โครงการ การใช้ดนตรีบำบัดในผู้ป่วยมะเร็งที่มารับยาเคมีบำบัด

หอผู้ป่วยเคมีบำบัด 5จ  แผนกการพยาบาลบำบัดพิเศษ งานบริการพยาบาล โรงพยาบาลศรีนครินทร์ <p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: center" class="MsoNormal" align="center"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: center" class="MsoNormal" align="center"></p>  <h1 style="margin: 0cm 0cm 0pt; tab-stops: 54.75pt" class="MsoNormal"> ผู้รับผิดชอบโครงการ จุรีพร   อุ่นบุญเรือง   จันทราพร    ลุนลุด  และอุบล จ๋วงพานิช   </h1><h1 style="margin: 0cm 0cm 0pt; tab-stops: 54.75pt" class="MsoNormal"></h1><p>ที่มาของปัญหา  ในปัจจุบันการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดได้ผลดี   ทำให้ภาวะปลอดโรคมากขึ้นและการพยากรณ์โรคค่อนข้างดี  ผู้ป่วยมีชีวิตยืนยาวขึ้น   แต่ต้องเผชิญกับ ปัญหาที่คุกคามผู้ป่วยที่สุดก็คือ  ความปวด ซึ่งมักเป็นความปวดที่รุนแรงเรื้อรัง ถึงแม้ว่าผู้ป่วยจะได้รับยาแก้ปวดแต่ความทุกข์ทรมานจากความปวดยังมีอยู่  จากปัญหานี้หอผู้ป่วย 5 จ. ได้จัดให้มีโครงการการใช้ดนตรี เพื่อลดอาการปวดในผู้ป่วยมะเร็งที่มารับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด เพื่อส่งเสริมให้ผู้ป่วยลดความทุกข์ทรมานจากความปวด  ซึ่งเป็นการส่งเสริมประสิทธิภาพการพยาบาลอีกทางหนึ่ง </p><p>วัตถุประสงค์   ผู้ป่วยลดความทุกข์ทรมานจากอาการปวด</p><p>ระยะเวลาดำเนินการ   1 มกราคม  2548 – ปัจจุบัน</p><p>ขั้นตอนการดำเนินการ        </p><p>1 ขั้นตอนในการสร้างแนวปฏิบัติโดยการนำหลักฐานเชิงประจักษ์มาใช้ ประกอบด้วย            </p><p>1.1) สำรวจปัญหาของผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับยาเคมีบำบัด ปัญหาของผู้ป่วยโรคมะเร็งที่พบมากและคุกคามผู้ป่วยที่สุดในหอผู้ป่วย 5จ คือ  ความปวด พบว่า 2 ใน 3 ของผู้ป่วยมะเร็งทั้งหมด 25% ผู้ป่วยมะเร็งระยะต้นและกลาง 90% ผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้าย ซึ่งมักเป็นความปวดที่รุนแรงเรื้อรัง การใช้ดนตรีเป็นการบำบัดทางการพยาบาลอย่างหนึ่งที่สามารถลดอาการปวดในผู้ป่วยมะเร็งที่มารับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดและสามารถลดการใช้ยาลดปวดได้</p><p>1.2)  การทบทวนแนวปฏิบัติในการลดความปวดในผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับยาเคมีบำบัด  ปัญหาในการดูแลผู้ป่วยที่มีความปวด คือ พยาบาลจะให้ยาแก้ปวดตามแผนการรักษาและดูแลผู้ป่วยให้สุขสบายโดยการจัดท่าหรือการใช้เบ่งเบนความสนใจโดยใช้วิธีต่างๆ เช่น ให้อ่านหนังสือที่ชอบ  ดูทีวี ฟังเพลง เพื่อให้ผู้ป่วยบรรเทาความปวด ผู้ป่วยหลายคนยังมีปัญหาทุกข์ทรมานจากความปวด  ดังนั้นพยาบาลจึงร่วมกันหาแนวทางในการลดความปวดในผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับยาเคมีบำบัด  ดนตรีบำบัดเป็นทางเลือกที่น่าสนใจและคาดว่าจะสามารถใช้ได้ผล1.3) การสืบค้นงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง  สืบค้นงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการลดความปวดในผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับยาเคมีบำบัด โดยคำสำคัญที่ใช้ในการสืบค้น ได้แก่ Music therapy และ cancer pain คัดเลือกงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง รวมงานวิจัยที่ค้นได้ Full Text จำนวนทั้งสิ้น 6 เรื่อง </p><p>1.4)  การวิเคราะห์และสังเคราะห์งานวิจัย  หลังจากสืบค้นงานวิจัยที่เกี่ยวข้องแล้ว  จึงนำงานวิจัยทั้ง 6 เรื่อง  มาประเมินคุณภาพงานวิจัยและการพิจารณาความเป็นไปได้ในการนำผลการวิจัยไปประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมกับหน่วยงาน  งานวิจัยทั้ง 6 เรื่อง  อยู่ในระดับ Level: 2 b ทั้งหมด    พบว่า ผู้ป่วยที่ได้ฟังดนตรีมีความปวดและความทุกข์ทรมานน้อยกว่า ผู้ป่วยที่ไม่ได้ฟังดนตรีอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ </p><p>1.5) สร้างเป็นแนวปฏิบัติการพยาบาล เพื่อให้ผู้ป่วยมะเร็งลดปวดได้ จัดทำซีดีคนตรีบำบัด 2 ชุดๆละ  4  เพลง  ชุดที่ 1: เพลงลาวดวงเดือน ลาวเจริญศรี ลาวกระทบไม้   เขมรไทรโยค และ ชุดที่ 2 : Classic Largo, Andante Cantabile เพลงลาวดวงเดือน และเขมรไทรโยค  แล้วนำมาตัดต่อและบันทึกลงในซีดี และประเมินความปวดโดยใช้ แบบวัดความปวด (Visual analog scale) คะแนน 1-10  </p><p>1.6) กระบวนการนำไปใช้กับผู้ป่วย  </p><p>ระยะแรก สร้างสัมพันธภาพ  </p><p>ระยะดำเนินการ   </p><p>ประเมินผู้ป่วยที่มีความปวดโดยใช้แบบประเมิน visual analog scale  </p><p>ให้ข้อมูลผู้ป่วย บอกถึงวัตถุประสงค์เกี่ยวกับการใช้ดนตรีบำบัด </p><p>ให้ผู้ป่วยเลือกเวลาที่ต้องการฟังดนตรี โดยเลือกก่อนช่วงเวลาที่มีอาการปวด </p><p>แนะนำขั้นตอนการฟังดนตรี และประโยชน์ของการฟังดนตรี  </p><p>ก่อนฟังดนตรีแนะนำให้ผู้ป่วยทำธุระส่วนตัวให้เรียบร้อย  </p><p>ผู้ป่วยควรเริ่มฟังดนตรีเมื่อมีความปวดระดับปานกลาง </p><p>ไม่ควรฟังขณะปวดรุนแรง  </p><p>ระยะเวลาการฟังไม่เกิน 30 นาทีวันละ 1 ครั้ง จำนวน  3 ครั้ง โดยใช้หูฟัง  </p><p>สถานที่ควรเงียบ แสงสว่างไม่จ้าตา  ไม่มีเสียงรบกวน</p><p>ผู้ป่วยอยู่ในท่าที่สุขสบาย  ผ่อนคลาย  </p><p>ต้องสอบถามความต้องการผู้ป่วยทุกครั้ง </p><p>1.7) การนำแนวปฏิบัติไปใช้และการประเมินประสิทธิผล  นำแนวปฏิบัติการพยาบาลที่สร้างขึ้นไปทดลองใช้กับผู้ป่วยมะเร็งที่มีความปวด จำนวน 11 คน พบว่าการใช้ดนตรีบำบัดสามารถลดปวดได้จริง  จัดประชุมนำเสนอโครงการดนตรีบำบัดให้แก่พยาบาลผู้ปฏิบัติทุกคน เพื่อให้มีความรู้และสามารถใช้แนวปฏิบัติการพยาบาลได้ และนำโครงการดนตรีบำบัดมาใช้                </p><p>2  การนำแนวปฏิบัติการพยาบาลไปใช้ในการดำเนินกิจกรรมพัฒนาคุณภาพอย่างต่อเนื่อง  (CQI)โดยดำเนินการตาม   โครงการดนตรีบำบัดเพื่อลดปวดในผู้ป่วยมะเร็งที่มารับยาเคมีบำบัด  ดังนี้</p><p>วิธีดำเนินการฟังดนตรี            </p><p>ประเมินผู้ป่วยที่มีความปวดโดยใช้แบบประเมิน visual analog scaleให้ข้อมูลผู้ป่วย </p><p>บอกถึงวัตถุประสงค์เกี่ยวกับการใช้ดนตรีบำบัด เพื่อให้ ผู้ป่วยเข้าใจ และให้ความร่วมมือ</p><p>ให้ผู้ป่วยเลือกเวลาที่ต้องการฟังดนตรี โดยให้สอดคล้องกับเวลาที่มีอาการปวด โดยเลือกช่วงเวลาที่มัก  มีอาการปวดเป็นประจำ            แนะนำขั้นตอนการฟังดนตรี และประโยชน์ของการฟังดนตรีจะสามารถลดปวด และผ่อนคลายได้โดยเพลงที่ใช้เป็นเพลงที่มีความแรงของจังหวะ 60-80 เมโทรโนม             </p><p>ก่อนฟังดนตรีแนะนำให้ผู้ป่วยทำธุระส่วนตัวให้เรียบร้อย            </p><p>ขณะฟังดนตรี</p><p>จัดสิ่งแวดล้อมให้เป็นสัดส่วน มีความสงบ โดยกั้นม่านให้ผู้ป่วยจัดให้ผู้ป่วยอยู่ในท่าที่สุขสบาย นั่งหรือนอนก็ได้ตามชอบเปิดเพลงให้ผู้ป่วยฟัง แนะนำให้ผู้ป่วยทำใจให้สบายหลับตามุ่งความสนใจไปที่ดนตรี ปล่อยจิตใจให้ล่องลอยไปกับเสียงดนตรี ไม่ควรกังวลกับสิ่งแวดล้อม ถ้าผู้ป่วยง่วงก็สามารถนอนหลับในขณะที่ฟังดนตรีได้ไม่ควรรบกวนผู้ป่วยถ้าผู้ป่วยรู้สึกไม่สุขสบายสามารถขยับ หรือเปลี่ยนอิริยาบถได้หลังฟังดนตรีให้ผู้ป่วยนอนพักต่อ 4-5 นาที หลังจากนั้นค่อย ๆ ลืมตาวัด VAS และประเมินผลตามแบบประเมินทุกราย               </p><p>ผลลัพธ์การดำเนินการผลของดนตรีบำบัด  เพื่อลดปวด  (n=10Case) พ.ศ. 2548 ให้ผู้ป่วยฟังดนตรี 3 ครั้ง  </p><p>ผลการประเมิน ดนตรีบำบัด สามารถลดความปวดในผู้ป่วยมะเร็งได้ทั้ง 3 ครั้ง จึงสรุปว่าแนวปฏิบัติการพยาบาลที่สร้างขึ้นสามารถลดปวดในผู้ป่วยมะเร็งที่มีความปวดได้จริง</p><p>ข้อเสนอแนะ</p><p>พยาบาลและผู้ป่วยเสนอแนะอยากให้มีเพลงพื้นเมืองอีสานมาใช้ในโครงการ เพื่อให้มีเพลงหลากหลายยิ่งขึ้นควรมีการขยายผลไปใช้ปฏิบัติในหอผู้ป่วยอื่นๆได้เพื่อให้เกิดคุณภาพการดูแลที่ดีที่สุด (Best Practice) </p><p>ภาระงานพยาบาลมีมาก  บางครั้งไม่สามารถนำแนวปฏิบัติไปใช้กับผู้ป่วยที่มีความปวดได้ทุกคน/ผู้ป่วยจำหน่ายก่อนไม่ได้ฟังดนตรีครบ 3 ครั้ง </p><p>ดังนั้นกรณีผู้ป่วยปวดและต้องการใช้ดนตรีบำบัด พยาบาลสามารถนำดนตรีบำบัดให้กับผู้ป่วยได้เลย    </p><p>การพัฒนางานต่อเนื่อง (CQI)  ในปี พ.ศ. 2549  </p><p>หอผู้ป่วย 5จ ร่วมกับ นักศึกษาปริญญาโท  คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น  มีโครงการร่วมกัน เพื่อพัฒนาดนตรีบำบัดมาใช้ในการลดปวด  โดยจัดทำดนตรีพื้นเมืองอีสาน ซึ่งเป็นศิลปวัฒนธรรมประจำภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งเป็นเพลงที่เป็นเอกลักษณ์โดดเด่นควบคู่กับชาวอีสานที่มีมาช้านาน  ฟังไม่น่าเบื่อ เข้าใจง่ายหลังจากที่มีการพัฒนาดนตรีซึ่งเป็นเพลงประเภทโปงลาง จำนวน 7 เพลง เวลา  31.40 นาที ผ่านการตรวจสอบจากผู้เชี่ยวชาญวิชาดนตรีไทย  </p><p>นักศึกษาได้ทดลองใช้กับ ผู้ป่วยมะเร็งที่มีความปวด จำนวน 10 คน พบว่า ความปวดลดลง </p><p>หลังจากนั้นหอผู้ป่วย 5จ  ได้นวตกรรม แผ่นเพลงดนตรีบำบัด เพิ่มขึ้น รวมเป็น 3 ชุด และได้นำมาใช้อย่างต่อเนื่องใน ปี พ.ศ. 2549 จนถึงปัจจุบัน ผลการประเมินความปวด  </p><p>ผลของดนตรีบำบัดเพื่อลดปวด  (n=  26 Case)  กรกฎาคม พ.ศ. 2549 - พฤษภาคม 2550</p><p>ดนตรีบำบัด สามารถลดความปวดในผู้ป่วยมะเร็งได้ </p><p>ปัญหาอุปสรรคและข้อเสนอแนะ  ภาระงานพยาบาลมีมาก    ยังไม่สามารถนำแนวปฏิบัติไปใช้กับผู้ป่วยที่มีความปวดได้ทุกคน  ดังนั้นหอผู้ป่วย 5จ ได้ให้พยาบาลผู้ปฏิบัติงาน มีโอกาสทดลองใช้แนวปฏิบัติทุกคน โดยมีการให้ความรู้  ฝึกทักษะและมีพี่เลี้ยงคอยให้คำแนะนำ  เพื่อนำแนวปฏิบัติมาใช้อย่างสม่ำเสมอ  </p><p>บทสรุป  </p><p style="margin: 0cm -4.95pt 0pt 0cm; text-align: justify" class="MsoNormal">การพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยมะเร็งที่มารับยาเคมีบำบัด โดยการนำการใช้หลักฐานเชิงประจักษ์ในการพัฒนาแนวปฏิบัติการพยาบาล  เพื่อลดปวดโดยใช้ดนตรีบำบัดในผู้ป่วยมะเร็งที่มีความปวด ทำให้ผู้ป่วยและครอบครัวมีความพร้อมในการดูแลตนเองขณะรักษาตัวอยู่ในโรงพยาบาล และดูแลตนเองได้เมื่อกลับไปอยู่ที่บ้าน  เป็นการพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยและสร้างองค์ความรู้ใหม่  เพื่อให้ได้การบริการที่ดีที่สุด (Best Practice)</p><p> บทเรียนรู้ที่สำคัญ</p><p>1.      ดนตรีบำบัดสามารถทำให้ลดปวดได้  </p><p>2.      ดนตรีที่หลากหลายและเพลงพื้นเมืองอีสาน สามารถทำให้ผู้ป่วยลดความปวดได้ เกิดความผ่อนคลายและพักผ่อนได้มากขึ้น </p><p>โอกาสหรือแผนการพัฒนางานต่อ</p><p>1.      จัดทำดนตรีบำบัดให้ผู้ป่วยฟังในกลุ่มผู้ป่วยวัยรุ่นที่เป็นมะเร็งกระดูกที่มีความปวด</p><p>2.       จัดทำดนตรีที่หลากหลายเพิ่มมากขึ้น เช่น ดนตรีลูกทุ่งบรรเลง 3.      จัดทำม้วนเทปหรือซีดีดนตรีบำบัด ให้ผู้ป่วยสามารถนำกลับไปฟังที่บ้านได้ </p><p>การเผยแพร่นวัตกรรม  </p><p>1.    เผยแพร่แผ่นดนตรีบำบัด ให้หน่วย Day Chemo ไว้ใช้</p><p>2.  ได้มีการเผยแพร่โดยการไปนำเสนอ ในที่ประชุมวิชาการคณะพยาบาลศาสตร์ ครั้งที่ 17 ณ. สถาบันจุฬาภรณ์   กรุงเทพฯ  วันที่ 1 สิงหาคม 2549</p><p>3. ได้รับเชิญเป็นวิทยากรอบรมทั้งภายในโรงพยาบาล และภายนอกโรงพยาบาล  รพ. หนองคาย 1 ครั้ง รพ. สุรินทร์ 2 ครั้ง </p><p>4.    เผยแพร่ผลงานผ่านWeb go to know ของคนทำงาน   เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ผ่านB2B http://gotoknow.org/blog/ubolAPN/87905  เรื่อง  ดนตรี....ลดปวดได้จริงหรือ ?  มีคนสนใจเข้ามาแลกเปลี่ยนเรียนรู้และได้ให้คำปรึกษานักศึกษาต่างสถาบัน </p><p></p><p>คุณจุรีพร  พยาบาล กำลังฝึกนำเสนอผลงานค่ะ </p><p>วันที่ 11 กค. 2550 นำเสนอในเวทีจริงค่ะ</p><p></p><h4>รับรางวัลการนำเสนอผลงานค่ะ</h4><p></p><p>รับรางวัลที่1 ในการนำเสนอผลงานแบบ Oral presentation </p><p>กับท่านหัวหน้าพยาบาล โรงพยาบาลศรีนครินทร์  พี่ชูศรี  คูชัยสิทธิ์ </p><p></p><p>ทีมงานพวกเราทุกคนแสดงความยินดีร่วมกันค่ะ </p><p>หลังได้รับรางวัลแห่งความภูมิใจ </p><p>น้องพยาบาลทุกคนมีส่วนร่วม ที่ทำให้งานนี้สำเร็จได้</p><p>พี่ในฐานะผู้ดูแล ขอชื่นชมทุกคนค่ะ</p><p></p><p>ทีมงานที่มานำเสนอผลงานวันนี้  ถ่ายภาพร่วมกัน</p>