หลายปีมานี้ ประเด็นที่ค้างคาในใจผมมาตลอดคือ จะมีระบบการดูแล content ใน blog/webboard ที่ยืดหยุ่นสูง ได้อย่างไร
ประเด็นนี้ ขอเสนอไว้แบบกว้าง ๆ ที่คิดว่า น่าจะเป็นโครงร่างแนวคิดได้ระดับหนึ่ง ที่บางอย่างก็น่าจะใช้ได้
ระบบที่ดีอย่างหนึ่ง ที่เคยเห็นกรุงเทพธุรกิจใช้คือ มีปุ่ม แจ้งลบ ให้ผู้อ่าน แจ้งลบกระทู้ออกความเห็นที่ไม่เหมาะสม
ระบบนี้ น่าจะใช้ได้ดีมากในกรณีทั่วไป แต่หากช่วงไหน มีการจงใจป่วนเว็บแบบมุ่งร้าย (ด้วยการกระหน่ำแจ้งลบ) ระบบนี้ จะเปราะบางไป กลายเป็นไม่มีประโยชน์ เพราะต่อให้ผู้ดูแล กรองใช้เฉพาะ unique IP ก็ไม่มีประโยชน์ โดน spoof IP ก็เละเหมือนกัน เพราะสามารถโดนโจมตีจนกลายเป็นแจ้งลบทุกอย่างไป
แต่จุดเด่นวิธีนี้คือ จัดการง่าย และน่าจะเขียนโปรแกรมง่าย เหมาะกับเว็บเล็ก ๆ ที่ผู้เข้าชมไม่มาก และไม่อยู่ในช่วงที่โดนโจมตีแบบมุ่งมั่น
มีอีกระบบหนึ่ง ที่ผมเคยลองใช้แล้วได้ผลดีพอสมควร คือ กระจายสิทธิการลบกระทู้ออกไปในวงค่อนข้างกว้าง ถ้าทีมแข็ง ก็เป็นระบบที่ดีเลิศ
แต่ระบบแบบนี้ ต้องพิจารณาถึงการจัดการในหมู่ผู้เกี่ยวข้องด้วย เพราะเป็นเรื่องของดุลยพินิจล้วน ๆ ทำไม่ดี ก็วงแตกได้ และระบบนี้ ไม่สามารถรับมือการโจมตีแบบปูพรมด้วย bot ได้ ต้องมีระบบอื่นมาเสริมด้วย เช่น capcha
อีกทางเลือกหนึ่ง ที่ไม่เคยลองใช้ แต่เคยพูดถึงนิดหน่อยผ่านอนุทิน และคิดว่า น่าจะอยู่ในวิสัยที่มีความเป็นไปได้สูง คือ ระบบซ่อนโดยสมาชิกเพื่อผลักออกมาให้ผู้ดูแลเห็นชัด ๆ โดยมีสิทธิในการดูแลที่หลากหลาย หลายระดับ
1. สิทธิในการแจ้งลบ ใครก็ได้ คลิกแจ้งลบตรงไหนก็ได้ ระบบจะ list รายการเป็นหมวดเฉพาะให้ผู้ดูแลมาทบทวน
ช่วงไหน ทุกอย่างราบรื่น ระบบนี้ จะน่าใช้มาก เพราะเป็นกันเองที่สุด เพราะบางท่าน เข้ามาแบบตั้งใจอ่านอย่างเดียว หรือมีเวลาน้อย ๆ เจอแล้ว หากต้องมา log in กันอีก จะเป็นการกีดกันคนที่มีเจตนาดีในการมาช่วยเหลือไป
แต่ช่วงไหน เว็บโดนป่วนแบบมุ่งร้าย อาจต้องมีมาตรการเสริม เช่น ใช้ capcha ถ้าโดน bot ป่วน (โดยไม่ใช้ login), หรือ ใช้การ login เต็มรูปแบบหากโดนคนป่วน หรือเสริมกับระบบอื่นที่คิดขึ้นเพิ่มเติม เช่น กรอง IP หากรู้ว่ามือป่วนเป็นคนที่ไม่ได้ป่วนไฮเทค (อย่างหลังสุด ไม่แนะนำ เพราะในระยะยาว จะมีรายการต้องห้ามเยอะมหาศาล เป็นภาระหนักกับระบบเกินไป และบาง IP อาจเป็น IP สาธารณะที่คนอื่นก็ใช้ และ bot ทั่วไป มันทำ IP spoof เต็มรูปแบบอยู่แล้ว คือใส่ร้าย IP ผู้บริสุทธิ์เขาไปทั่ว)
2. สิทธิในการซ่อนสิ่งที่ post มาไม่เหมาะสม โดยเป็นการซ่อนแบบชั่วคราว สำหรับสมาชิกทุกคน เช่น 24 ชั่วโมง ระบบจะ list รายการเป็นหมวดเฉพาะให้ผู้ดูแลมาตัดสินว่า จะเอาอย่างไรต่อดี โดยเมื่อครบเวลาที่กำหนดไปแล้ว ระบบจะคลายตัว ยกเลิกการซ่อนอัตโนมัติ (เวลาตรงนี้ อาจตั้งให้ยืดหยุ่น เช่น ช่วงไหน ผู้ดูแลพร้อมใจไปงานเฮฮาศาสตร์หมด ก็อาจขยายออกไปเป็นหลายวัน)
ตรงนี้ อาจต้องบังคับว่า ต้องเป็นผู้ที่ลงทะเบียนเป็นสมาชิกเท่านั้น เพื่อป้องกันตัวป่วนนิรนาม โดยสมาชิกทุกคน สามารถคลิกซ่อนได้ไม่เกิน XXX ครั้งต่อวัน (เอ่อ... XXX นี่ หมายถึงตัวเลขจำนวนเต็มบวก ไม่ได้หมายถึง XXX เรื่องพรรค์นั้น...) โดยสมาชิกทั่วไป มีสิทธินี้ถ้วนหน้า เช่น วันละไม่เกิน 1 รายการ หรือ 2 รายการ
ข้อดีคือ ก็คือ เมื่อเจอแล้ว สามารถซ่อนได้ทันที ทำให้การตอบสนองเกิดได้แบบฉับพลันมากขึ้น เป็นการจำกัดวงความเสียหายไม่ให้บานปลายกรณีที่มีการ post แบบมุ่งร้ายได้ ในขณะเดียวกัน ผู้ดูแล ก็ยังมีสิทธิขาดในการลบจริงอยู่ และต่อให้ใครคิดป่วน ระดับความเสียหายก็จะน้อย และผู้ดูแลสามารถปรับลดโควต้าตัวป่วนให้เหลือศูนย์ไปเลยอย่างถาวรได้ หากเห็นเจตนาไม่ดีซ้ำซาก ไปซ่อนคนอื่นแบบสุ่มสี่สุ่มห้าเข้าบ่อย ๆ จน "ส่อแววแสบ"
รูปแบบนี้ ทำแบบง่าย ๆ ก็ได้ คือ "ทำมือ" กันตรงไปตรงมา หรือจะฝังความฉลาดในการเรียนรู้ลงให้ซอฟท์แวร์ก็ได้ (ถ้าไม่ขยันเขียนโปรแกรมจริง รายการนี้ ห้ามแหย็ม !!!!) ในการปรับเพิ่มลดโควต้าซ่อน หรือขยายโควต้าซ่อน
3. คล้าย ๆ ข้อ 2 แต่เป็นสมาชิกอาสาสมัคร ที่ว่ากันเป็นรายคน ให้สามารถซ่อนได้มากรายการ และซ่อนได้นานกว่า จะนานหลายวันหรือนานไม่มีกำหนด แล้วแต่ระดับความรุนแรงของสถานการณ์ โดยจำนวนผู้มีสิทธิในรูปแบบนี้ อาจมีได้หลายสิบคน ก็ไม่แปลก แต่ทางที่ดี ควรเริ่มต้นด้วยจำนวนคนที่ไม่มากเกินไป (ซ่อนมีกำหนดเวลา ไม่ได้ลบ)
ข้อ 2 กับ 3 นี่ จริง ๆ แล้วก็เป็นเรื่องเดียวกัน คือ สมาชิกทุกคนมีสิทธิซ่อน แต่สิทธิไม่จำเป็นต้องเท่ากัน ซึ่งขั้นติดตั้งผมคิดว่า ทำอัตโนมัติไม่ยาก คือ รอบแรก ใส่ค่า default ให้ทุกคนที่เป็นสมาชิกก่อน แล้วอาจใช้สถิติบางอย่างที่เป็นตัวสะท้อนความมีส่วนร่วมในชุมชุมชนบ่อย (SQL มีไว้ทำไมครับ ถ้าไม่ใช้ ?) มาคำนวณแล้ว override ค่าที่สูงกว่า default ให้กับเฉพาะสมาชิกบางคนที่เข้าข่ายเกณฑ์
ตัวอย่างเกณฑ์คือ คนที่ login เข้าใช้ระบบนาน/ สม่ำเสมอ/ บ่อย / เจ๊าะแจ๊ะ เอ๊ย ลปรร กับคนอื่น / post บ่อยโดยมี link กลับมาหา, ฯลฯ (ลองคิดตามเป็น SQL algorithm นะครับ)
แล้วอาจสั่ง override ด้วย blacklist อีกทีหนึ่ง ที่เคยประวัติเสียเรื่องไปเที่ยวลบสุ่มสี่สุ่มห้า ให้โควตาเหลือต่ำสุดเท่าที่ดูไม่น่าเกลียด
วิธีนี้ ก็จะเป็นระบบที่ bootstrap ตัวเองได้ และเป็นระบบที่ปรับตัวได้ โดยผู้ดูแลเนื้อหาระยะยาวไม่ต้องเหนื่อยมาก
4. ผู้ดูแลตัวจริงที่มีสิทธิลบ (ตรงนี้ ยังไงก็มีอยู่แล้ว) มาดูรายการตามลำดับ 3-2-1 ก่อน เพื่อ confirm แล้วถ้ามีเวลาว่างยาว ค่อยลุยเองเฉพาะรายการที่ post ใหม่ล่าสุดเรียงตามลำดับเวลา ซึ่งความเห็นของผม ระบบที่มีเสถียรภาพดี ระบบเล็กหน่อย มีสัก 4-5 คน ระบบใหญ่หน่อย น่าจะมีสัก 10 คน
มาตรการสุดท้าย ที่น่าจะทำง่ายที่สุด และผลกระทบนุ่มนวลที่สุด คือ บังคับการต้องมี login เท่านั้นในการ post ต่อท้ายใด ๆ เหมาะที่จะงัดมาใช้เป็นมาตรการฉุกเฉินก่อนระบบอื่นลงตัว
ในช่วงที่โดนแกล้งป่วนกระหน่ำ อาจงัดมาตรการบังคับว่า ผู้ post ต้องมี login ซึ่งจะตัดปัญหากรณีเจอ IP spoofing ไปเลย โดยอาจจะตั้งมาตรการเฉพาะช่วง 23:00 - 08:00 น. (ให้ผู้ดูแล ได้พักผ่อนหลับนอน ถ้าช่วงนั้นป่วนแบบไม่หนักมาก) แต่ถ้าหนักมาก ก็อาจใช้ตลอด 24 ชั่วโมง คลุมไปเลย
หากป่วนแบบมุ่งร้ายไฮเทค ผมไม่มีข้อแนะนำ เพราะมีมือระดับเทพ ระดับเซียน ช่วยดูแลอยู่ไม่น้อย ใครคิดป่วนไฮเทค เท่ากับรนหาที่ตายเอง (<- ไม่ได้ใบ้หวยครับ ชี้ถึงความเป็นไปได้ทางทฤษฎี)
สวัสดีครับ ท่านอาจารย์ wwibul
ขอบคุณครับ :)
สวัสดีครับ อาจารย์ Wasawat Deemarn
ขอบพระคุณท่านอาจารย์ wwibul ... แฮะ แฮะ
ผมนึกได้อีกแล้วครับ ... ผมเคยพบโฆษณาแอบแฝงใน Gotoknow ครั้งหนึ่งครับ ... หลังจากนั้นก็ไม่พบอีกเลย
:)
"XXX site:gotoknow.org"
สวัสดีคะ
ตามมาอ่านแนวคิดของอาจารย์เพิ่มเติมคะ เดี๋ยวจะต้องยิ่งเรื่องเข้าที่ประชุม จะคุยกับอาจารย์ธวัชชัยอีกครั้งนึงคะ
ขอบคุณมากคะ :)
แนวคิดนี้ดีค่ะ น่าจะช่วยบรรเทาทุกข์ของมะปรางและทีมงานได้ อย่างน้อยก็มีคนช่วยทำได้ทันที
เห็นด้วยค่ะ ที่จะสร้างระบบอะไรขึ้นมาบ้าง ไม่งั้น ตามลบไม่ไหว
สวัสดีครับ ทุกท่าน