อ่านตอนที่แล้ว สอนงานผ่านบล็อก : 18. อายครูไม่รู้วิชา

        หลายครั้งที่เรามักจะเห็นโครงการต่างๆ  ที่ได้แนวทำงานมาจากการศึกษาหรือนำรูปแบบมาจากที่อื่น ที่เคยทำสำเร็จมาแล้ว  แต่เมื่อนำรูปแบบหรือแนวทางนั้นๆ มาปฏิบัติในต่างพื้นที่หรือต่างกลุ่มบุคคล กลับพบว่าบางครั้งโครงการ-กิจกรรมที่ทำไม่ค่อยประสบความสำเร็จ  หรือบางทีก็ล้มเหลวไปเลยทีเดียว

        นั่นเป็นเรื่องธรรมดา และเป็นความจริงของงานส่งเสริมการเกษตร หรืองานพัฒนาใดๆ ก็ตาม  ที่การออกแบบหรือกำหนดแนวทางแก้ปัญหา และวิธีการดำเนินการแก้ปัญหานั้น   จะไม่มีรูปแบบที่ตายตัวหรือเรียกให้เข้าใจง่ายๆ ก็คือ “ไม่มีสูตรสำเร็จ”    เพราะในแต่ละพื้นที่ ชุมชนและเกษตรกรนั้นมีความแตกต่างกัน เช่น

• สภาพพื้นที่ทางกายภาพ
• สภาพทางสังคมและกลุ่มคน
• ฐานคิดและวัฒนธรรมของชุมชน
• สภาพทางเศรษฐกิจของชุมชน
• สภาพแวดล้อมอื่นๆ
• ฯลฯ

ดังนั้น  รูปแบบของการส่งเสริมการเกษตร หรืองานพัฒนาชุมชน เกษตรกร-กลุ่มอาชีพต่างๆ  นั้น ไม่สามารถลอกแบบที่เคยสำเร็จจากที่หนึ่งไปใช้ในอีกที่หนึ่งได้ร้อยเปอร์เซ็นต์   จะต้องมีการศึกษาชุมชน-เกษตรกร และบริบทแวดล้อมต่าง ฯลฯ  แล้วจึงหารูปแบบการส่งเสริม หรือกำหนดแนวทางการพัฒนาให้สอดคล้องเป็นแห่งๆ ไป  และเมื่อเวลาและสถานการณ์เปลี่ยนไป รู้แบบหรือแนวทางก็ต้องปรับไปตามด้วย

ในส่วนของการออกแบบและการกำหนดแนวทางการส่งเสริมและงานพัฒนาให้เหมาะสมนั้น  เราจะต้องนำข้อมูลทุกด้านมาประกอบในการกำหนดแนวทาง  และใช้การมีส่วนร่วมให้มากที่สุดในการกำหนดแนวพัฒนา  ให้เป็นแนวพัฒนาที่เกิดจากเกษตรกร-ชุมชนให้มากที่สุด  ซึ่งอาจจะสวนทางกับปัจจุบันที่ส่วนมากจะกำหนดมาจากส่วนกลางหรือเบื้องบน

บันทึกมาเพื่อการแลกเปลี่ยนเรียนรู้

วีรยุทธ  สมป่าสัก  14  มีนาคม  2552