เรียนรู้วัฒนธรรมชุมชน : ราชวัตร (รั้วกั้น)
เสาร์-อาทิตย์ ที่ผ่านมาผมได้มีโอกาสไปช่วยคนเฒ่าคนแก่เตรียมงานที่วัด เป็นการเตรียมงานฉลองพระอุโบสถที่สำนักสงฆ์เกาะแก้วทรายทอง (จะมีงานระหว่างวันที่ 15-17 มีนาคม 2551) ซึ่งคนเฒ่าคนแก่ได้มาเตรียมงานล่วงหน้ากันเป็นแรมเดือนแล้ว
ผมก็ได้ไปช่วยงานบ้างในวันหยุดเสาร์-อาทิตย์ เท่านั้น ในการไปช่วยงานนั้นนอกจากจะเป็นการลงมือลงแรงในการช่วยเหลือสังคม-ชุมชนที่เราอาศัยอยู่แล้ว มีสิ่งหนึ่งที่ผมคิดว่าเป็นประโยชน์ต่อตัวผมเป็นอย่างมากก็คือการไปเรียนรู้วัฒนธรรม และวิถีชีวิตของชาวบ้าน ที่ถ่ายทอดออกมาจากกิจกรรมที่ทุกคนได้ทำร่วมกัน ซึ่งประเด็นนี้ผมคิดว่าตัวเองนั้นขาดการเรียนรู้ในวิถีแห่งวัฒนธรรมของท้องถิ่น เพราะตั้งแต่เล็กๆ ก็ออกจากหมู่บ้านเข้าไปเรียนหนังสือที่ในเมือง แม้จะได้มีโอกาสได้รู้ได้เห็นบางช่วงบางส่วนของวถิชีวิตและวัฒนธรรมของชุมชน(คนเมืองเหนือ) ก็เป็นเพียงบางส่วนหรือบางเสี้ยวเท่านั้น ยังไม่มีโอกาสสัมผัสอย่างลึกซึ้ง-ลงมือปฏิบัติอย่างจริงจัง
เมื่อมีโอกาสย้ายจากถิ่นฐานเดิมมาทำงานที่ จ.กำแพงเพชร ก็เลยตัดสินใจเลือกอยู่ในชุมชนของคนเหนือ ที่ได้อพยพมาเมื่อ 40-50 ปี ที่แล้ว แต่วิถีชีวิต และวัฒนธรรมต่างๆ ยังคงหลงเหลือให้ได้เรียนรู้และศึกษาบ้าง โอกาสนี้ก็เลยสนใจและเก็บเกี่ยวประสบการณ์ในการลงไปช่วยงานและเรียนรู้ไปพร้อมๆ กัน
บันทึกนี้ก็เลยขอนำกิจกรรมหนึ่งที่ได้ลงมือเรียนรู้-ฝึกปฏิบัติ กับคนเฒ่าคนแก่ ที่ได้มาช่วยงาน จนผมสามารถเรียนรู้และพอจะช่วยงานคนเฒ่าคนแก่ได้บ้าง กิจกรรมที่ขอนำมาบันทึกแลกเปลี่ยนประสบการณ์ก็คือ การทำราชวัตรครับ ซึ่งก็คือรั้วกั้นพิธีนั่นเอง ที่หลายท่านก็คงจะได้เห็นทั่วๆ ไปในงานพิธีต่างๆ เป็นการทำรั้วกั้นบริเวณที่จะทำพิธี โดยใช้ไม้ไผ่มาสานเป็นรั้ว แล้วอาจประดับด้วยต้นกล้วยตันอ้อย ฯลฯ
รั้วกั้นบริเวณพิธีหรือ ราชวัตร นั้น จะสร้างสูงประมาณ 1 เมตร ใช้ไม้ไผ่ทำฝ่าซีก 3 อันทำเป็นคร่าว แล้วจักไม่ไผ่เป็นซี่เล็กๆ ยาวประมาณ 1 เมตร 2 อัน มาสานทะแยงตลอดแนวอย่างสวยงาม เคล็อลับและเทคนิคที่ผมได้รับการถ่ายทอดเวลาที่สานก็คือ ต้องสลับไม้ ใน-นอก,ซ้าย-ขวา (โดยไม่ซี่ที่นำมาสานจะต้องอยู่ด้านในกับด้านนอก สิ่งที่ยึดกันให้มั่นคงก็คือการเกี่ยวเกาะและสานกันเองของไม่ซี่เท่านั้น)
ครูที่ผมได้เรียนรู้ปัจจุบันอายุ 81 ปีแล้วครับ
ใช้การสาธิตแล้วลงมือสานทันที (อิอิ....เป็นไงบ้างครับฝีมือ)
การทำราชวัตร(รั้วกั้น) ในบริเวณพิธี
งานนี้ได้ไปเห็นและขอให้คนเฒ่าคนแก่ช่วยสอนให้ แล้วลงมือทำการสานราชวัตร(รั้วกั้น) กันเลย ใช้เวลานิดเดียวก็สามารถสานได้แล้ว เป็นความรู้ที่ไม่มีการสอนกันในห้องเรียน ที่ผมโชคดีได้มีโอกาสได้เรียนรู้แล้วนำมาบันทึกแลกเปลี่ยน ซึ่งความรู้เหล่านี้มีอยู่มากมายในตัวคน หากเราเปิดใจ-หาโอกาส ก็จะสามารถเรียนรู้ได้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด และที่สำคัญความรู้เหล่านี้จะสามารถใช้ได้จริงๆ ในวิถีชีวิตของเราครับ
ท่านผู้รู้ที่มีประสบการณ์เกี่ยวกับการทำและการใช้เกี่ยวกับราชวัตร(รั้วกั้น) ช่วยเพิ่มเติมให้ด้วยนะครับ
3 มีนาคม 2551
ความเห็น (20)
ฝีมือสร้างรั้ว ละเอียด และ สวยงามครับ
เยี่ยมเลยครับน้องสิงห์
พี่เคยเห็นคนเฒ่าคนแก่ทำรั้วแบบนี้เมื่อมีพิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์ แต่ไม่ทราบว่าเรียก "ราชวัตรฆ" ซึ่งไม่ค่อยบ่อยนักที่จะเห็น
- มีประเด็นมากมายตามมาที่อยากรู้อยากสัมผัสครับ
- ผมลอง้ข่าไปดูกูเกิล เลยเอามาเพิ่มเติม แต่ก็ไม่ใช่ข้อมูล ราชวัตรโดยเฉพาะ แต่ก็พอได้ความเข้าใมจบ้างครับ
http://www.culture.go.th/knowledge/pculture/prachuapkhirikhan/2_4.html
- สวัสดีครับ อ.หมอ JJ 2008
- มือใหม่หัดสานครับ
- อิอิ...
- สวัสดีครับพี่บางทราย
- คนเฒ่าคนแก่ทุกคนเขาต่าง ลปรร.กัน และมีความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องเหล่านี้
- ผมเป็นคนที่อายุน้อยที่สุดที่สนใจเข้าไปขอเรียนรู้เรื่องนี้
- อาทิตย์หน้าจะเก็บเกี่ยวข้อมูลมาเพิ่มเติมครับ
- ขอบพระคุณมากครับที่ช่วยค้นเว็บมาแบ่งปัน ยังพอหาดูได้บ้างครับ
- บางเว็ปเขาเรียกว่ารั้วราชวัตรครับ
- http://www.fm100cmu.com/fm100/100programs_detail.php?id_sub_group=83&id=3837
- http://horoscope.thaiza.com/detail_82403.html(ความเชื่อเกี่ยวกับรั้วราชวัตร)
-เพิ่งรู้ว่าเขาเรียกการทำราชวัตร(รั้วกั้น) ครับ
-เป็นความรู้ใหม่ ขนาดว่าเป็น "เผ่า" เดียวกันนะครับ
-แถวนั้นได้ทราบว่ามาจากแถวเมือง "เถิน" ใช่รึเปล่า ครับอ้ายสิงห์
- แม่นแล้วครับน้องเพชรน้ำหนึ่ง (ส่วนใหญ่มาจาก อ.เถิน และส่วนหนึ่งมาจาก อ.ทุ่งเสลี่ยม)
- ไปเรียนรู้กับคนแก่คนเฒ่า (เพราะเราก็เริ่มจะแก่เฒ่าแล้วเหมือนกัน)
- อิอิ..
- ปกติเราก็คิดว่า งานใครงานมัน ไม่ใคร่ได้สนใจในรายละเอียดนะคะ
- แต่พอมารู้ถึงรายละเอียดแล้ว อือม ก็น่าสนใจดี
- หรือเป็นเพราะว่า แก่แล้วเหมือนกันเน๊อะ อิอิ
สวัสดีครับ...
สบายดีนะครับ..
การไปเรียนรู้วัฒนธรรม และวิถีชีวิตของชาวบ้าน ที่ถ่ายทอดออกมาจากกิจกรรมที่ทุกคนได้ทำร่วมกัน
นี่เป็นแนวคิดที่ผมไม่เคยละวางที่จะย้ำเน้นกับนิสิต เวลาที่ไปออกค่ายจะย้ำเรื่องนี้เสมอ .. ให้ไปในฐานะการร่วมเรียนรู้ ถึงแม้จะเป็นค่ายสร้าง หรือการให้บริการ แต่ต้องไม่ลืมที่จะเปิดใจไปสู่กระบวนการเรียนรู้ความเป็นวัฒนธรรมของชุมชน และให้ปรับตัวเรียนรู้อย่างกลมกลืน โดยเฉพาะการฝังตัวลงไปกับกิจกรรมที่ทุกคนได้ทำร่วมกัน
ขอบพระคุณครับ
สวัสดีครับ
- สมควรอย่างยิ่งที่รุ่นเจ้า..ต้องศึกษาเรียนรู้
- มิฉะนั้นจะมีใครมาสืบทอดเล่า..เจ้าจงรับ การทำราชวัครไป
- ความรู้มีอยู่ทั่วไปทั้งในตัวคน..และธรรมชาติ
- แต่ขาดคนรวบรวม....
ขอบคุณมากครับ
สวยจัง ถ้ามีบ้านโล่งทุ่งกว้าง ๆ คงสวยมากนะคะ
- สวัสดีครับคุณหมอนนทลี
- อิอิ...คงเริ่มจะเป็น ส.ว. เหมือนกันแล้วนะครับ
- สวัสดีครับ อ.แผ่นดิน
- เยี่ยมมากเลยครับ หากคนรุ่นใหม่เข้าใจและตระหนักว่าการเรียนรู้นั้นสามารถทำได้ทุกสถานการณ์
- และการเรียนรู้จากกิจกรรมที่ทำร่วมกันของชุมชน เป็นการเรียนรู้จากธรรมชาติและวิถีของชุมชน ที่ไม่ควรมองข้าม
- เยี่ยมมากครับ
- สวัสดีครับพี่ไมตรี
- ถูกต้องแล้วครับ
- หน้าที่ของคนรุ่นเรา ต้องรับช่วงต่อไป
- ขอบคุณมากครับ
- สวัสดีครับ ผอ.ธุวนันท์
- กิจกรรมอย่างนี้ส่วนใหญ่พวกเราไม่ค่อยได้มีโอกาสเรียนรู้
- สวยงามอย่างเป็นธรรมชาติมากเลยนะครับ
สวยงาม พอเพียง
อยากได้แบบ "ราชวัตร" ไปทำรั้วรอบศาลานั่งเล่นที่บ้าน
เพื่อเป็นรอยรำรึกถึงชาวเถินและทุ่งเสลี่ยม
จะอนุญาตหรือป่าวหนอ...
สวัสดีครับ
- ราชวัตร เคยรู้จักและทำขึ้น ในงานพิธีพืชมงคล ที่จัดในงานวันเกษตรกร รูปร่างไกล้เคียงกัน
- สวัสดีครับ อ. ร่มไม้ใหญ่ใกล้ทาง
- ยินดีมากเลยครับ หากบันทึกนี้จะมีการนำไปใช้-ต่อยอดให้เกิดประโยชน์
- ขอบคุณมากครับ
- สวัสดีครับพี่ชัยพร
- ใช่เลยครับ แบบเดียวกัน
- ขอบคุณมากครับ
สวัสดี ครับ
- เตร่ ๆ มาวันนี้มาเจอสิ่งน่าสนใจครับ
- ไม่ค่อยได้เข้ามาเลยระยะนี้
- ขอบคุณมากครับ
