กิจกรรมดอกไม้สดในปีนี้ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 เปลี่ยนเป็นมาลัยสองชาย 

จากเดิมเป็นมาลัยชายเดียว(มาลัยคล้องมือ) จึงขอนำความรู้เกี่ยวกับเรื่องมาลัยไว้ใน

บันทึกนี้ก่อนค่ะ

  มาลัย

                มาลัย หมายถึง  ดอกไม้ประดิษฐ์แบบไทยลักษณะหนึ่ง โดยการนำดอกไม้

 กลีบดอกไม้ ใบไม้และส่วนต่างๆของดอกไม้ที่ร้อยได้ มาร้อยเป็นพวงมีลักษณะต่างๆกัน

มากมายหลายแบบ ตั้งแต่แบบดั้งเดิมจนถึงแบบมัยใหม่ ซึ่งดัดแปลงมาจากแบบดั้งเดิม

นั่นเอง

  ประเภทของมาลัย

แบ่งตามหน้าที่ใช้สอย มีดังนี้ คือ

1.   มาลัยชายเดียว  หมายถึง  มาลัยที่มีลักษณะเป็นพวงกลม มีอุบะห้อยเป็นชาย

เพียงพวงเดียว ซึ่งบางคนอาจเรียกว่า มาลัยมือ , มาลัยข้อมือ, หรือมาลัยคล้องแขน

ก็ได้ ถ้าใช้ในการทูลเกล้าฯเรียกว่ามาลัยข้อพระกร มาลัยชายเดียวนี้ใช้สำหรับคล้องมือ

 คล้องแขน หรือบูชาพระ

2.   มาลัยสองชาย หมายถึง มาลัยที่นิยมผูกต่อกับริบบิ้นหรือโบทั้งสองชาย และมีอุบะ

ห้อยชายมาลัยข้างละพวง มาลัยสองชายนี้ใช้สำหรับคล้องคอบุคคลสำคัญในงานนั้นๆ

ใช้แขวนหน้ารถหรือหัวเรือก็ได้ บางคนอาจเรียกมาลัยประเภทนี้ว่า มาลัยคล้องคอ

ถ้าใช้คล้องคอเจ้าบ่าวเจ้าสาวเรียกว่า มาลัยบ่าวสาว

3.    มาลัยชำร่วย หมายถึง มาลัยขนาดเล็กๆน่ารัก กระจุ๋มกระจิ๋ม สำหรับมอบให้บุคคล

จำนวนมาก เป็นของชำร่วยแทนการขอบคุณที่มาร่วมในงานนั้น

แบ่งตามลักษณะรูปแบบของการร้อย มีดังนี้ 

1.  มาลัยซีก หรือเสี้ยว หมายถึง มาลัยที่ร้อยให้มีลักษณะรูปทรงตามขวางเพียง

ครึ่งวงกลมหรือน้อยกว่านั้น ซึ่งมีหลายขนาดด้วยกัน เช่น มาลัยซีกสามหลัก ซีกห้าหลัก

ซีกเจ็ดหลัก และซีกเก้าหลัก มาลัยซีกที่ใหญ่ที่สุดคือมาลัยซีกสิบเอ็ดหลัก

2.  มาลัยกลม หมายถึง มาลัยที่ร้อยให้มีลักษณะรูปทรงตามขวางเป็นวงกลม

รูปทรงตามยาวตรงและขนานกันไปตลอดเข็ม

3.  มาลัยแบน หมายถึง มาลัยที่มีลักษณะรูปทรงตามขวางเป็นรูปยาวตามกลีบ

ปลายกลีบของด้านตรงข้ามยาวประมาณจดแนวเส้นรอบวง แต่ปลายกลีบของด้านขวาง

และด้านตรงข้ามแคบ

4.  มาลัยรี หมายถึง มาลัยที่ร้อยให้มีลักษณะรูปทรงตามขวางเป็นรูปรี รูปทรง

ตามแนวยาวตรงขึ้นไปตลอดเข็ม

5. มาลัยสามเหลี่ยม หมายถึง มาลัยที่ร้อยให้มีลักษณะรูปทรงตามขวางเป็นรูป

สามเหลี่ยมด้านเท่า รูปทรงตามยาวทั้งสามด้านตรงขึ้นไปตลอดเข็ม

6.  มาลัยสี่เหลี่ยม หมายถึง มาลัยที่ร้อยให้มีลักษณะรูปทรงตามขวางเป็น

รูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสรูปทรงตามยาวทั้งสี่ด้านตรงขึ้นไปตลอดเข็ม

7.  มาลัยตุ้ม หมายถึง มาลัยที่ร้อยให้มีลักษณะรูปทรงตามขวางเป็นรูปวงกลมขนาดเล็ก

แล้วค่อยๆใหญ่ขึ้นทีละน้อย ช่วงกลางปล่องโค้งมนแล้วค่อยๆลดให้เล็กลงทีละน้อย

 จนมีขาดเท่ากับตอนขึ้นต้น

 8.  มาลัยตัวหนอน หมายถึง มาลัยที่ร้อยให้มีลักษณะรูปทรงตามขวางเป็นวงกลม

จากเล็กและค่อยๆใหญ่ขึ้นทีละน้อย ช่วงกลางป่องมน แล้วค่อยๆลดให้เล็กลงจนกระทั่ง

เล็กเท่ากับตอนขึ้นต้นรูปทรงตามยาวหัวท้ายเรียว ช่วงกลางป่องโค้งมนคล้ายมาลัยตุ้ม

แต่ยาวกว่า

9.  มาลัยตัวหนอนคู่ หมายถึง มาลัยที่ร้อยให้มีลักษณะรูปทรงตามขวางเป็นวงกลม

จากเล็กและค่อยๆใหญ่ขึ้นทีละน้อย ช่วงกลางป่องมน แล้วค่อยๆลดให้เล็กลงจนกระทั่ง

เล็กเท่ากับตอนขึ้นต้นรูปทรงตามยาวหัวท้ายเรียว ช่วงกลางป่องโค้งมนคล้ายมาลัยตุ้ม

สองตุ้มร้อยต่อในเข็มเดียวกันนั่นเอง

10.  มาลัยสามกษัตริย์ หมายถึง มาลัยที่ร้อยด้วยดอกบานไม่รู้โรยกรองเป็นชั้นๆ

 ขนาดเท่ากันทุกชั้น ร้อยคล้องต่อกันสามวงโดยใช้ดอกบานไม่รู้โรยสามสี คือ สีแดง

สีชมพู และขาว

11.  มาลัยพวงดอกไม้ หมายถึง มาลัยที่ร้อยด้วยดอกไม้เรียงต่อกันเป็นสายยาว

แล้วนำมาผูกมัดต่อกันเป็นวง

แบ่งตามลักษณะโครงร่างโดยทั่วไป มีดังนี้ คือ

1.  มาลัยตัวสัตว์ หมายถึง มาลัยที่ร้อยให้เป็นรูปร่างลักษณะคล้ายสัตว์ เช่น หนู

กระรอก กระแต กระต่าย ชะนี ฯลฯ

2.  มาลัยลูกโซ่ หมายถึง มาลัยที่ร้อยจากมาลัยกลมหรือมาลัยซีก แล้วนำเอามาผูก

คล้องต่อกันตั้งแต่สองวงขึ้นไปให้มีลักษณะเป็นห่วงๆคล้องกันคล้ายโซ่

3.  มาลัยเปีย หมายถึง มาลัยที่ร้อยจากมาลัยกลม และมาลัยตุ้มนำมาประกอบเข้า

เป็นพวงโดยเอามาลัยกลมผูกต่อกันเป็นวงอยู่ตรงกลาง ส่วนบนและล่างร้อนต่อด้วย

มาลัยตุ้มด้านละ 1 ตุ้ม

4.  มาลัยเถา หมายถึง มาลัยที่ร้อยจากมาลัยซึกแล้วนำมาผูกต่อกันเป็นเป็นวงกลม

วงละขนาด ตั้งแต่ขนาดใหญ่และค่อยๆเล็กลงตามลำดับ โดยวางเรียงซ้อนกันลักษณะ

เป็นเถา

5 . มาลัยครุย หมายถึง มาลัยที่ร้อยจากมาลัยกลมขนาดใหญ่ มีอุบะตุ้งติ้ง ห้อยระบาย

เป็นครุยโดยรอบทั้งด้านในและด้านนอก ใช้สำหรับสวมสะพายจากไหล่ขวามาซ้าย

 คล้ายกับการห่อสไบเฉียงเมื่อนุ่งโจงกระเบนนั่นเอง

6.  มาลัยดอกกล้วยไม้ หมายถึง มาลัยที่ร้อยด้วยดอกกล้วยไม้ล้วนๆเป็นส่วนของ

ตัวมาลัย ไม่ต้องร้อยดอกอย่างอื่นแซมเป็นลวดลายใดๆทั้งสิ้น

อ้างอิงจาก

อาจารย์จันทนา  สุวรรณมาลี  ภาควิชาคหกรรมศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วิทยาลัยครูเชียงใหม่สหวิทยาลัยล้านนา 2529 .หน้า 2-7 .มาลัย 

-------------------------------------------------

ถ่ายภาพสวยๆมาจาก  งานศิลปหัตกรรมนักเรียนระดับชาติ ปีการศึกษา 2552

มาลัยชายเดียว ระดับช่วงชั้นที่ 2( ป.4-6)และช่วงชั้นที่ 3 ( ม.1-3)

มาลัยสองชาย  ระดับช่วงชั้นที่ 4 (ม.4-6)

ปีนี้มีการเปลี่ยนแปลงค่ะ

                        

                        

                       

                       

                       

                      

                      

 

-----------------

บันทึกต่อไปจะนำเสนอขั้นตอนการร้อยมาลัยสองชาย ระดับชั้น ป. 4-6 ค่ะ