ใครที่ชอบมองท้องฟ้าบ่อยๆ บางทีโชคดีอาจจะเห็นเมฆลักษณะพิลึกแบบนี้ครับ
คือ บนเมฆก้อนใหญ่ มี 'หมวกเมฆ' สวมอยู่
คำว่า 'หมวกเมฆ' นี่ ผมถอดจากคำว่า Pileus (ไพลีอุส) ซึ่งเป็นชื่อของเมฆชนิดนี้ในภาษาอังกฤษ
คำๆ นี้มาจากภาษาละติน แปลว่า cap (หมวก) นั่นเอง
ในทางชีววิทยา คำว่า pileus แปลว่า หมวกเห็ด ครับ
(จากหนังสือ ศัพท์พฤกษศาสตร์ อังกฤษ-ไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน)
บางครั้ง 'หมวกเมฆ' นี้อาจจะเกิดปรากฏการณ์สีรุ้ง (irisation หรือ iridescence) ได้ด้วย
คำถาม
เมฆหมวกเกิดขึ้นได้อย่างไร?
เฉลย
เมฆก้อนขนาดใหญ่ที่กำลังเติบโตขึ้นในแนวดิ่งอย่างรวดเร็ว (เช่น cumulus congestus และ cumulonimbus ระยะก่อตัวใหม่ๆ) จะทำให้อากาศเหนือเมฆถูก "ผลัก" ขึ้นไป หากอากาศที่ถูกผลักนี้มีไอน้ำในปริมาณมาก และบริเวณที่ถูกผลักขึ้นไปมีอุณหภูมิต่ำเพียงพอ ก็จะทำให้เกิดเมฆเป็นแถบบางๆ ลอยอยู่เหนือเมฆก้อนขนาดใหญ่นั้น เมฆแถบบางๆ นี้ก็คือ หมวกเมฆ หรือ pileus นั่นเอง
แผนภาพต่อไปนี้ แสดงชั้นอากาศที่อยู่เหนือเมฆก้อนซึ่งมีความชื้น (humid air layer) ดังที่กล่าวมาแล้ว
เอวังก็มีด้วยประการฉะนี้! ;-)
ตอนนี้ขอเตรียมตัวไปให้สัมมนา Origami ที่ ม. ศิลปากร ทับแก้ว ก่อนคร้าบ..บ๊าย..บาย
บันทึกที่เกี่ยวข้อง
สวัสดีค่ะ
* เข้ามาเดาหมวกเมฆค่ะ
* น่าจะเกิดจากการรวตัวของไอน้ำในอากาศ...คล้ายๆกับการเกิดเมฆฝน
* เมฆมักมีรูปทรงแตกต่างกันไป...เดาอีกค่ะ..ขึ้นอยู่กับความหนาแน่นและลมที่พัดผ่านค่ะ....
* เป็นคนชอบมองเมฆ...แต่ไม่รู้เรื่องเมฆ.....ได้ไง...๕๕๕๕ ค่ะ
สวัสดครับ อาจารย์ นาง พรรณา ผิวเผือก (ไม่มีชื่อกลาง)่
แหม! อาจารย์มาชมเป็นคนแรกๆ และเดาเป็นคนแรกเลย ดีจังครับที่ได้คุยกับคนที่ชอบมองเมฆและท้องฟ้าเหมือนกัน
เอ้า! ทายไป 1 ท่านแล้วครับ ใครจะเป็นคนที่ 2? เร่เข้าเล้ยยย....
ขอเดาว่าน่าจะเกิดจากความแตกต่างด้านความชื้นหรืออุณหภูมิที่ต่างกันระหว่างชั้นของเมฆ ทำให้เกิดหมวกเมฆขึ้นค่ะ
เป็นความรู้ที่ไม่เคยได้ยินมาก่อนเลยค่ะ ขอบคุณสำหรับเรื่องดีๆ และรูปสวยๆ ที่ส่งให้ดูน่ะค่ะ
สวัสดีครับคุณ ่
ขอบคุณที่แวะมาชมเมฆครับ เดี๋ยวผมจะรอคำตอบเพิ่มอีกนิด ค่อยเฉลย
แต่ถ้าอดใจรอไม่ไหว ลองค้นคำว่า pileus cloud ได้ครับ ^__^
สวัสดีครับ อาจ่ารย์กวิน
เรื่องควันรูปดอกเห็ดของระเบิดนิวเคลียร์นี่มีประเด็นน่าสนใจหลายมุมทีเดียวครับ เช่น ทำไมเป็นรูปเห็ด หรือ จากรูปเห็ดนี้ มีข้อมูลอะไรซ่อนอยู่อีกไหม ฯลฯ
ขอเดาด้วยคนนะคะ น่าจะเป็นเพราะเมฆก้อนใหญ่ กับชั้นบรรยากาศข้างบนเคลื่อนตัวเข้าหากัน เกิดเป็นชั้นเมฆอีก 1 ชั้น รูปหมวก ที่มีสีรุ้งน่าจะเป็นเพราะเย็นมาก
จนเป็นเกล็ดน้ำแข็งแล้วเกิดการสะท้อนของแสงสีขาว
สวัสดีครับ
อธิบายมาได้ใกล้เคียงแล้วครับ อดใจรอเฉลยอีกนิด
ส่วนเรื่องสีรุ้งนี่ โปรดดู บันทึกนี้ ได้เลยครับ
สวัสดีค่ะพี่ชิว
อ้าว ยังไม่เฉลยอีกหรือคะ จะตามมาดูว่าเกิดได้ยังไงค่ะ จะเดายังไงดีคะ ..เป็นเพราะกลุ่มไอน้ำที่มีความชื้นสูงกว่า..(ดังแล้ว)ลอยแยกตัวไปหาชั้นอากาศที่เย็นกว่าในชั้นที่สูงกว่า เลยทำให้เป็นแผ่นบางๆเคลือบกลุ่มไอน้ำกลุ่มใหญ่ไว้..ประมาณนั้นค่ะ จะรอดูเฉลยนะคะ
สวัสดีครับ อุ๊
จินตนาการได้ใกล้มากเลยครับ ^__^
พอดีพี่ยังหาภาพถูกใจไม่ได้ ลองคิดตามนะครับ
- เมฆก้อนใหญ่ (เรียกว่า cumulus congestus) ทำตัวเหมือนภูเขา
- หากกระแสพัดเข้าหาด้านข้าง ก็จะถูกบังคับให้ไหลขึ้นไปตามสันเขา
- กระแสลมนี้ย่อมมีไอน้ำอยู่ด้วย ตอนอยู่ล่างๆ ไอน้ำก็ยังเป็นไอ (สถานะแก๊ส) จึงมองไม่เห็น
- แต่พอไอน้ำขึ้นไปสูงๆ เหนือเมฆ ตรงนั้นอากาศเย็น ทำให้ไอน้ำกลั่นตัวเป็นหยดน้ำ เกิดเป็นเมฆ
- เมฆที่เกิดขึ้นนี้จึงมีลักษณะเป็นแผ่นลอยอยู่เหนือเมฆก้อนใหญ่ ดุจดั่งหมวกใบใหญ่สวมศีรษะครับ
เอวังก็มีด้วยประการฉะนี้...อิอิ ;-)
ขอบคุณมากค่ะพี่ชิวสำหรับเฉลยค่ะ ธรรมชาติมหัศจรรย์จริงๆนะคะ ภาพแรกของพี่ชิวเหมือนสวมหมวก 2 ใบเลยนะคะ แสดงว่าเมฆแผ่นที่ลอยเหนือเมฆก้อนใหญ่ ความเย็นต่างกันทำให้เกิดเป็นช่องว่างหรือเปล่าคะ
เอาภาพเมฆที่ถ่ายเมื่อวานมาฝากพี่ชิวค่ะ เห็นสวยดี น่าจะเป็นเมฆลายปลาหรือเปล่าคะ
นี่อีกภาพค่ะ เมื่อวานฟ้าสวยมากๆค่ะ เหมือนคลื่นในน้ำเลยค่ะ
สวัสดีครับ อุ๊
เมฆที่ส่งมาให้นี่สวยงามจริงๆ อลังการเต็มท้องฟ้าเลย ^__^
มีภาพใหญ่ขนาดเต็มจอไหมครับ (งกอีกแย้ว...) เดี๋ยวจะไปขอ..อิอิ