัฒนาคุณภาพ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล  เป็นวิทยากร

        ผมวิ่งจากทำเนียบรัฐบาล ที่มีการประชุมขับเคลื่อนสังคม ของกระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์    มาที่โรงแรมเอเซีย  เพื่อมาร่วมประชุมวิชาการเรื่อง Strategic Map     ได้ฟังการอภิปราย ลปรร.     แต่ไม่ทันฟัง อ. หมอสมเกียรติ     แต่ผมเคยได้ฟัง อ. หมอสมเกียรติพูดเรื่องนี้ ฉบับย่อ ตอนผมพาสภามหาวิทยาลัยมหิดลไปเยี่ยมชื่นชมศิริราช   

        คำอภิปรายเป็นการ ลปรร. เรื่อง LO และกิจกรรม KM ของหน่วยงานที่มาร่วม     ไม่เจาะลึกเข้าไปในหัวใจของ Strategic Map ซึ่งผมมองว่าเป็นเครื่องมือในการจัดการ KV (Knowledge Vision - "หัวปลา" ในภาษาโมเดลปลาทู)

        ปัญหาในการบริหารองค์กรขนาดใหญ่ (ผู้ปฏิบัติงานเกิน ๑.๒ หมื่นคน) อย่างศิริราช  ก็คือต่างหน่วยย่อยต่างก็ทำงานไปตามภารกิจของตน    ไม่ได้มีเป้าหมายร่วมกันอย่างชัดเจน    ไม่ได้ใช้พลังของการมี "วิสัยทัศน์ร่วม" (Shared Vision) ในการทำให้ทำงานง่ายขึ้น    ทำงานเกิดผลสำเร็จหรือคุณภาพเพิ่มขึ้นโดยไม่เหนื่อยมากขึ้น     ศิริราชมีประสบการณ์การใช้เทคนิค Strategic Map ในการทำให้เกิดการรวมพลังภายในองค์กรอย่างไม่น่าเชื่อ     ผมสัมผัสสภาพนี้โดยตรง ทั้งโดยการเข้าไปทำงานให้แก่ศิริราชใน ๒ - ๓ หน้าที่     เมื่อได้ฟัง อ. หมอสมเกียรติก็รู้ทันทีว่ากระบวนการทำ Strategic Map นี่เองที่เป็นเครื่องมือสำคัญ

         ผมตีความว่า Strategic Map เป็นเครื่องมือบริหารจัดการ KV     ทำให้ KV ภาพย่อย (หน่วยงานย่อย) สนอง KV ภาพใหญ่    และในขณะเดียวกัน กระบวนการ Strategic Map ก็ช่วยให้ KV ภาพย่อยรวมๆ กัน ก็จะช่วยสร้างความชัดเจน และความลึกซึ้งของ KV ภาพใหญ่

         มองจากมุมของทฤษฎีปลาตะเพียน     Strategic Map (ในการตีความของผม) เป็นวิธีการจัดฝูงปลาตะเพียน  ให้ว่ายไปด้วยกันในทิศทางเดียวกัน   

         แต่จริงๆ แล้วการเปรียบเทียบกับฝูงปลาตะเพียน อาจจะผิด     เพราะฝูงปลาตะเพียนมันเป็นปลาตะเพียนอยู่เรื่อยไป     แต่ เมื่อ Strategic Map ช่วยให้ KV (ของ KM) เกิดการ "รวมตัวกันเอง" (Self-Organized)     จะเกิดการยกระดับเป็น KV ในภพภูมิใหม่ หรือ new order 

         เราดำเนินการ KM ในลักษณะที่มองกิจกรรมและกระบวนการต่างๆ คล้ายมีชีวิต (organic)     เราหวังให้กระบวนการ KM ณ จุดต่างๆ ขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงในลักษณะของ "การรวมตัวกันเอง" ขององค์ประกอบที่แตกต่างหลากหลาย      เกิดผลลัพธ์ในลักษณะของ "ภพภูมิใหม่"

วิจารณ์ พานิช
๑๔ ธค. ๔๙